Του Μαρίνου Παυλικκά*
Για περισσότερα από σαράντα χρόνια επιχειρηματίες και ξενοδόχοι της ελεύθερης Αμμοχώστου πηγαινοέρχονται στις Κυβερνητικές Υπηρεσίες έχοντας στα χέρια τα σχέδια δημιουργίας γηπέδου γκολφ και αντιμετωπίζοντας την επί δεκαετίες παρακώλυση των διαδικασιών, την ίδια ώρα που άλλες επαρχίες μπορούν να απολαμβάνουν μαζί με τους επισκέπτες τους την πολυτέλεια των υπηρεσιών και των υποδομών παρόμοιων αναπτύξεων.
Την περασμένη Τρίτη, 22 Ιανουαρίου, η Επιτροπή Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον παρακάθισε σε συνεδρία στην παρουσία δέκα συνολικά κυβερνητικών τμημάτων και οργανώσεων, για να εξετάσει το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο (master plan) για τη δημιουργία γηπέδου γκολφ στην περιοχή του Κάβο Γκρέκο στην Αγία Νάπα.
Οι επιπτώσεις
Στην Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης Επιπτώσεων σε Προστατευόμενες Περιοχές με βάση το Άρθρο 16 του Περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2018, διαπιστώνεται ότι «η κατασκευή και λειτουργία του γηπέδου γκολφ εντός της προστατευόμενης περιοχής και των συναφών τουριστικών αναπτύξεων θα έχει σημαντικές αρνητικές μη ανατρέψιμες επιπτώσεις στους στόχους διατήρησης, στη συνεκτικότητα, τη δομή και λειτουργία των οικοτόπων του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας CY 3000005 “Κάβο Γκρέκο” και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας CY 3000002 “Κάβο Γκρέκο”».
Όπως αναφέρεται συνοπτικά στην έκθεση, οι κυριότερες επιπτώσεις που θα προκύψουν είναι, μεταξύ άλλων, η υποβάθμιση σημαντικών ειδών χλωρίδας, η απώλεια φυσικών οικοτόπων και η όχληση για τα είδη πτηνοπανίδας. Οι επιπτώσεις αυτές οφείλονται, σύμφωνα με την έκθεση, στον χαρακτήρα και το μέγεθος του έργου, το οποίο χωροθετείται εντός προστατευόμενης περιοχής, σε περιοχή με άγρια φυσική βλάστηση (κυρίως αόρατοι), ενώ υπογραμμίζεται ότι οποιαδήποτε ανάπτυξη στην περιοχή θα δημιουργήσει επιπρόσθετες πιέσεις αλλαγής χρήσεων γης, με διάνοιξη δρόμων και άλλων υποδομών, όπως ηλεκτροδότηση, υδροδότηση και οδικό δίκτυο. Σημειώνεται, δε, πως η εν λόγω περιοχή, «Αετόπετρες-Περνέρες» και «Μαζερή του Κούκου» γειτνιάζει με άναρχη οικοδομική ανάπτυξη από δεκάδες τουριστικές επαύλεις.
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στους υδάτινους πόρους, όπως έχουν κατά καιρούς ακουστεί διάφορες φωνές διαμαρτυρίας, τόσο η μελέτη όσο και η έκθεση αξιολόγησης επιπτώσεων δεν κάνουν ειδική αναφορά, αφού ήδη με επιστολή του το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Παραλιμνίου-Αγίας Νάπας στις 9 Μαΐου του 2018, προς το Τμήμα Πολεοδομίας, δίνει θετικές απόψεις για το έργο, ενημερώνοντας, παράλληλα, ότι το προτεινόμενο έργο γειτνιάζει με τις εγκαταστάσεις του Εργοστασίου Επεξεργασίας Λυμάτων και η σύνδεσή του τόσο για σκοπούς άρδευσης με τριτοβάθμιο νερό όσο και για σκοπούς παραλαβής λυμάτων θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες.
Αντισταθμιστικά μέτρα
Παράλληλα, η Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000 (ΤΚΣ «Ακρωτήρι Κάβο Γκρέκο» και ΖΕΠ «Κάβο Γκρέκο») από την κατασκευή και λειτουργία του γηπέδου γκολφ, που εκπονήθηκε τον Απρίλιο του 2018 από την IACO ltd, προτείνει και σειρά επανορθωτικών και αντισταθμιστικών μέτρων, που αφενός στοχεύουν στο μετριασμό των επιπτώσεων από την υλοποίηση του έργου και αφετέρου στην ενίσχυση των σημαντικών στοιχείων της περιοχής Natura 2000.
