Πάρκο κροκοδείλων Άχνας: Σοβαρά ερωτήματα από Ελεγκτική Υπηρεσία

imagew Πάρκο Κροκοδείλων
Εικόνα Αρχείου

Σειρά σοβαρών ερωτημάτων και αμφισβητήσεις εκφράζει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεσή της αναφορικά με την πολεοδομική αίτηση για δημιουργία θεματικού πάρκου κροκοδείλων σε περιοχή των Κοινοτήτων Τόχνης και Ψεματισμένου.

Στην έκθεση, η οποία δόθηκε τη Δευτέρα στην δημοσιότητα, επισημαίνεται ότι το θέμα δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κατ’ εξοχή θέμα πολιτικής απόφασης, αλλά θα πρέπει να βασιστεί σε τεκμηριωμένες αποφάσεις όλων των εμπλεκόμενων Τμημάτων και Φορέων, ο τεράστιος αριθμός κροκοδείλων (1.002) που πρότειναν αρχικά οι ενδιαφερόμενοι δεν συνάδει με τον σκοπό ενός θεματικού πάρκου, καθότι προκύπτουν εύλογα ερωτήματα αναφορικά με τη θετική γνωμάτευση της Περιβαλλοντικής Αρχής ως προς το αίτημα για ανάπτυξη και λειτουργία πάρκου κροκοδείλων, ενώ δεν έχει εκπονηθεί μελέτη βιωσιμότητας του έργου.

Ο έλεγχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας βασίστηκε σε αξιολόγηση στοιχείων για τη χρονική περίοδο 2013 – 2017 και διενεργήθηκε στo πλαίσιο ελέγχου συμμόρφωσης, που είχε σκοπό τη διερεύνηση καταγγελίας που υποβλήθηκε στην Υπηρεσία σχετικά με τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε περίπτωση λειτουργίας πάρκου κροκοδείλων του είδους crocodylious niloticus (κροκόδειλος του Νείλου) στην Κύπρο.

Σημειώνεται ότι, παρόλο που η υπό αναφορά πολεοδομική αίτηση είχε απορριφθεί από την Πολεοδομική Αρχή, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρούσε σημαντική την εξέταση του θέματος καθότι αφενός εκκρεμούσε σχετική δικαστική υπόθεση εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας και αφετέρου από προκαταρκτική μελέτη του θέματος είχε παρατηρήσει αδυναμία από πλευράς του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΓΑΑΠ) και των εμπλεκόμενων Τμημάτων του στον όλο χειρισμό του θέματος, παρόλη τη σοβαρότητά του αφού άπτεται παραμέτρων που αφορούν στην υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον.

Επίσης, σημειώνει, τα ευρήματα της Υπηρεσίας θεωρούνται σχετικά ενόψει της ενδεχόμενης υποβολής νέας αίτησης για δημιουργία θεματικού πάρκου κροκοδείλων στην κοινότητα Άχνας.

Στην έκθεση, τονίζεται ότι η εξέταση της εισαγωγής κροκοδείλων και δημιουργίας θεματικού πάρκου ή και φάρμας κροκοδείλων στην Κύπρο είναι ένα πολυδιάστατο θέμα το οποίο, δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κατ΄εξοχή θέμα πολιτικής απόφασης, αλλά θα πρέπει να βασιστεί σε τεκμηριωμένες αποφάσεις όλων των εμπλεκόμενων Τμημάτων και Φορέων. Σύμφωνα με τα ευρήματα της υπηρεσίας, παρατηρούνται ελλείψεις στην υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία δεν περιλαμβάνει οποιεσδήποτε σχετικές πρόνοιες για τη λειτουργία θεματικών πάρκων.

