Στόχος, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Γιώργος Μαυρουδής, είναι η Αμμόχωστος να επανασχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσει να γίνει πόλος έλξης των νέων, να γίνει με ένα ορίζοντα πέραν των 50-100 χρόνων, να δημιουργηθεί μια σύγχρονη πόλη διατηρώντας παράλληλα το χαρακτήρα της.
Η ηγεσία του ΕΒΕΑ συναντήθηκε πρόσφατα με τον Μουσταφά Ακιντζί και του ζήτησε να επιτραπεί η είσοδος εμπειρογνωμόνων στην κλειστή πόλη για να εξετάσουν επιστημονικά τον τρόπο συμπεριφοράς των δομικών υλικών των κτηρίων της, 42 και πλέον χρόνια από την εισβολή και κατοχή.
Παρουσιάσατε πρόσφατα στην Πολεοδομία μετά από πρόσκληση του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης τις ιδέες του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αμμοχώστου για τη μελλοντική ανάπτυξη και ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου…
Ναι, ήταν μια πρωτοβουλία του ΕΒΕΑ μαζί με τη δικοινοτική ομάδα για την Αμμόχωστο. Καταγράφηκε το όραμά μας όσον αφορά στην επόμενη μέρα της επιστροφής.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα;
Οι προτάσεις αυτές παρουσιάσθηκαν μετά από πρόσκληση του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης για να συμμετέχουμε μαζί, ως ένας φορέας της πόλης, στον προκαταρτικό σχεδιασμό για την επιστροφή. Η ιδέα ξεκίνησε από προβληματιζόμενους Αμμοχωστιανούς και αφορά απόψεις για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Έγιναν συζητήσεις, κατατέθηκαν σκέψεις και απόψεις, μιλήσαμε και με Τουρκοκύπριους Αμμοχωστιανούς επιχειρηματίες για το πώς βλέπουμε τη λειτουργία της Αμμοχώστου μετά τη λύση, μια που η πόλη λειτουργικά πιστεύουμε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαία.
Τι περιλαμβάνουν οι προτάσεις σας;
Καταγράφονται προβλήματα, αλλά και σκέψεις για λύσεις. Για παράδειγμα, πώς θα αντιμετωπιστεί η διάβρωση του παραλιακού μετώπου και θα αυξηθεί η παραλία; Την απάντηση την έδωσε η Βαρκελώνη με τη δική της εμπειρία. Άλλο θέμα είναι οι συγκοινωνίες. Θα πρέπει να λειτουργήσει ένα τραμ που θα ενώνει τις δυο πλευρές ώστε η πόλη να συνεχίσει να λειτουργεί ως ένα ενιαίο σύνολο, ανεξαρτήτως της διοικητικής δομής που θα πάρει μετά τη λύση.
Αγγίξατε το θέμα του λιμανιού και τη δημιουργία μαρίνας;
Ναι, η εκτίμησή μας από παλιές μελέτες που είχαν γίνει είναι ότι το λιμάνι όπως είναι σήμερα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως εμπορικό. Τα σύγχρονα πλοία δεν μπορούν να ελλιμενιστούν, είναι δε και πολύ επικίνδυνο με τα σύγχρονα μηχανήματα να υπάρξουν ζημιές στα ενετικά τείχη. Αν αποφασίσουν οι Τουρκοκύπριοι να κάνουν ένα νέο εμπορικό λιμάνι θα πρέπει να είναι βορειότερα. Το λιμάνι της Αμμοχώστου όπως το ξέραμε θα μπορούσε να γίνει μαρίνα ή και λιμάνι κρουαζιέρας.
Ζητάτε να κηρυχτεί όλη η εντός των τειχών πόλη αρχαίο μνημείο της UNESCO;
Ναι, αλλά όχι επίσημα. Πρέπει να το ζητήσει μια τρίτη χώρα, η οποία θα αναλάβει και την πρωτοβουλία.
Δεν έχει βρεθεί μια τρίτη χώρα;
Δυστυχώς όχι ακόμα, πρέπει να υπάρχει και η συγκατάθεση των δύο ηγετών ώστε η χώρα που θα αναλάβει την πρωτοβουλία να μη βρεθεί εκτεθειμένη.
Υπάρχουν αντιδράσεις;
Όχι, αλλά ίσως να μην είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή λόγω της εξέλιξης των συνομιλιών.
