Χριστοδούλα: Η υπερήφανη αγωνίστρια ζωής

Ποια ήταν η Χριστοδούλα, που μετατράπηκε για σχεδόν πέντε δεκαετίες σε σύμβολο του αγώνα ενάντια στον καρκίνο και καθοδηγεί νοερά τις Πορείες του Αντικαρκινικού Συνδέσμου

KhRISTODOULA.original scaled e1650344922261 exclusive

Ένα γλυπτό με μια υπερήφανη αγωνίστρια της ζωής κοσμεί το τελευταίο διάστημα το Κέντρο του Δήμου Σωτήρας. Ένας ανδριάντας μιας γυναίκας που δεν κρατάει μπαστούνι, ενώ ήταν άρρωστη, μιας γυναίκας που δεν φοράει σανδάλια, αν και ήταν καλοκαίρι, μιας «αρχόντισσας» στην προσφυγιά, μιας καρκινοπαθούς, που, αν και έχει ξεριζωθεί από τον τόπο της, το μειδίαμα της υπερηφάνειας στολίζει το πρόσωπό της. Μαχήτρια, δυναμική, υπομονετική και αισιόδοξη. Μέσα σε όλα τα προσωπικά δεινά, πάντα πρώτος ο άνθρωπος.

Η ιστορία…

Η Χριστοδούλα είχε ρίζες από την Αγία Νάπα. Αμμοχωστιανή. Παντρεύτηκε τον Αντώνη Ζέμπασιη και απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Οι πορτοκαλιές και η μεγάλη αγάπη γι’ αυτές ήρθε μετά την αγορά γης στον Άγιο Μέμνονα Αμμοχώστου, όπου και έφτιαξαν το σπίτι τους και ένα μεγάλο περιβόλι με πορτοκαλιές.

Η προσφορά…

Το σπίτι της ένα συσσίτιο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο εγγονός της, Αντώνης Κωνσταντίνου. «Αν βρισκόσουν στη στάση λεωφορείου, η Χριστοδούλα θα ερχόταν να σε ρωτήσει τι θα πιεις, να σε κεράσει μια λεμονάδα, έναν καφέ, ένα νερό παγωμένο. Όλοι το ήξεραν ότι αν πάνε στη Χριστοδούλα θα έχουν ένα πιάτο φαγητό», αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Και το επιβεβαιώνουν όλοι… Ο γλύπτης ο οποίος φιλοτέχνησε με υπερηφάνεια και τιμή τον ανδριάντα στη Σωτήρα, Φίλιππος Γιαπάνης, γνώρισε τη Χριστοδούλα μέσα από τα λόγια του πατέρα του, κυρίως, ο οποίος ήταν γείτονάς της στο Βαρώσι. Ο πατέρας του Φίλιππου Γιαπάνη είχε χάσει τη μητέρα του νωρίς και η Χριστοδούλα περνούσε από τα περβόλια, για να δει αν τα ορφανά είχαν φαγητό.

Όπως αναφέρει ο ίδιος στη «Σ», η κορμοστασιά της ήταν πάντα κομψή και αγέρωχη, ποτέ κατσουφιασμένη και ποτέ να δείχνει ότι κάτι τη βασάνιζε. Μάλιστα, όπως αναφέρει, έδινε τόσο μεγάλη προσοχή στην εμφάνισή της, που ποτέ δεν την είδανε να φοράει σάνταλα, αλλά κλειστό παπούτσι, χειμώνα – καλοκαίρι. Με αυτά κατά νουν, λοιπόν, φιλοτέχνησε τον ανδριάντα της μετά από πρόσκληση του Δήμου Σωτήρας. Την κομψή κορμοστασιά της, το κλειστό παπούτσι και μια βαλίτσα, την οποία άρον-άρον ετοίμασε με ρούχα να κρέμονται έξω, δείχνοντας τη βιασύνη να εγκαταλείψει το σπιτικό της που κυριεύτηκε από τις ορδές του Αττίλα.

Ο καρκίνος και η προσφυγιά…

Δύο χρόνια πριν από την εισβολή, η Χριστοδούλα διαγνώστηκε με καρκίνο. Αλλά ήταν ήδη αργά. Ο όγκος βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο και έτσι προχώρησαν σε μαστεκτομή.