Παράλληλα, χωρίς την απαραίτητη τεχνογνωσία στην εκτροφή κροκοδείλων και γενικότερα στην περίθαλψη των κροκοδείλων δεν θα μπορεί, σε περίπτωση που επιτραπεί τέτοια ανάπτυξη, να ασκηθεί ο απαιτούμενος έλεγχος γενικότερα από τις αρμόδιες Αρχές. Ο τεράστιος αριθμός κροκοδείλων (1.002) που πρότειναν αρχικά οι ενδιαφερόμενοι δεν συνάδει με τον σκοπό ενός θεματικού πάρκου, καθότι, όπως φάνηκε στη συνέχεια, ένας πολύ μικρότερος αριθμός κροκοδείλων (170 – 220) θα επιτελούσε τον αναμενόμενο σκοπό.
Επίσης, δεν έχει εκπονηθεί μελέτη βιωσιμότητας του έργου με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιφυλάξεις ως προς τη βιωσιμότητα της όλης ανάπτυξης.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία εξέφρασε την ανησυχία της ως προς τις μελλοντικές προθέσεις των αιτητών, καθότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εισαγωγής, σε αρχικό στάδιο, 170 – 220 κροκοδείλων και στη συνέχεια να προωθηθεί η εισαγωγή 800 περίπου επιπρόσθετων κροκοδείλων που ενδεχομένως να είχε ως αποτέλεσμα την επέκταση του θεματικού πάρκου και σε εκτροφείο με σκοπό την εμπορία ζωντανών κροκοδείλων, του κρέατος καθώς και του δέρματός τους, όπως ήταν και η αρχική πρόθεση της ισραηλινής εταιρείας.

Σημειώνει δε ότι η αξιοπιστία της εταιρείας δεν φαίνεται να προβλημάτισε επαρκώς το Υπουργείο ΓΑΑΠ και τα Τμήματά του, καθότι στοιχεία που καταγράφονται στις φορολογικές δηλώσεις της εταιρείας είναι αμφισβητήσιμα και δεν έχουν υποβληθεί φορολογικές δηλώσεις για όλα τα έτη, ούτε και εξελεγμένες οικονομικές καταστάσεις για κανένα έτος από την ίδρυσή της.
Επίσης προκύπτουν εύλογα ερωτήματα αναφορικά με τη θετική γνωμάτευση της Περιβαλλοντικής Αρχής ως προς το αίτημα για ανάπτυξη και λειτουργία πάρκου κροκοδείλων, ανεξάρτητα από τη σωρεία των όρων που έθεσε και αμφιβολίες για την ικανότητα παρακολούθησης υλοποίησής τους από τα αρμόδια Τμήματα.

Τονίζει επίσης ότι σε περίπτωση αδειοδότησης της λειτουργίας τέτοιας εγκατάστασης και κατ’ επέκταση άδειας εισαγωγής των εν λόγω ερπετών σε χώρα μέλος της ΕΕ, θα συνεπάγεται αυτόματα και δικαίωμα των ενδιαφερόμενων για διεξαγωγή ενδοκοινοτικού εμπορίου, για το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος μέλος, ενδεχομένως να βρεθεί εκτεθειμένη.

Επειδή η αιτήτρια εταιρεία βρίσκεται σε επαφή με το Κοινοτικό Συμβούλιο Άχνας, προκειμένου να δρομολογηθεί σχετική διαδικασία για δημιουργία πάρκου κροκοδείλων στην περιοχή, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί ότι τα ευρήματα που παρατίθενται στην παρούσα Έκθεση θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την εξέταση τυχόν νέας πολεοδομικής αίτησης σε σχέση με τη δημιουργία πάρκου κροκοδείλων, ανεξάρτητα για ποια περιοχή αυτή αφορά.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η υφιστάμενη νομοθεσία δεν έχει σχετικές πρόνοιες για τη λειτουργία θεματικών πάρκων. Για το λόγο αυτό, προτείνει όπως θα ήταν χρήσιμο να διερευνηθεί το θεσμικό πλαίσιο βάσει του οποίου λειτουργούν τέτοια πάρκα σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τονίζει ότι εγείρονται ερωτηματικά ως προς τη δυνατότητα των αρμόδιων Τμημάτων να ασκούν ικανοποιητικό έλεγχο και να επιβάλλουν διορθωτικά μέτρα στην περίπτωση κατά την οποία η ανάπτυξη δεν θα λειτουργούσε στη βάση του σχετικού πλαισίου αφού δεν υπάρχει η απαραίτητη τεχνογνωσία στην εκτροφή κροκοδείλων και γενικότερα στην περίθαλψη των κροκοδείλων κάτι το οποίο δεν θα μπορεί, σε περίπτωση που επιτραπεί τέτοια ανάπτυξη, να ασκηθεί ο απαιτούμενος έλεγχος γενικότερα από τις αρμόδιες Αρχές και ιδιαίτερα από το Τμήμα Περιβάλλοντος.