Είναι η κατάλληλη στιγμή για να συζητούμε το όραμα για την ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου;
Πιστεύω πως ναι, διότι αν αποδεχτούμε τα λεγόμενα του Προέδρου της Δημοκρατίας πρόσφατα στην Βουλή των Αντιπροσώπων, το 2016 θα είναι ένας καταλυτικός χρόνος όσον αφορά στη λύση του Κυπριακού, έτσι ο χρόνος που μας μένει είναι περιορισμένος. Οι σκέψεις και οι προτάσεις που γίνονται μπορεί να χαρακτηριστούν ως άσκηση επί χάρτου, αλλά θα πρέπει να γίνουν έγκαιρα και στο τέλος της ημέρας να μπορέσει να υπάρχει όσο καλύτερη προετοιμασία γίνεται.
Βέβαια όλα αυτά χρίζουν και πολιτικών αποφάσεων…
Ναι, υπάρχει ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας, της διαπραγματευτικής μας ομάδας και μας ενθαρρύνουν να προχωρήσουμε μαζί με το Συμβούλιο Ανοικοδόμησης να φτάσουμε μέχρι εκεί που μπορούμε, διότι κάποια θέματα δεν μπορεί να τα θίξουμε σε ένα ευρύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό για το λόγο ότι δεν υπάρχει η πληροφόρηση, όπως είναι το θέμα της κλειστής περιοχής της Αμμοχώστου. Σημαντική καινοτόμος διαδικασία θα πρέπει να είναι και η συνεισφορά των ίδιων των Αμμοχωστιανών.
Γι’ αυτό συναντηθήκατε την περασμένη βδομάδα με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί;
Ήταν μια πρωτοβουλία την οποία είχαν αναλάβει οι Τουρκοκύπριοι από την Αμμόχωστο με τους οποίους συμμετέχουμε στη δικοινοτική πρωτοβουλία. Έγινε μια ελεύθερη συζήτηση με τον κ. Ακιντζί όσο αφορά το θέμα της Αμμοχώστου. Μιλώντας για την πιθανότητα λύσης του Κυπριακού είπε ότι το 2016 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά και ίσως η μοναδική κατά την οποία θα μπορούσε να λυθεί. Μας ανάφερε ότι κατέβηκε στις «εκλογές» της τουρκοκυπριακής ηγεσίας για να μπορέσει να λύσει το Κυπριακό.
Πάγια θέση του Μουσταφά Ακιντζί ήταν να δοθεί πίσω στους νόμιμους κατοίκους της η κλειστή πόλη της Αμμοχώστου. Θέσατε το θέμα αυτό;
Επειδή το θέμα αυτό άπτεται πιθανόν μελλοντικών εδαφικών αναπροσαρμογών και οι συνομιλίες βρίσκονται σε μια διαδικασία εξέλιξης, με το συγκεκριμένο θέμα τώρα να συζητείται, ήταν πολύ ευαίσθητος όσο αφορά την κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου. Ζητήσαμε όμως από τον Μουσταφά Ακιντζί να μπουν εμπειρογνώμονες στην κλειστή πόλη για να εξετάσουν επιστημονικά τον τρόπο συμπεριφοράς των δομικών υλικών. Να καταγράψουν μετά από 42 χρόνια πώς συμπεριφέρθηκαν οι οικοδομές που παρέμειναν στο έλεος της φύσης, στη βροχή, στην αλμύρα της θάλασσας. Θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία ώστε να γίνει μια καταγραφή από ακαδημαϊκούς το πώς συμπεριφέρθηκε το σίδερο, το τούβλο, το μπετόν κ.λπ. Ο κ. Ακιντζί, λόγω του ότι είναι και ο ίδιος αρχιτέκτονας, αντιλήφθηκε τη σημασία μιας τέτοιας έρευνας από ακαδημαϊκής πλευράς και μας υποσχέθηκε ότι θα το συζητήσει με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Θα πρέπει βέβαια να δοθεί άδεια και από τον τουρκικό Στρατό.
