Τους λόγους για τους οποίους το κέντρο λαθρεμπορίου μεταναστών έχει μεταφερθεί από τον Λίβανο στην Συρία καταγράφει σχετικό ρεπορτάζ του Open Democracy (14/9/23). Σύμφωνα με την μαρτυρία του Αμπού Αλί, ενός 38χρονου άνδρα από τη Λατάκια, ήταν κρατικός υπάλληλος πριν από τον πόλεμο, αλλά «έγινε λαθρέμπορος για να συντηρήσει τον εαυτό του και την οικογένειά του όταν δεν υπήρχαν άλλες θέσεις εργασίας».
Είπε ότι οι διελεύσεις από τη Συρία στην Κύπρο ξεκίνησαν το 2020 και ότι ήταν ένας από τους πρώτους λαθρεμπόρους που διευκόλυνε αυτή τη διαδρομή. Σήμερα δεν είναι ο μόνος, αλλά ο Αμπού Αλί εξακολουθεί να κανονίζει περίπου 20 σκάφη κάθε χρόνο, ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι.
«Στέλνω ανθρώπους σε ψαρόβαρκες ή λαστιχένιες βάρκες. Με τέτοιου είδους σκάφη, ο μόνος προορισμός που μπορεί να φτάσει κανείς είναι η Κύπρος», είπε. Οι μεγαλύτερες διαδρομές, όπως αυτές που φεύγουν από την Τουρκία ή τον Λίβανο προς την Ιταλία, απαιτούν μεγαλύτερα γιοτ και ιστιοφόρα.
«Προσθέτουμε έναν επιπλέον κινητήρα στο αλιευτικό σκάφος και εκπαιδεύουμε έναν από τους μετανάστες να είναι ο οδηγός», εξήγησε ο Abu Ali. Είπε ότι συνήθως δίνουν τη δουλειά σε ένα νεαρό άτομο που δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά το πλήρες ναύλο, επειδή είναι λιγότερο πιθανό να συλληφθεί όταν τον πιάσουν να διευθύνει το σκάφος. Ο ίδιος πιστεύει «Οι οδηγοί δεν είναι οι λαθρέμποροι».
Διαφθορά και παράνομη μετανάστευση
Ο Αμπού Αλί, συνεχίζει το δημοσίευμα, οφείλει την επιτυχία του ως λαθρέμπορος στη διαφθορά. «Έχω πολύ καλές σχέσεις με πολλούς υψηλόβαθμους αξιωματικούς ασφαλείας – πολλοί από αυτούς είναι παιδικοί μου φίλοι», είπε. «Έκανα συμφωνία με το τμήμα στρατιωτικής ασφάλειας και με κάποιους αξιωματικούς του πολεμικού ναυτικού για να οργανώσω βάρκες με πρόσφυγες σε θαλάσσιο δρόμο προς την Κύπρο».
Όπως σημειώνεται, η διαφθορά των αξιωματικών του συριακού στρατού είναι παλιά είδηση, και σε αυτή την περίπτωση δεν προκαλεί έκπληξη. «Η παράκτια περιοχή της Συρίας είναι μια περιοχή στρατηγικής σημασίας που ελέγχεται έντονα από το καθεστώς. Οι πιθανότητες να πραγματοποιηθούν παράτυπες αναχωρήσεις χωρίς τη γνώση ή τη συνεργασία του συριακού στρατού είναι ελάχιστες. Επιπλέον, αυτό το τμήμα ακτοφυλακής είναι βαριά επανδρωμένο από ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας. Η κύρια αεροπορική βάση της Ρωσίας στη Συρία βρίσκεται στην πόλη Hmeimim, μεταξύ της Λαττάκειας και του Tartous, και οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν επίσης τις ναυτικές εγκαταστάσεις του Tartous.
«Πληρώνω Σύρους αξιωματικούς για να βεβαιωθώ ότι τα σκάφη μου δεν θα σταματήσουν. Δωροδοκώ τον στρατό με περισσότερα από τα μισά [από όσα] κερδίζω για να εγγυηθώ τη δραστηριότητά μου», είπε ο Αμπού Αλί. «Είμαι τόσο ασφαλής σαν να είμαι «θαμμένος κάτω από επτά εδάφη».