Σημειώνεται ότι η αιτήτρια εταιρεία είχε υποβάλει «συμφωνητικό έγγραφο σύμβασης για παροχή κτηνιατρικών υπηρεσιών» μεταξύ της εταιρείας και ιδιώτη κτηνίατρου, σύμφωνα με το οποίο ο τελευταίος θα παρείχε κτηνιατρικές υπηρεσίες στην εταιρεία».

Ωστόσο το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή διαπίστωσε ότι δεν έχει γίνει οποιοσδήποτε έλεγχος είτε από το Υπουργείο ΓΑΑΠ, είτε από τα αρμόδια Τμήματά του σχετικά με την εμπειρογνωμοσύνη και εκπαίδευση του εν λόγω κτηνιάτρου σχετικά με το συγκεκριμένο είδος.

Στην έκθεση, επισημαίνεται ότι η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου ΓΑΑΠ εξέφρασε την άποψη ότι το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει παρέχει αρκετές εξουσίες ώστε η υπό αναφορά εγκατάσταση να μπορεί να ελεγχθεί και να επιβληθούν, εφόσον κριθεί αναγκαίο, διορθωτικά μέτρα. Παράλληλα ανέφερε ότι για σκοπούς ενίσχυσης του νομικού πλαισίου που αφορά γενικότερα τις εγκαταστάσεις όπου επιδεικνύονται άγρια ζώα στο κοινό, έχει ετοιμαστεί και βρίσκεται σε διαδικασία νομοτεχνικού ελέγχου σχετικό νομοσχέδιο. Επίσης, πληροφόρησε το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή ότι, ως ενδιάμεσο μέτρο, έχει ετοιμαστεί προσχέδιο Διατάγματος που αφορά θεματικά πάρκα κροκοδείλων, το οποίο βρίσκεται επίσης στο στάδιο νομοτεχνικού ελέγχου.

Όσον αφορά στο θέμα της έλλειψης τεχνογνωσίας, πληροφόρησε ότι αυτό έχει απασχολήσει τις αρμόδιες Υπηρεσίες, ωστόσο εξέφρασε την άποψη ότι η έλλειψή της δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο για απόρριψη αίτησης ή έκδοση αρνητικής Περιβαλλοντικής Γνωμάτευσης και ότι για αντιμετώπιση του θέματος μπορούν να περιληφθούν τέτοιοι όροι, είτε στην περιβαλλοντική Γνωμάτευση, είτε στην μετέπειτα αδειοδότηση της εγκατάστασης.

Επισημαίνει δε ότι η ενέργεια του εκπροσώπου της ισραηλινής εταιρείας να ζητήσει από τον Υπουργό ΓΑΑΠ την αποστολή δύο συγκεκριμένων λειτουργών των ΚΥ για επιτόπια επίσκεψη, με έξοδά της, στις εγκαταστάσεις της στο Ισραήλ και η παραχώρηση σχετικής έγκρισης, προκαλεί εντύπωση, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την περίοδο της επίσκεψης δεν είχε υποβληθεί αίτηση για έκδοση πολεοδομικής άδειας, η οποία καταχωρίστηκε σχεδόν εννέα μήνες μετά.

Τονίζει ότι ο τεράστιος αριθμός κροκοδείλων (1.002) που πρότειναν αρχικά οι ενδιαφερόμενοι δεν συνάδει με τον σκοπό ενός θεματικού πάρκου, καθότι, όπως φάνηκε στη συνέχεια, ένας πολύ μικρότερος αριθμός κροκοδείλων (170 – 220) θα επιτελούσε τον αναμενόμενο σκοπό.

Σημειώνει ότι η διατήρηση ενός τόσου μεγάλου αποθέματος θα δημιούργησε προβλήματα σε περίπτωση που αποφασιζόταν σε κατοπινό στάδιο, για οποιοδήποτε λόγο, η άρση της σχετικής αδειοδότησης.

Κατά το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή, «ήταν προφανής η πρόθεση των αιτητών να εισαγάγουν στην Κύπρο όλο τον πληθυσμό των εν λόγω ερπετών που βρίσκονταν σε μια συγκεκριμένη φάρμα στο Ισραήλ, ενώ οι ΚΥ και το ΤΠ, ως αρμόδια Τμήματα, φαίνεται να αδιαφόρησαν ή και αγνόησαν τις πραγματικές προθέσεις των ενδιαφερόμενων που ενδεχομένως να είναι η προσπάθεια εξαγωγής του συγκεκριμένου πληθυσμού ερπετών από το Ισραήλ το συντομότερο δυνατό και η μελλοντική εξέλιξη του προτεινόμενου πάρκου σε εκτροφείο».

