Χριστόφορος Παλαίσιης από το Αυγόρου: Ποιος ήταν ο σπουδαίος λαϊκός ποιητής

Ο Χριστόφορος Θ. Παλαίσιης ήταν ένας από τους σημαντικούς λαϊκούς ποιητές της Κύπρου της περιόδου της Αγγλοκρατίας. Γεννήθηκε στο χωριό Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου το 1872 και πέθανε τον Ιούλιο του 1949. Παιδί πολυμελούς οικογένειας (είχε 6 αδέλφια), κατόρθωσε με δυσκολίες να αποφοιτήσει από το δημοτικό σχολείο και δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει ανώτερα μαθήματα. Εργάστηκε από μικρός σε γεωργικές ασχολίες ενώ συνέχισε να διαβάζει μόνος του. Απέκτησε και ο ίδιος πολυμελή οικογένεια (7 παιδιά) και για χρόνια εργαζόταν ως εργάτης σε κτήματα. Σιγά-σιγά άρχισε να γράφει στίχους που τους εξέδιδε σε ολιγοσέλιδες τυπωμένες φυλλάδες που τις διέθετε ο ίδιος σε διάφορα μέρη της Κύπρου. Τελικά αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση και για πολλά χρόνια τριγύριζε ολόκληρη την Κύπρο για την πώληση των ποιητικών φυλλάδων που εξέδιδε.

Αυτοβιογραφικό Ποίημα

Προχθές βρέφος γεννήθηκα, χθες ‘κόμα ήμουν νέος
σήμερον άνδρας βρίσκομαι και ποιητής γενναίος
Αύριον όμως δεν ξεύρω αν ζήσω να γεράσω
και τη μεθαύριον ζωή, τί τρόπο θα περάσω
Μάρτιες εξήντα δυο εις τη ράχη μ’ αριθμώ
με την ποίησην παλαίω, δεν αλλάσσω τον ρυθμό
Πάντα σκέπτομαι και γράφω κάθε νέον γεγονός
περί έρωτος ή φόνου ή τα πάθη κανενός
Πλην ο κόσμος δεν αλλάσσει, όσο κι αν κουπανιστεί
δυστυχώς χειροτερεύει αντό να σωφρονιστεί
(Από το οπισθόφυλλο της παλιάς έκδοσης του ποιήματος “Ο εκ του έρωτος θάνατος της Ειρηνούς και η αυτοκτονία του εραστού αυτής Βάσου”, Τύποις Αναγέννησις, Λευκωσία 1967. Εκδότης Αντώνης Χρ. Παλαίσιης)

Δείτε το δραματικό έργο του Χριστόφορου Παλαίσιη “Ειρηνού και Βάσος” (1983) από το αρχείο του ΡΙΚ πατώντας ΕΔΩ

Πασίγνωστος σ’ ολόκληρο το νησί, ως επαγγελματίας ποιητάρης, αντλούσε τα ποιητικά του θέματα βασικά από την επικαιρότητα. Κατέλειπε όμως και αρκετά ποιήματα του κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου, καθώς και μερικά σχετικά μακροσκελή αφηγηματικά ερωτικά ποιήματα. Το ερωτικό στοιχείο, όπως και οι κοινωνικές καταστάσεις της εποχής, έχουν σημαντική θέση στην ποίηση του Παλαίσ’η, όπως εξάλλου και στη δημιουργία των περισσοτέρων Κυπρίων λαϊκών ποιητών.

Η ποίηση του Παλαίσ΄η διακρίνεται για τον πολύ καλό χειρισμό της κυπριακής τοπολαλιάς, όπως και για τις ωραίες ποιητικές εικόνες που δημιουργεί καθώς και για αφηγηματική ικανότητα. Τέτοια στοιχεία συγκινούσαν το αναγνωστικό ή και ακροαστικό κοινό του και αρκετά ποιήματά του αγαπήθηκαν ιδιαίτερα αλλά και συγκίνησαν τις πλατειές μάζες. Αλλά και η θεματογραφία του άγγιζε καίρια το κοινό του, όπως για παράδειγμα το ρομαντικό συγκινητικό θέμα του ποιήματος Ὁ ἐκ τοῦ ἔρωτος θάνατος τῆς Εἰρηνοῦς καί ἡ αὐτοκτονία τοῦ ἐραστοῦ αὐτῆς Βάσου (1922) που έγινε πασίγνωστο στην Κύπρο.

Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο, όπως και διάφορα σημαντικά γεγονότα (πόλεμοι, καταστροφές, θεομηνίες, φόνοι, δυστυχήματα) αποτελούσαν θέματα της επικαιρικής ποίησης του Παλαίσ΄η που εκδίδονταν σε φυλλάδες. Ο Κ. Γ. Γιαγκουλλής, στην εκτενή μελέτη του Κύπριοι Λαϊκοί Ποιητές (εκδ. Χρ. Ανδρέου, τόμος Β΄, 1983, σσ. 462-469) απαριθμεί πέραν των 80 ολιγοσέλιδων ποιητικών φυλλάδων του Παλαίσ΄η. Εξ άλλου εξεδόθησαν και μερικά βιβλία με συλλογές ποιημάτων του, όπως η Συλλογή διαφόρων κυπριακῶν ποιημάτων (Λευκωσία, 1913), μια άλλη Συλλογή (Λευκωσία, 1931) και Τά Λιοβουττήματα (Λάρνακα, 1946).

Έτσι λοής είσαι τζι εσού
Σαν το φεγγάριν που ’χουσιν παντοτινόν ροθέσιν
Τα άλλα άστρα, τα μιτσ̆ιά τζῐ εν τζε̆ίνον μέσ’ στην μέσην
τζᾰι φέντζε̆ι σ’ ούλλον τον τουνιάν που τ’ ουρανού τα ύψη
τζᾰι τζε̆ίνα σκοτεινιάζουνται τζᾰι καρτερούν να λείψει
να μείνουσιν ελεύτερα να φέξουν λλίες ώρες
έτσι λοής είσαι τζῐ εσού κοντά στες άλλες κόρες.

Παρά το ότι κατά τα τελευταία δυο χρόνια της ζωής του ο Παλαίσ΄ης υπέφερε από ασθένεια, ωστόσο συνέχισε να γράφει μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στις περιηγήσεις του σε πόλεις και χωριά του νησιού για διάθεση των ποιημάτων του, υπήρξε ήρωας και πολλών περιστατικών, αρκετά από τα οποία κυκλοφορούν ακόμη στην Κύπρο ως ανέκδοτα.

Από την έρευνα του Κωνσταντίνου Γιαγκουλλή στο “Corpus Κυπριακών Διαλεκτικών Ποιητικών Κειμένων” διασώζονται 1311 ερωτικά τραγούδια του Παλαίση.

Στο Facebook διατηρείται λογαριασμός με την ονομασία Christophoros Paleshis στον οποίο η οικογένειά του αναρτά πλούσιο υλικό από τη ζωή και το έργο του σπουδαίου ποιητή.

Έρευνα: Famagusta.News