Γιατί υπάρχει η άποψη ότι η Αμμόχωστος είναι μια δύσκολη πόλη για επιστροφή;
Όσο αφορά στο θέμα επιστροφή γενικότερα, η Αμμόχωστος θα είναι η πιο δύσκολη από την άποψη ότι ένα κομμάτι της έχει παραμείνει κλειστό εδώ και 42 χρόνια και το υπόλοιπο κατοικείται από Τουρκοκύπριους και έποικους. Άρα θα πρέπει να υπάρξουν εκ των προτέρων συμφωνίες ώστε αυτοί που διαμένουν σε σπίτια Ελληνοκυπρίων να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος επανεγκατάστασής τους. Αυτή η διαδικασία θα πάρει κάποιο χρόνο, δεν θα γίνει την επόμενη μέρα. Στην περιφραγμένη περιοχή της Αμμοχώστου η οποία παρέμεινε κλειστή για 42 χρόνια θα πρέπει να δημιουργηθούν νέες υποδομές όπως νοσοκομεία, κτίρια διοίκησης ή να επισκευαστούν οι υποδομές, το ρεύμα, το αποχετευτικό, το νερό, όλα αυτά για να μπορέσουν να γίνουν απαιτούν ένα μεγάλο κόστος, αλλά είναι απαραίτητα για να μπορέσει να επιστρέψει ο κόσμος στα σπίτια του.
Βλέπετε τους Αμμοχωστιανούς να επιστρέφουν;
Πόσοι είναι ζωντανοί σήμερα; Αν οι γονείς μου για παράδειγμα αποφασίσουν ότι θέλουν να επιστρέψουν στο σπίτι τους και να κατοικήσουν, θα είναι δική τους επιλογή. Πιστεύω ότι η Αμμόχωστος θα πρέπει να επανασχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσει να γίνει πόλος έλξης των νέων, οι οποίοι να μπορούν να εγκατασταθούν στην πόλη που θα τους δίνει τη δυνατότητα εργοδότησης. Ο σχεδιασμός της Αμμοχώστου πρέπει να γίνει με ένα ορίζοντα πέραν των 50-100 χρόνων, να δημιουργηθεί μια σύγχρονη πόλη διατηρώντας όμως παράλληλα και το χαρακτήρα της.
Είναι εφικτό;
Ναι, θα μπορούσαν να συνδυαστούν αυτά τα δυο πράγματα, βλέποντας μακροχρόνια το τι είναι μια σύγχρονη πόλη, λαμβάνοντας υπόψη και τη σχετική ιδέα για την «έξυπνη πόλη», η οποία αφορά καθαρά τεχνολογικές αναβαθμίσεις. Για παράδειγμα το σύστημα διακίνησης εντός της πόλης όταν υπάρχει κυκλοφοριακή συμφόρηση, η καταγραφή του νερού, του ρεύματος, η διακίνηση των λεωφορείων είναι όλα μέρος μιας έξυπνης πόλης το οποίο δεν είναι κάτι που θα ανακαλύψουμε εμείς, ήδη υπάρχουν μεγάλες εφαρμογές όπως στη Βαρκελώνη και στην Στοκχόλμη. Προσωπικά βλέπω ότι η Αμμόχωστος θα πρέπει να γίνει πόλος έλξης των νέων.
Ποια η σχέση σας με τους Τουρκοκύπριους;
Οι σχέσεις μας είναι καλές. Συζητώντας τα τελευταία χρόνια με τους Τουρκοκύπριους βλέπουν κι αυτοί ότι το θέμα της ανοικοδόμησης της Αμμοχώστου είναι πολύ σημαντικό όπως και η λειτουργία της ως μια ενιαία πόλη.
Υπάρχει μια ιδιαίτερη κινητοποίηση των Τουρκοκυπρίων για την Αμμόχωστο;
Ναι, ίσως να παίζει ρόλο και το γεγονός ότι έχουν ένα πολύ μεγάλο πανεπιστήμιο, οι φοιτητές του αριθμούν τις 30.000. Όλοι αυτοί οι φοιτητές δίνουν ζωή στην Αμμόχωστο εφτά μήνες το χρόνο. Το καλοκαίρι που είναι κλειστό το πανεπιστήμιο, η πόλη σχεδόν νεκρώνει.
Η Αμμόχωστος που ήταν πρωτοπόρος στον τουριστικό τομέα σήμερα μετατράπηκε σε πανεπιστημιούπολη;
Ναι και αυτό δημιουργεί προβλήματα εποχικότητας, γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η νέα Αμμόχωστος θα πρέπει να είναι πόλος έλξης των νέων όπου θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά σε νέους τομείς όπως τις τεχνολογίες, τον εναλλακτικό τουρισμό κ.λπ. Επιπλέον η Αμμόχωστος έχει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση μνημειακών χώρων. Είναι η Σαλαμίνα, ο Απόστολος Βαρνάβας, η Έγκωμη, η Αλάσια, η εντός των τειχών πόλη, τα ενετικά τείχη, όλα αυτά κάνουν τη μεγαλύτερη αρχαιολογική συγκέντρωση.