Τα υψηλά γενικά έξοδα, ωστόσο, δεν βλάπτουν τις επιχειρήσεις. Για ορισμένους ταξιδιώτες, αυτό που καλύπτουν θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμη και απαραίτητο πρόσθετο. «Στη Συρία υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν μεταξύ 3000 και 5000 δολαρίων για να περάσουν. Πουλάνε τα σπίτια τους και ό,τι έχουν για να αντέξουν οικονομικά το ταξίδι», είπε ο Αμπού Αλί. «Οι τιμές είναι υψηλές γιατί τα ταξίδια είναι εγγυημένα από τις δυνάμεις ασφαλείας».
Η στάση των ΜΚΟ
Το δημοσίευμα σημειώνει πως διάφορες ΜΚΟ ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο και τον Λίβανο προτείνουν ότι η μετάβαση από τον Λίβανο στη Συρία μπορεί να έχει ως συνέπεια της πολιτικής απώθησης της Κύπρου.
«Ο αριθμός των παράτυπων αφίξεων στην Κύπρο αυξήθηκε κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία του Covid, όταν Λιβανέζοι μετανάστες ενώθηκαν με Σύρους και Παλαιστίνιους πρόσφυγες που διέσχισαν τη θάλασσα για να γλιτώσουν από την εντεινόμενη οικονομική και πολιτική κρίση του Λιβάνου.
Η κυπριακή κυβέρνηση αντέδρασε ενισχύοντας το σύστημα ακτοπλοϊκής επιτήρησής της με τεχνολογία κατά της λαθρεμπορίας για παρακολούθηση και εντοπισμό. Η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδήγησε στην ανάπτυξη νέων σκαφών, θερμικών και κινητών καμερών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών ariel που θα μπορούσαν να επικοινωνούν με τα επιχειρησιακά κέντρα των κρατών και οργανισμών εταίρων.
Αυτή η ενισχυμένη επιτήρηση συνδυάστηκε με απωθήσεις. Η κυπριακή κυβέρνηση επανέφερε στην επιφάνεια μια συμφωνία επανεισδοχής του 2002 με τον Λίβανο, η οποία δημιουργήθηκε για να ρυθμίσει τον επαναπατρισμό των ξένων υπηκόων μετά τον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου (1975-90), για να παράσχει νομική βάση. Στις 27 Ιουλίου, ο Κύπριος υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, επισκέφθηκε τον Λίβανο για να επιβεβαιώσει εκ νέου τη δέσμευση και των δύο χωρών στη συμφωνία. Ενώ ήταν εκεί, ανακοίνωσε επίσης τη δημιουργία μιας ειδικής ομάδας επιτήρησης για την παρακολούθηση των αναχωρήσεων και των θαλάσσιων διελεύσεων.
«Η αναχαίτιση μικρών σκαφών στη θάλασσα και η αποστολή [τους] πίσω στον Λίβανο είναι μια μορφή συλλογικής απέλασης που δεν επιτρέπει στις αρχές να εξετάσουν, σε ατομική βάση, γιατί κάθε άτομο στο σκάφος φεύγει», δήλωσε στο Open Democracy η Νικολέττα Χαραλαμπίδου, Κύπρια δικηγόρος. «Είναι μια άμεση παραβίαση της Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εγγυάται ότι κανείς δεν θα πρέπει να επιστραφεί σε μια χώρα όπου θα αντιμετωπίσει βασανιστήρια ή απάνθρωπη μεταχείριση. Χωρίς ατομική αξιολόγηση των αναγκών προστασίας κάθε ατόμου, αυτή η αρχή παραβιάζεται».
«Η αύξηση των μικρών σκαφών που φτάνουν απευθείας από τη Συρία ξεκίνησε μετά την αύξηση των απωθήσεων προς τον Λίβανο», δήλωσε ο Εκτελεστικός Διευθυντής της ΚΙΣΑ Δώρος Πολυκάρπου.
Καταληκτικά το δημοσίευμα σημειώνει, ότι οι αποτρεπτικοί μηχανισμοί για να σταματήσουν τα μικρά σκάφη που φτάνουν στην Κύπρο από τον Λίβανο εκτοπίζουν τις αναχωρήσεις προς τη Συρία. Αυτό σημαίνει ότι οι Σύροι εξακολουθούν να φτάνουν στο ευρωπαϊκό έδαφος της Κύπρου μέσω της θάλασσας.