Επίσης οι αρμόδιες Αρχές της Κύπρου δεν φαίνεται να ήρθαν σε επίσημη επαφή απευθείας είτε με τις αρχές του Ισραήλ είτε με τις αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές CITES, ώστε να ληφθούν απαντήσεις, τόσο για τη σημερινή λειτουργία της εν λόγω φάρμας, όσο και για τυχόν προβλήματα ή και κίνδυνους που παρουσιάστηκαν, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, οι ΚΥ, με επιστολή τους ημερ. 5.9.2014, προς το Υπουργείο ΓΑΑΠ, ανέφεραν ότι, σύμφωνα με πληροφορίες στο διαδίκτυο, κατά το 2011 δραπέτευσε, από τη φάρμα προέλευσης των συγκεκριμένων κροκοδείλων, σημαντικός αριθμός κροκόδειλων και ότι οι αρχές του Ισραήλ διέταξαν το κλείσιμο της φάρμας, στην οποία έμειναν 1.000 κροκόδειλοι παραμελημένοι και οι αρχές του Ισραήλ διερευνούσαν τρόπους για να τους εξαγάγουν.

Η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου ΓΑΑΠ πληροφόρησε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι θα τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες από την κοινοτική νομοθεσία διαδικασίες και απαιτήσεις. Όσον αφορά στο ενδεχόμενο επέκτασης του πάρκου σε εκτροφείο, επισήμανε ότι αυτό απαγορεύεται ρητά στο προσχέδιο Διατάγματος που έχει ετοιμαστεί.

Λαμβάνοντας υπόψη αφενός την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε με την ανοχή όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και κυρίως των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, ως αρμόδια Αρχή, στην περίπτωση του χειρισμού υπόθεσης μη αδειοδοτημένου ζωολογικού κήπου, η οποία όπως επισημάνθηκε στην επιστολή μας ημερ. 22.9.2016 προς τις ΚΥ, άγγιζε τα όρια της αμέλειας, καθώς οι ΚΥ δεν παρακολούθησαν το εν λόγω θέμα ούτε σε επίπεδο Επαρχιακών Κτηνιατρικών Γραφείων/σταθμών ούτε σε επίπεδο Διοίκησης, γεγονός που υποδήλωνε αδυναμία και έλλειψη διοικητικής εποπτείας, και αφετέρου την έλλειψη επαρκούς τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης από τις αρμόδιες Αρχές, “θεωρούμε ότι με την αδειοδότηση λειτουργίας πάρκου/φάρμας κροκοδείλων στην Κύπρο υπήρχε σοβαρός κίνδυνος να προέκυπταν παρόμοια, αν όχι και χειρότερα, προβλήματα”.

Επισημαίνεται ότι η αξιολόγηση της βιωσιμότητας του έργου είναι σημαντική, αφού σε περίπτωση πτώχευσης της εταιρείας το Κράτος θα κληθεί να διαχειριστεί την τύχη των κροκοδείλων που τυχόν θα απομείνουν.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία εκφράζει ανησυχία για τις μελλοντικές προθέσεις των αιτητών αφού δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αρχικά της εισαγωγής 170 – 220 κροκοδείλων και αργότερα να προωθηθεί η εισαγωγή και άλλων 800 περίπου κροκοδείλων και ενδεχομένως στη συνέχεια να προωθηθεί η επέκταση του θεματικού πάρκου και σε εκτροφείο με σκοπό την εμπορία ζωντανών κροκοδείλων, του κρέατος και δέρματός τους, όπως ήταν και η αρχική πρόθεση της ισραηλινής εταιρείας.

«Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, καθώς και τις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα αναφορικά με τη θετική γνωμάτευση της Περιβαλλοντικής Αρχής ως προς το αίτημα για ανάπτυξη και λειτουργία πάρκου κροκοδείλων, ανεξάρτητα από τη σωρεία των όρων που έθεσε, που εν πάση περιπτώσει είναι αμφίβολο εάν οποιοδήποτε από τα αρμόδια Τμήματα θα ήταν σε θέση να παρακολουθήσει την υλοποίησή τους», τονίζεται.

Famagusta.News / ΚΥΠΕ