Ποια είναι η ταυτότητα της πόλης που πρέπει να διαφυλαχτεί;
Η ανταπόκριση που παίρνουμε από τον κόσμο, ιδιαίτερα από τις μεγαλύτερες γενιές, είναι ότι δεν θέλουν να αλλάξει οτιδήποτε στην Αμμόχωστο. Αυτή είναι μια συναισθηματική άποψη διότι η πόλη μετά από 42 χρόνια κατοχής δεν μπορεί να είναι η ίδια. Θα μπορούσε να διατηρηθεί το παραδοσιακό κέντρο της πόλης, όπως για παράδειγμα η παλιά αγορά, το Παντοπωλείο της Αμμοχώστου, η οδός Ερμού, οδός Δημοκρατίας, το Λύκειο Ελληνίδων, το Α’ Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Το ΓΣΕ θα μπορούσε να γίνει πάρκο.
Η Αμμόχωστος ήταν η πόλη του πορτοκαλιού…
Ναι, η πόλη με τους ανεμόμυλους, που δεν έχουν πια μείνει.
Έχει ολοκληρωθεί και η δικοινοτική μελέτη «Hands on Famagusta», η οποία περιλαμβάνει τη μακέτα από τη Σαλαμίνα μέχρι τη Δερύνεια…
Ναι, η μελέτη αυτή έχει γίνει σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς της αρχιτεκτονικής σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου και ακαδημαϊκούς από τα κατεχόμενα. Η μελέτη έχει καταγράψει όλα τα κτίρια που υπάρχουν στην Αμμόχωστο. Το ύψος της κάθε κατασκευής, πόσοι όροφοι είναι. Δαπανήθηκαν χιλιάδες ώρες από εθελοντές, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους αρχιτεκτονικών σχολών. Ο σκοπός ήταν να γίνει η καταγραφή όλων των κτιρίων, διότι κτίρια που δεν είχαν τις τελικές εγκρίσεις δεν παρουσιάζονται στους χάρτες του Κτηματολογίου.
Καταγράφηκε και η κλειστή πόλη;
Για το λόγο ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα της πρόσβασης, η καταγραφή των κτηρίων έγινε δορυφορικά και με διάφορα άλλα εργαλεία. Με προσδιορισμό της σκιάς των κτηρίων τη δεδομένη στιγμή, υπολογίστηκαν τα ύψη των κτηρίων. Η μελέτη επιτρέπει στους χρήστες του Διαδικτύου να μπορούν να βάζουν τις δικές τους ιδέες για την Αμμόχωστο. Μπορεί κανείς να τη βρει στο Διαδίκτυο κάτω από το όνομα «Hands on Famagusta».
Ποια είναι η ανταπόκριση;
Πολύ θετική, ειδικά από τους νέους, οι οποίοι επισκέπτονται την ιστοσελίδα. Η Αμμόχωστος έχει μοιραστεί σε διάφορα κομμάτια για να μπορείς να τη βλέπεις. Για παράδειγμα η εντός των τειχών πόλη, άλλο κομμάτι το παραλιακό μέτωπο, άλλο κομμάτι το λιμάνι, η περιοχή του Αγίου Μέμνονα, η περιοχή του Αγίου Λουκά. Είναι ένα διαδραστικό μοντέλο το οποίο σου επιτρέπει να δεις το πώς είναι αυτή την στιγμή και να βάλεις τη δικές σου ιδέες για την Αμμόχωστο. Κυκλοφορεί κι ένα καινούργιο βίντεο που αναπτύσσει το όλο πρόγραμμα. Η Αμμόχωστος ήταν πάντα στο προσκήνιο του πολιτικού θέματος.
Οι Αμμοχωστιανοί ήταν για χρόνια με μια βαλίτσα κάτω από το κρεβάτι τους…
Ναι, που στο τέλος δυστυχώς κόλλησε. Πολλές φορές ειδικά τα πρώτα χρόνια λέγαμε ότι σήμερα ή αύριο θα επιστρέψουμε στο Βαρώσι. Αυτό το οποίο επιτυγχάνουν αυτές οι μελέτες και οι πρωτοβουλίες είναι το προβληματισμό του κόσμου για την επόμενη μέρα. Ο κόσμος μετά από 42 τόσα χρόνια, τώρα άρχισε να προβληματίζεται για τις δυσκολίες τις οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσει την επομένη της επιστροφής.