Η μελέτη σημειώνει ότι κάποια από τα μέτρα αυτά έχουν ήδη ενσωματωθεί κατά τη φάση του σχεδιασμού του έργου προκειμένου να συμβάλουν στη διατήρηση της περιοχής. Όπως αναφέρεται, η κατασκευή ενός γηπέδου γκολφ εντός μιας περιβαλλοντικά ευαίσθητης περιοχής μπορεί να υιοθετήσει στοιχεία σχεδιασμού, μεθόδους κατασκευής, δράσεις και πρακτικές λειτουργίας, οι οποίες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις επιπτώσεις της ανάπτυξης στους οικοτόπους, και τα είδη χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.
Πέρα από την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων, η μελέτη προτείνει αντισταθμιστικά μέτρα, τα οποία δύνανται να αντισταθμίσουν την επίπτωση της ανάπτυξης στην περιοχή Natura 2000 με μηχανισμούς οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν μετρήσιμα οφέλη σε μία άλλη περιοχή. Επισημαίνεται, δε, ότι το σύστημα αντισταθμίσματος της βιοποικιλότητας (biodiversity offsetting) χρησιμοποιείται ευρέως στο εξωτερικό (Αυστραλία, Αγγλία, ΗΠΑ κ.λπ.) και στις πλείστες περιπτώσεις περιλαμβάνεται και μέσω της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της εκάστοτε χώρας.
Μεταξύ άλλων προτείνεται η διατήρηση συστάδων φυσικής βλάστησης εντός του τεμαχίου σε εκτάσεις ικανές να διατηρήσουν τη συνεκτικότητα των οικοτόπων της περιοχής, η ενίσχυση της βλάστησης και των οικοτόπων με φυτεύσεις γηγενών ειδών, η χρήση κατάλληλου φωτισμού, η υιοθέτηση αποτελεσματικού συστήματος άρδευσης και η συλλογή όμβριων υδάτων, καθώς και η επέκταση της περιοχής Natura 2000 σαν αντιστάθμισμα των επιπτώσεων.
Το ιστορικό
Όμως, ενώ βρισκόμαστε ήδη εν έτει 2019, η ιδέα αλλά και οι προσπάθειες για τη δημιουργία τέτοιας ανάπτυξης χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1980, όταν σαράντα και πλέον ξενοδόχοι από την επαρχία, με στόχο την αντιμετώπιση της εποχικότητας και την προσέλκυση χειμερινού τουρισμού, προχώρησαν στη σύσταση εταιρείας για την από κοινού προώθηση του αιτήματός τους.
Ακολούθως, επί Προεδρίας Γλαύκου Κληρίδη, κατατέθηκε αίτηση προς το κράτος και παραχωρήθηκε η πρώτη έγκριση. Αρχικά το έργο δεν περιελάμβανε οποιαδήποτε άλλη ανάπτυξη πέραν του γηπέδου και των υποδομών του, όμως η αναγκαιότητα βιωσιμότητας της επένδυσης, αλλά και η δημιουργία ελκυστικότερης πρότασης για εξεύρεση επενδυτών, οδήγησε στη συμπερίληψη και εμπορικών καθώς και ξενοδοχειακών αναπτύξεων.
Τον Φεβρουάριο του 2014, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέταξε το έργο στα γήπεδα γκολφ με κίνητρα σύμφωνα με την απόφαση του 2015, παραχωρώντας του τη 14η άδεια. Επίσης, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τη μετακίνηση του χώρου που ήταν η προηγούμενη εκμίσθωση στην άκρη του Natura 2000 όπου βρίσκονται ιδιωτικά τεμάχια των επιχειρηματιών που ενδιαφέρονται να κάνουν το έργο κι έτσι δόθηκε η δυνατότητα στην εταιρεία Ayia Napa Forest Golf Ltd vα προχωρήσει σε αναπτύξεις γύρω από την περιοχή του γηπέδου, περιλαμβανομένου ξενοδοχείου 5 αστέρων, επαύλεων, διαμερισμάτων, εστιατορίων, καταστημάτων και άλλων, όπως προβλέπεται από τη «Νέα πολιτική για την ανάπτυξη γηπέδων γκολφ στην Κύπρο».
