Η Μύκονος έχει πολλά και χαρακτηριστικά σημεία που τραβούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Ένα από αυτά είναι και ο Αρμενιστής. Ο φάρος του νησιού, που μπορεί σήμερα να είναι εγκαταλελειμμένος, όμως, αποτελεί πόλο έλξης για τους τουρίστες, που τον επισκέπτονται από κοντά για να θαυμάσουν από τη μία την εξαιρετική θέα που προσφέρει και από την άλλη να πάρουν μία μικρή γεύση από την ξεχωριστή ιστορία του με αληθινά γεγονότα, αλλά και θρύλους που τον συνόδευαν για πολλά χρόνια.
Ο Αρμενιστής – ή αλλιώς ο «Βρικόλακας» – κατασκευάστηκε μετά από ένα ναυάγιο ανοιχτά της Μυκόνου, για καιρό υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος για τα παιδιά του νησιού επειδή εκεί τριγυρνούσε ο.. βρικόλακας, ενώ σε αυτόν αιχμαλώτιζαν Γερμανούς στρατιώτες.
Ήταν άνοιξη του 1887, όταν το βρετανικό ατμόπλοιο «Βόλτα» έπλεε στο σκοτεινό στενό πέρασμα Τήνου και Μυκόνου. Την ημέρα που έγινε το ναυάγιο, στην περιοχή επικρατούσε τέτοια ομίχλη που οι δύο κορυφές, «Προφήτης Ηλίας ο Βορνιώτης» και «Ανωμερίτης» έμοιαζαν σαν στεριά, μπερδεύοντας τον κυβερνήτη με αποτέλεσμα το πλοίο να προσκρούσει στα βράχια και να βυθιστεί.
Μετά το φοβερό ναυάγιο κρίθηκε επιτακτική η ανάγκη να κατασκευαστεί ένας φάρος, προκειμένου να φωτίζει την περιοχή. Τρία χρόνια αργότερα και ο Αρμενιστής ήταν έτοιμος, ενώ εξοπλίστηκε με το πιο σύγχρονο φωτιστικό μηχάνημα της εποχής.
Ο μηχανισμός βασιζόταν σε μια εφεύρεση με κρυστάλλους του Αυγούστου Φρενέλ που έγινε αποκλειστικά για χρήση σε φάρους. Και λέγεται πως ήταν τέτοια η ισχύς του μηχανισμού, που ένας ηλικιωμένος ο οποίος έμενε απέναντι στην Τήνο, χρησιμοποιούσε τα βράδια το φως του για να βλέπει.
Ο φάρος διέθετε δωμάτια για τους φαροφύλακες, κουζίνα, τουαλέτα, βοηθητικούς χώρους και εσωτερική στέρνα. Για τη σωστή λειτουργία του χρειάζονταν μέχρι και 6 φαροφύλακες, οι οποίοι δούλευαν σε βάρδιες. Μαζί τους πολλές φορές έμεναν και οι οικογένειες τους.
Το γεγονός ότι ο φάρος δεν είναι απομονωμένος από το υπόλοιπο νησί της Μυκόνου, έκανε τη ζωή – σε σχέση με άλλους φάρους της χώρας – καλύτερη. Οι φαροφύλακες και οι οικογένειές τους χρησιμοποιούσαν γαϊδούρια με τα οποία κατέβαιναν μέχρι την Χώρα για να ανεφοδιαστούν για τις βασικές τους ανάγκες.
Η περιοχή όπου βρίσκεται ο Αρμενιστής προσφέρονταν για κυνήγι και ψάρεμα κι έτσι οι φαροφύλακες εξασφάλιζαν επιπλέον τροφή.
Πολλά χρόνια αργότερα, στην περίοδο του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο φάρος έπαυσε να λειτουργεί. Τον χρησιμοποίησαν αρχικά οι Ιταλοί και μετέπειτα οι Γερμανοί, ως παρατηρητήριο, λόγω της στρατηγικής του θέσης.
Μετά τη λήξη του πολέμου, μία ομάδα από νεαρά αγόρια, με την ονομασία «Αέρας», έκανε έφοδο στον φάρο, αιφνιδίασε τους Γερμανούς στρατιώτες και τους συνέλαβε, κρατώντας τους αιχμάλωτους στον Αρμενιστή. Ο νεαρός που πρωτοστάτησε στην ομάδα, ήταν ο Κώστας Ζουγανέλης, ένα παιδί που είχε ζήσε στον φάρο, μιας και πατέρας του ήταν ο φαροφύλακας και μετέπειτα προϊστάμενος, Γεράσιμος Ζουγανέλης.
Χρόνια αργότερα, ο Κώστας Ζουγανέλης έγινε δήμαρχος της Μυκόνου.
Ο φάρος βρίσκεται στην ομώνυμη περιοχή Φανάρι, η οποία παλιά λεγόταν Βουρβούλακας, δηλαδή βρικόλακας. Πιστεύεται, δε, πως αυτή η ονομασία δόθηκε για να προκαλεί τρόμο στα παιδιά ώστε να μην πλησιάζουν στα επικίνδυνα, απότομα βράχια. Αλλά ο… βρικόλακας, μάλλον, μόνο τυχαία δεν είχε επιλεχθεί από τους Μυκονιάτες.
Πριν λίγα χρόνια το listverse.com, είχε σε σχετικό του άρθρο μία παράξενη ιστορία που αφορούσε τη Μύκονο και συγκεκριμένα τον «Βρικόλακα» του νησιού. Όπως αναφερόταν σε εκείνο το κείμενο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο νησί το 1700, ο Γάλλος βοτανολόγος Joseph Pitton de Tournefort έμαθε για έναν νεκρό χωρικό ο οποίος επέστρεφε τα βράδια στη ζωή ως βρικόλακας.
Μετά τη δολοφονία του από έναν άγνωστο κι ενώ εκείνος εργαζόταν σε χωράφια, ο άνδρας υποτίθεται πως έγινε βρικόλακας, ο οποίος όμως ήταν ακίνδυνος. Τελικά, οι κάτοικοι απαλλάχθηκαν από αυτόν όταν τον πυρπόλησαν. Έτσι, δεν αποκλείεται αυτή η ιστορία να συνδέεται και με την ιστορία που φοβέριζαν τα παιδιά για να μην πλησιάζουν τον Αρμενιστή.
Μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, το 1945, λειτούργησε ξανά με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1982 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε, ενώ το 1985, ο τελευταίος φαροφύλακας Δημήτρης Κοντοδήμας, κλείδωσε τον φάρο μιας και η καθημερινή παρουσία του σε αυτόν ήταν πλέον περιττή. Ο Αρμενιστής έχει αυτοματοποιηθεί πλήρως.
Σήμερα, είναι εγκαταλελειμμένος, όμως, αποτελεί πόλο έλξης των τουριστών, που συρρέουν στο σημείο για να θαυμάσουν την υπέροχη θέα που προσφέρει και να βγάλουν φωτογραφίες στο εξαιρετικό αυτό τοπίο με φόντο τα καταγάλανα νερά του Αιγίου και τον θρυλικό Αρμενιστή.