Όπως;
Όπως αν στο σπίτι μου μένει έποικος πόσο γρήγορα θα μπορέσω εγώ να επιστρέψω; Είναι ένας προβληματισμός. Αν το σπίτι μου είναι στην κλειστή πόλη της Αμμοχώστου πόσο σύντομα θα μπορέσω να πάω και τι επιδιορθώσεις θα πρέπει να κάνω; Μπορούν να γίνουν επιδιορθώσεις;
Ποιος θα πληρώσει το κόστος για να φτιάξεις το σπίτι σου;
Για να είμαστε ειλικρινείς δεν πιστεύω ότι θα ανοίξουν οι ουρανοί και θα τρέξουν χρήματα επί προσωπικού επιπέδου για την επιδιόρθωση των σπιτιών μας. Αυτά θα έλθουν από τους ιδιοκτήτες.
Οι τράπεζες θα δίνουν δάνεια;
Η εκτίμησή μου είναι πως ναι. Μιλώντας με συγκεκριμένη τράπεζα έχει επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον για την πιθανή λύση του Κυπριακού και ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου. Ένα ξενοδοχείο που ήταν μια ζωντανή επιχείρηση, αύριο όταν θα υπάρξει λύση θα θέλει επιδιόρθωση, πιστεύω ότι θα μπορέσουν οι τράπεζες ίσως και σε συνεργασία με ξένες να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου. Όμως δεν ξέρουμε ακόμα πόσα χρήματα θα χρειαστούν.
Αυτό είναι θέμα των πολιτικών ή δικό σας;
Σίγουρα δεν είναι οι πολιτικοί που θα βρουν το κόστος, γι’ αυτό δόθηκε εντολή προς τη Διεθνή Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να κάνουν μια πρώτη εκτίμηση για το κόστος της λύσης. Ειδικά η Αμμόχωστος που έχει το κλειστό της κομμάτι εδώ και 42 χρόνια, το κόστος της ανοικοδόμησης θα είναι το μεγαλύτερο.
Ως Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο τι δράσεις μπορείτε να κάνετε;
Ο ρόλος μας είναι ενημερωτικός. Πρέπει με τις διάφορες μελέτες που έγιναν και γίνονται να αρχίσει ο κόσμος να ενημερώνεται συστηματικά ώστε να προετοιμαστεί για μια ενδεχόμενη λύση και το τι θα αντιμετωπίσει. Δίνουμε μεγάλη σημασία στην ενημέρωση του κόσμου, γι’ αυτό έγινε πρόσφατα μια κοινή παρουσίαση στην Πολεοδομία του οράματος του ΕΒΕΑ την επόμενη μέρα της λύσης και της μελέτης του «Hands of Famagusta». Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες θα βοηθήσουν τον κόσμο να καταλάβει και να προβληματιστεί για την επομένη της λύσης.
Ποια θα είναι η επόμενη κίνησή σας;
Μετά από πρόσκληση από το Συμβούλιο Ανοικοδόμησης θα αρχίσουν να λειτουργούν ομάδες εργασίας οι οποίες να μπορέσουν να καταγράψουν τα προβλήματα και να παρουσιάσουν λύσεις. Ένα πρόβλημα είναι το αποχετευτικό, άλλο το παραλιακό μέτωπο, το κυκλοφοριακό, τα δημόσια κτήρια, θέλουμε νοσοκομεία, σχολεία, όλα αυτά θα καταγραφούν σε κατηγορίες, θα υπάρξουν συζητήσεις μεταξύ των εμπλεκομένων επαγγελματιών όπως αρχιτέκτονες, πολεοδόμους κ.λπ. για να εκφέρουν απόψεις για πιθανές λύσεις. Οι προτάσεις που θα γίνουν θα μπορούν να διαφοροποιηθούν.
Νιώθετε ότι αυτή η φορά είναι διαφορετική;
Ναι, διότι οι δεδηλωμένες θέσεις των δύο ηγετών έχουν δώσει το στίγμα ότι το 2016 θα είναι καταλυτικό όσο αφορά τη λύση. Αν περάσει αυτή η χρονιά χωρίς να καταλήξουμε σε λύση, πιστεύω ότι οι μελλοντικές πιθανότητες για λύση θα είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
Συνέντευξη στην Αντιγόνη Σολομωνίδου Δρουσιώτου
Πηγή: Φιλελεύθερος