Η συνολική προς ανάπτυξη γη, την οποία αναμένεται να καταλαμβάνει το προτεινόμενο έργο, ανέρχεται σε 1.037.628 m2, εκ των οποίων 590.000 m2 μισθωμένη κρατική δασική γη, 139.479 m2 μισθωμένη κρατική γη και 308.149 m2 ιδιωτική γη.
Για την εν λόγω περιοχή έχει κατατεθεί Αίτηση για Πολεοδομική Άδεια που αφορά γενικό χωροταξικό σχέδιο (Master Plan) που περιλαμβάνει δημιουργία γηπέδου γκολφ 18 οπών, περιλαμβανομένων των βοηθητικών εγκαταστάσεων (Clubhouse, Χώροι στάθμευσης, Χώρος συντήρησης γηπέδου κλπ), και άλλων συναφών αναπτύξεων που περιλαμβάνουν τουριστική ανάπτυξη με πολυτελές ξενοδοχείο πέντε αστέρων και δυναμικότητα πεντακοσίων κλινών, εμπορική ανάπτυξη με καταστήματα καθημερινής χρήσης και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων καθώς και οικιστική ανάπτυξη, σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 16/02/2005.
Αξίζει να σημειωθεί πως η κρατική γη θα παραχωρηθεί με ετήσιο αγοραίο μίσθωμα που θα υπολογιστεί από το Τμήμα Κτηματολογίου σε ποσοστό μέχρι 5% επί της συνολικής αγοραίας αξίας μετά τον υπολογισμό της συνολικής ζητούμενης έκτασης και το μίσθωμα θα αναθεωρείται κάθε πέντε χρόνια. Η μίσθωση ισχύει για περίοδο 33 ετών και μπορεί να ανανεωθεί για δεύτερη και τρίτη περίοδο 25 ετών εκάστη, εκτός εάν ο ένας εκ των συμβαλλομένων ειδοποιήσει τον άλλο, 6 μήνες πριν από τη λήξη της περιόδου, ότι δεν επιθυμεί τη συνέχιση της μίσθωσης για ουσιαστικούς λόγους. Η κρατική γη θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο για τη δημιουργία γηπέδου γκολφ με τις συναφείς εγκαταστάσεις του χωρίς οποιαδήποτε άλλη ανάπτυξη.
Επιθυμούν διακαώς το γκολφ
Σε δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Τουριστικής, Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας Αμμοχώστου, Πέτρος Πέτρου, ανέφερε ότι έργα όπως το γήπεδο γκολφ αλλά και οι μαρίνες είναι ζωτικής σημασίας για την επαρχία Αμμοχώστου και ότι οι επιχειρηματίες δεν επιδέχονται καμία διαπραγμάτευση. Είναι, ανέφερε, έργα τα οποία έχουν προγραμματιστεί πριν από άλλα έργα που έχουν υλοποιηθεί σε άλλες επαρχίες και αυτό που διεκδικεί σήμερα η επαρχία Αμμοχώστου, ανέφερε, είναι κάτι που οι υπόλοιπες επαρχίες απολαμβάνουν.
Με τη σειρά του ο Πρόεδρος του ΠΑΣΥΞΕ Αμμοχώστου Θεόδωρος Τάκκας τόνισε ότι σύσσωμοι οι ξενοδόχοι της επαρχίας Αμμοχώστου είναι υπέρ της δημιουργίας του γηπέδου γκολφ, αφού το θεωρούν ως ένα εμπλουτιστικό έργο, το οποίο θα συμβάλει στην καταπολέμηση του μεγαλύτερου προβλήματος της περιοχής, που είναι η εποχικότητα, με την προσέλκυση τουριστών ειδικού ενδιαφέροντος κατά τους χειμερινούς μήνες.
Στο έργο αναφέρθηκε πρόσφατα και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, οποίος τόνισε ότι για το υπό εξέταση γήπεδο γκολφ καταβάλλονται προσπάθειες να ξεπεραστούν κάποια προβλήματα που αναφύονται λόγω της περιοχής που έχει κηρυχθεί ως δασική έκταση. Παρ’ όλα αυτά, εξέφρασε την πεποίθηση ότι με έναν ανασχεδιασμό θα ξεπεραστούν τα προβλήματα.
*Πηγή: ΣΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής (27/1/2019) / Μαρίνος Παυλικκάς