Το πράσινο διαβατήριο είναι γεγονός, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τελικώς τον κανονισμό που έχει άμεση και αναγκαστική ισχύ σε όλα τα Κράτη – Μέλη και συνεπώς τώρα καλούμαστε ως Κυπριακή Δημοκρατία να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα.
Η εφαρμογή του είναι ήδη προγραμματισμένη για την ημερομηνία «ορόσημο» της 1ης Ιουνίου 2021 σε μια πρώτη προσπάθεια επανεκκίνησης του τουρισμού, των οικονομιών και της υλοποίησης ουσιαστικά της ελευθερίας μετακίνησης εντός αρχικά των πυλών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και αποκατάστασης του κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των Κρατών – Μελών.
Επίσης, «σημείο – κλειδί» είναι η ημερομηνία απελευθέρωσης πτήσεων εξωτερικού του Ηνωμένου Βασιλείου, γεγονός που θα σημάνει την έλευση των Βρετανών τουριστών στην περιοχή.
Εάν επιτευχθεί η παραπάνω αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, σταδιακά υπάρχει η πρόνοια για άνοιγμα των πτήσεων και με τρίτες χώρες, έστω και εάν αυτές δε χρησιμοποιούν εμβόλια εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (Ε.Μ.Α.), αφού θα αφήνεται στα Κράτη – Μέλη η αρμοδιότητα να αποφασίζουν τι θα πράξουν στον τομέα αυτό.
Είναι αληθές ότι η θεσμοθέτησή του πράσινου διαβατηρίου έλαβε χώρα με ταχύτατες διαδικασίες (fast track), καθώς εξαρχής το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Φιλελεύθεροι και οι Σοσιαλιστές τάχθηκαν υπερ, προσχώρησαν άμεσα στην ιδέα οι MED 5 (Κύπρος, Ελλάδα, Μάλτα, Ιταλία και Ισπανία) με πρωτεργάτη τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ακολούθησαν οι Γερμανοί και Σκανδιναβικές χώρες, ενώ Γάλλοι και οι χώρες της Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο) τήρησαν αρνητική στάση.
Παρ’ όλα αυτά ο κανονισμός υιοθετήθηκε και, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι για οποιονδήποτε λόγο μπορεί να παραμεληθεί το εμβολιαστικό πρόγραμμα, βασίζεται σε μια ψηφιακή εκδοχή που θα περιλαμβάνει έναν κωδικό QR, τη χώρα προέλευσης, καθώς και εάν το άτομο έχει εμβολιαστεί ή όχι.
Γι’ αυτούς που δεν έκαναν το εμβόλιο ή δεν πέρασαν ποτέ τον covid-19 θα απαιτείται αρνητικό PCR τεστ, όπως άλλωστε επισημαίνεται και από τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, ενώ γι’ αυτούς που νόσησαν αλλά το ξεπέρασαν (το νωρίτερο 20 ημέρες μετά το πρώτο θετικό τεστ PCR) θα τους «χορηγείται πράσινο διαβατήριο».
Υπάρχει όμως και η δυνατότητα έντυπης μορφής που θα περιλαμβάνει προσωπικά δεδομένα, όπως ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης και ο αριθμός διαβατηρίου του ατόμου θα είναι συνδεδεμένος με τον κωδικό QR που θα περιέχει τις πληροφορίες.
Πράγματι, η πιθανότητα επανεκκίνησης των μετακινήσεων αποτελεί ένα πρώτο αλλά ουσιαστικό βήμα προς την ελευθερία, παρά το γεγονός ότι διατυπώνονται αρκετές ενστάσεις για τον τρόπο και τους τομείς χρήσης του διαβατηρίου, δηλαδή εάν θα παραμείνει μόνον στους τουρίστες ή θα επεκταθεί στους εργαζόμενους στον τουρισμό ή εν γένει στην εργασία ή και σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Δηλαδή το ερώτημα που τίθεται εάν κάποιος που θα δεν θα κατέχει πράσινο διαβατήριο θα έχει πράγματι την ίδια ή μικρότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή δε θα επηρεαστεί σε οτιδήποτε.
