Το άγχος για τις Παγκύπριες Εξετάσεις

Όσο πλησιάζουν οι παγκύπριες εξετάσεις, τόσο αυξάνεται και το άγχος των τελειόφοιτων γι’ αυτές. Οι γονείς θα πρέπει να είναι ενήμεροι, να κατανοούν το άγχος των παιδιών και να είναι υποστηρικτές στη διαδικασία αυτή. Πως τα ίδια τα παιδιά μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά το άγχος και πότε το άγχος γίνεται παθολογικό και χρειάζεται να απευθυνθείτε σε ειδικούς;

Λίγα λόγια για τους γονείς:

Το άγχος που βιώνουν οι έφηβοι καθώς πλησιάζουν οι εξετάσεις προκαλείται από την υπερβολική διέγερση του εγκεφάλου. Για να καταφέρουν οι έφηβοι να αποδώσουν σε γεγονότα τόσο σημαντικά όσο οι Παγκύπριες εξετάσεις, θα πρέπει να είναι συναισθηματικά και σωματικά προετοιμασμένοι. Αυτή η ενεργοποίηση του εγκεφάλου είναι φυσιολογική και απαραίτητη για την καθημερινή μας επιβίωση. Η υπερβολική ενεργοποίηση του εγκεφάλου όμως μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα και άγχος στον μαθητή, ο οποίος καταλήγει να μην είναι αποδοτικός κατά την περίοδο της προετοιμασίας για τις εξετάσεις αλλά και κατά την διάρκεια αυτών.

Η υπερ-ενεργοποίηση του εγκεφάλου και κατά συνέπεια το άγχος, μπορεί να επηρεάσει το διάβασμα, προκαλώντας δυσκολία στην αποστήθιση πληροφοριών, την απομνημόνευση τους, στην ανάκλησή τους την ώρα της εξέτασης αλλά και στη συνολική του απόδοση στην εξέταση. Το άγχος γύρω από τις εξετάσεις επηρεάζει τους μαθητές :

• Σωματικά : πονοκέφαλοι, ναυτία ή διάρροια, λιποθυμία, υπερθέρμανση του σώματος και εφίδρωση, δυσκολία στην αναπνοή, ταχυκαρδία.
• Συναισθηματικά : υπερβολικός φόβος, έντονος θυμός, απογοήτευση, κατάθλιψη, ανεξέλεγκτο κλάμα
• Συμπεριφορικά : νευρικές κινήσεις στα πόδια και στα χέρια, επιθετικότητα, αποφυγή διαβάσματος, χρήση ουσιών, δυσκολίες ύπνου
• Γνωστικά : δυσκολία συγκέντρωσης, αρνητικός εσωτερικός διάλογος, σύγκριση εαυτού με τους άλλους, δυσκολία οργάνωσης των σκέψεων, κενές σκέψεις/συσκότιση (black out).

Συμβουλές για τους ίδιους τους εφήβους:

Αρχικά πρέπει να γνωρίζετε πως δεν πρέπει να μηδενίσετε το άγχος σας απέναντι στις εξετάσεις αλλά να μπορείτε να το ελέγξετε και αν το διαχειριστείτε. Εάν είστε ένας από τους μαθητές που έχουν προετοιμαστεί πολύ καλά για τις εξετάσεις, αλλά ανησυχείτε για αυτές, δοκιμάστε τα εξής:

Tip #1

Θετικές δηλώσεις απέναντι στον εαυτό σου. Προσπάθησε να είσαι πιο ευγενικός στον τρόπο που μιλάς στον εαυτό σου. Εάν για παράδειγμα σκέφτεσαι «Θα αποτύχω, είμαι χαζός», προτίμησε να πεις στον εαυτό σου «Μπορώ να τα καταφέρω. Όλοι βιώνουμε άγχος σε τέτοια σημαντικά γεγονότα στη ζωή μας, πρέπει να το χειριστώ».

Tip #2

Δηλώσεις για την αντιμετώπιση του άγχους. Προσπάθησε να θυμίζεις στον εαυτό σου τους τρόπους που μπορείς να αντιμετωπίσεις το άγχος. Για παράδειγμα σκέψου «Εάν νιώσω πως αγχώνομαι θα εξασκηθώ με τις αναπνοές για να ηρεμίσω», «Απλά θα προσπαθήσω να κάνω ότι καλύτερο μπορώ», «Έχω ξανά βιώσει άγχος και γνωρίζω πως μπορώ να το χειριστώ και δεν θα πάθω κάτι κακό», «Το άγχος που νιώθω τώρα δεν θα κρατήσει για πολύ».

Tip #3

Πάρε σωστές ανάσες. Συχνά το άγχος είναι αποτέλεσμα της έλλειψης οξυγόνου στον εγκέφαλο. Ξεκίνησε εκπνέοντας όλο τον αέρα από τους πνεύμονές σου. Έκπνευσε αργά για πέντε δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια συνέχισε να εκπνέεις μέχρι να αισθανθείς τους πνεύμονές σου εντελώς άδειους. Εισέπνευσε από τη μύτη μετρώντας μέχρι το οκτώ. Κράτησε τους ώμους σου προς τα κάτω και εστίασε στο γέμισμα της κοιλιάς σου με αέρα και συγκεκριμένα του διαφράγματος. Όταν νιώσεις ότι επεκτείνεται, άρχισε να πιέζεις προς τα κάτω  την κοιλιά σου. Θα πρέπει να αισθανθείς ότι το  διάφραγμά σου ανοίγει και επεκτείνεται προς τα κάτω. Έκπνευσε αργά από το στόμα, εστιάζοντας την αναπνοή σου στα χείλη σου. Προσποιήσου ότι υπάρχει ένα κερί μπροστά στο στόμα σου και σβήσε το. Επανέλαβε αυτό τον κύκλο πέντε φορές.

Tip #4

Έλεγχος του σώματος. Κάθισε κάπου άνετα και κλείσε τα μάτια σου. Εστίασε αρχικά στους μύες των ποδιών σου και παρατήρησε εάν υπάρχει ένταση. Πες στους μύες στα πόδια σου ότι μπορούν να χαλαρώσουν. Κάνε το ίδιο με τους αστραγάλους σου, τους μηρούς, τους γλουτούς αλλά και το υπόλοιπο σου σώμα. Πες σε κάθε ομάδα μυών να χαλαρώσουν. Εξασκήσου στον έλεγχο του σώματος πριν από την ημέρα των εξετάσεων. Κατά την διάρκεια της εξέτασης, εάν χρειαστεί, αφιέρωσε πέντε λεπτά και έλεγξε το σώμα σου. Ο έλεγχος του σώματος θα σε βοηθήσει να συγκεντρώσεις την προσοχή σου στο παρών, στον χώρο και χρόνο που βρίσκεσαι, ώστε να μπορέσεις να συνεχίσεις με ηρεμία την εξέταση.

Σε περίπτωση όπου το άγχος του παιδιού κρίνεται πως βρίσκεται σε δυσλειτουργικό και παρεμβατικό επίπεδο, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με τους κατάλληλους ειδικούς για την αντιμετώπισή του.

Άντρια Αθανασίου – Εγκεκριμένη Εκπαιδευτική / Σχολική Ψυχολόγος