Του Άντρου Καραγιάννη*
Το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) το οποίο θα τεθεί, όπως ανακοινώθηκε, σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου του 2021 και θα αποτελέσει τον πρώτο προϋπολογισμό των 27 κρατών-μελών μετά το Brexit και την επακόλουθη αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ε.Ε.
Τους επόμενους μήνες η Ε.Ε. θα κληθεί να πάρει μεγάλες αποφάσεις που αφορούν τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κράτη-μέλη, όπως το μεταναστευτικό, η τρομοκρατία, ο λαϊκισμός, οι ψευδείς ειδήσεις, η κλιματική αλλαγή, η ανεργία των νέων κ.ά. Για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα νέο και μακροπρόθεσμο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2021-2027.
Σύμφωνα με αυτό το κάθε κράτος-μέλος, ως δικαιούχος επιχορήγησης, οφείλει να σέβεται το κράτος δικαίου, την πιστή εφαρμογή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και την αποτελεσματική ενωτική χρηματοδότηση προς το συμφέρον των πολιτών του. Η αποχώρηση ωστόσο ενός σημαντικού χρηματοδότη, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, θα επιφέρει αποκοπές της τάξης του 6,2% στον νέο προϋπολογισμό.
Ο νέος αυτός μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ε.Ε. έχει χωριστεί σε επτά θεματικές προτεραιότητες δαπανών, μέσα από τις οποίες θα διανεμηθούν κονδύλια στη βάση των αναγκών των κρατών-μελών. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη ψηφιακή οικονομία, στη βιωσιμότητα, στην ασφάλεια, στη μετανάστευση, στο ανθρώπινο δυναμικό και τέλος στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της καινοτομίας.
Στο κεφάλαιο συνοχή και αξίες δίδεται προτεραιότητα στη νεολαία και κυρίως στον διπλασιασμό της χορηγίας για την εφαρμογή του προγράμματος Erasmus+, ενός από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα της Ε.Ε. που παρέχει ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους να μάθουν ξένες γλώσσες, να παραμείνουν και να εργαστούν στο εξωτερικό. Στόχος του προγράμματος είναι η αξιοποίηση αυτής της δυνατότητας κυρίως από νέους των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού. Ο προϋπολογισμός του νέου ενισχυμένου προγράμματος Erasmus+ υπολογίζεται έτσι ότι θα φτάσει τα 30 δις ευρώ.
Όσον αφορά τους τομείς της αλιείας και της γεωργίας, αυτοί θα στηριχθούν μέσα από το κεφάλαιο Φυσικοί Πόροι και Περιβάλλον του σχετικού προϋπολογισμού, που επιδιώκει να δώσει έμφαση στην υψηλή ποιότητα, στην προσιτή τιμή, στη θρεπτικότητα και στην ποικιλία των τροφίμων. Μάλιστα μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας θα στηριχθεί ο αλιευτικός τομέας, η προώθηση της γαλάζιας οικονομίας στην υδατοκαλλιέργεια, στον τουρισμό και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Αισθητά αυξημένος θα είναι ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. στον τομέα της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων, καθώς θα ανέλθει στα 33 δις ευρώ σε σύγκριση με 12,4 δις ευρώ κατά την περίοδο 2014-2020. Το γεγονός αυτό από μόνο του επιβεβαιώνει τις ανάγκες των Ευρωπαίων ηγετών εξαιτίας της επιρροής των μεταναστών/προσφύγων στην Ευρώπη, εφόσον προτείνεται η δημιουργία μόνιμου σώματος συνοριοφυλάκων, περίπου 10.000 ατόμων, μέχρι το τέλος του νέου δημοσιονομικού πλάνου.
Η Ε.Ε. των 27 φαίνεται να έχει αναθεωρήσει τις προτεραιότητες της για τη νέα επταετία. Σίγουρα αυτές οι προτεραιότητες δεν μπορούν να ικανοποιήσουν όλα τα κράτη-μέλη και ειδικότερα τους πολίτες των κρατών αυτών. Στα θετικά αυτής της αναθεώρησης καταγράφεται βέβαια η επένδυση στους τομείς της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας, της ψηφιακής οικονομίας, η οποία θα επιφέρει σημαντικά οφέλη στις επόμενες γενιές λόγω της εξέλιξης που παρατηρείται στους προαναφερθέντες τομείς.
Δεν θα πρέπει βέβαια να περάσει απαρατήρητη η μείωση των κονδυλίων που προορίζονταν για την Αγροτική Ανάπτυξη, την κοινή Γεωργική Πολιτική και την Πολιτική Συνοχής, ώστε να αποδεσμευτούν πόροι για ενίσχυση άλλων δραστηριοτήτων, όπως πιθανόν της ασφάλειας και της εξωτερικής δράσης. Ο πρωτογενής τομέας προσελκύει κι αυτός με τη σειρά του αρκετούς νέους επιστήμονες, οι οποίοι ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν τις δικές τους γεωργικές, κτηνοτροφικές, βιολογικές μονάδες ή μικρές επιχειρήσεις. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο οι αγροτικές περιοχές και η επαρχία χρειάζονται περαιτέρω στήριξη από την Ε.Ε.
Σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη θα πρέπει να καταστεί ένας χώρος ευημερίας, ειρήνης και κοινωνικής αλληλεγγύης. Η Ευρώπη όμως θέλει να κρατάει τους μετανάστες/πρόσφυγες μακριά της, ενισχύοντας την ακτοφυλακή της, ενώ την ίδια στιγμή περιορίζει κονδύλια από τομείς που προσελκύουν το ενδιαφέρον των νέων, με αποτέλεσμα αυτοί να μεταναστεύουν. Η Ευρώπη έχει έτσι αποκτήσει διπλή ιδιότητα και ως αποδέκτης αλλά και ως αποστολέας μεταναστών. Αυτό που πρέπει όμως να εμπεδωθεί ως ιδέα είναι ότι αυτοί, οι πάσης φύσεως μετανάστες, αυτοί είναι που θα φέρουν παιδιά στον κόσμο, για να αναγεννήσουν και να ανανεώσουν ηλικιακά τη «γηραιά Ήπειρο».
* Άντρος Γ. Καραγιάννης,
Δήμαρχος Δερύνειας