Αυτό εδράζεται κυρίως στην πρόνοια του κανονισμού ότι τα εθνικά Δικαστήρια θα αποφασίζουν εάν η χρήση του διαβατηρίου στοιχειοθετεί διάκριση ή όχι και σε ποιες περιπτώσεις αυτή θεμελιώνεται.
Ενστάσεις βέβαια διατυπώνονται αναφορικά και με το ζήτημα εάν θα υπάρχει κεντρική τράπεζα δεδομένων σε επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εάν αυτή θα τηρείται ξεχωριστά σε κάθε Κράτος – Μέλος και για πόσο χρόνο θα διατηρούνται τα στοιχεία στη βάση αυτή, καθώς «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού».
Πάντως ξεκαθαρίζεται ή καλύτερα επιχειρείται να διασκεδαστεί το γεγονός ότι δε θα υπάρχει κεντρική τράπεζα δεδομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι η όλη διαδικασία θα τερματιστεί μόλις η πανδημία ξεπεραστεί καθώς και σε κάθε περίπτωση ότι η κατοχή του εν λόγω διαβατηρίου δεν θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση της ελεύθερης κυκλοφορίας ή τη χρήση υπηρεσιών μεταφοράς.
Ανεξαρτήτως πάντως των ενστάσεων και του σε ποιο σημείο είναι αυτές αποδεκτές ή βάσιμες, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ορθολογική και σύννομη εφαρμογή της τεχνολογίας είναι επιβεβλημένη και προς τη σωστή κατεύθυνση, ιδίως όταν ομιλούμε για την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι «επικίνδυνα εξαρτώμενη» από την τριτογενή παραγωγή, ήτοι την παροχή υπηρεσιών και τον τουρισμό, τομείς που έχουν πληγεί πράγματι βάναυσα από την επέλαση του covid-19 στη χώρα μας.
Τούτο ειδικότερα αφορά την επαρχία Αμμοχώστου, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της που δεν αντέχουν και δεύτερη χρονιά απραξίας, στέρησης εσόδων, συσσώρευσης χρεών των επιχειρήσεων με ορατό τον κίνδυνο οριστικού κλεισίματος και κατάρρευσης της αγοράς, της απώλειας των περιουσιών και των κατοικιών των πολιτών, της καταχρηστικής συμπεριφοράς των τραπεζών στο ζήτημα των ρητρών αλλά και των διασπάσεων των υποθηκών, τη στιγμή μάλιστα που η ίδια η πολιτεία κώφευσε και δεν κήρυξε την επαρχία Αμμοχώστου πληγείσα περιοχή, όπως όφειλε να πράξει για να απαμβλύνει τις δυσμενέστατες οικονομικές συνέπειες της πανδημίας.
Όλα αυτά μάλιστα την ίδια στιγμή που η γειτονική Τουρκία που έχει μια αγορά πολύ μεγαλύτερη από τη δική μας δήλωσε ήδη ότι θα δέχεται Βρετανούς τουρίστες χωρίς πιστοποιητικό και πιθανώς χωρίς PCR μόλις απελευθερωθούν οι πτήσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Συνεπώς στο χέρι το δικό μας είναι να ταχθούμε υπέρ της τεχνολογίας, ενεργοποιώντας άμεσα τις πρόνοιες για την εφαρμογή του πράσινου διαβατηρίου και να καταδείξουμε ότι είμαστε απόλυτα σοβαροί και υπεύθυνοι, συνεχίζοντας με αμείωτους ρυθμούς τους εμβολιασμούς και επεκτείνοντας τους άμεσα στους εργαζόμενους στον τουρισμό και τον ενεργό εργασιακά πληθυσμό.
Αδιαπραγμάτευτη επιλογή μας θα πρέπει να είναι η υπενθύμιση προς εμάς τους ιδίους αλλά και τους τουρίστες ότι «είμαστε οι επιλογές μας» και να τους προσκαλέσουμε να επισκεφθούν μια υγειονομικά ασφαλή Κύπρο και μια υγειονομικά θωρακισμένη Αμμόχωστο.
Δρ. Αλέξιος Χ. Κωνσταντίνου, Δικηγόρος / Ακαδημαϊκός, Υποψήφιος Βουλευτής Αμμοχώστου με το Κίνημα «Αλληλεγγύη»