Όταν έγινε η εισβολή, τις μαύρες εκείνες μέρες του καλοκαιριού του 1974, έφυγαν όλοι από την Αμμόχωστο, αλλά είχαν καλέσει τους στρατιώτες και τους αστυνομικούς να πάνε πίσω. Πήγε και η Χριστοδούλα μαζί. Έμεινε εκεί για αρκετές μέρες. Μέχρι που τους ζήτησαν οι Τούρκοι εισβολείς να φύγουν. Μάλιστα συγκλονίζει και η εξιστόρηση ενός περιστατικού από τους συγγενείς της, πως όταν οι Τούρκοι επιχείρησαν να βιάσουν ένα κορίτσι, η Χριστοδούλα μπήκε μπροστά και ο Τούρκος την χτύπησε με το κοντάκι του όπλου στο στήθος. Τότε ήταν που η Χριστοδούλα έδειξε στον άνανδρο εισβολέα το στήθος της. Το κομμένο στήθος της. Από εκεί η Χριστοδούλα οδηγήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη στη Σωτήρα. Μόνη της…

Κούτσα – κούτσα περπάτησε από τον Άγιο Μέμνονα μόνη της και έφτασε στον καταυλισμό της Σωτήρας. Με μόνο μια βαλίτσα στο χέρι και λιγοστά ρούχα. Κομψή και υπερήφανη, με κορμοστασιά που δεν πρόδιδε τον πόνο τον σωματικό αλλά ούτε και του ξεριζωμού.

Οι κόποι μιας ζωής χάθηκαν. Αλλά και πάλι η Χριστοδούλα παρέμεινε βράχος. Βράχος για την οικογένεια, να δίνει δύναμη και κουράγιο σε όλους. Να κρύβει τον πόνο απ’ όλους.

Και ο καρκίνος… έκανε ξανά την εμφάνισή του. Από το στήθος, είχε κάνει μετάσταση στο συκώτι.

Ήταν τυχερή στην ατυχία της η Χριστοδούλα, γιατί συνάντησε τον Δρα Σουλιώτη, με τον οποίο είχε αναπτύξει μια πολύ ιδιαίτερη σχέση και εμπιστευόταν ο ένας τον άλλον.

Και ήταν μόνο τέσσερεις μήνες μετά την εισβολή…

Τα πράγματα αβέβαια. Θεραπείες δεν υπήρχαν, όσο και να ήθελαν οι γιατροί να την βοηθήσουν. Η Χριστοδούλα είχε αποδεχθεί την ιδέα του θανάτου με την ηρεμία και τη δύναμη που πάντα είχε. Ποτέ δεν μιλούσε για την αρρώστια της. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν παραπονέθηκε ότι πονούσε ή δεν ένιωθε καλά. Δεν ήθελε να στεναχωρήσει κανέναν με την αρρώστια της. Σκεφτόταν πάντα το καλό της οικογένειας.

«Είχε τις πορτοκαλιές σαν παιδιά της»

Η αγάπη για τις πορτοκαλιές ήταν μεγάλη. Η μεγαλύτερη εγγονή της Χριστοδούλας, Κατερίνα Καλαβά, ήθελε να τρώει κάτω από τις πορτοκαλιές. Πάντα της ζητούσε να της στρώνει κάτω από τις πορτοκαλιές.

Για τη Χριστοδούλα οι μυρωδιές της φύσης μετά τον ξεριζωμό από την Αμμόχωστο ήταν μεγάλη απώλεια. Κατάφερε αυτό να το μεταφέρει στον γιατρό της, Δρα Δημήτρη Σουλιώτη, εμπνέοντάς τον να γράψει ένα ποίημα για εκείνη…

Χριστοδούλα, 26 Αυγούστου 1974.

Αυτός είναι ο πίνακας που θα ήθελα να ζωγραφίσω αν ήμουν ζωγράφος.

Η Χριστοδούλα, 70 χρονών, από την Αμμόχωστο, τώρα κάτω από μια πορτοκαλιά στη Σωτήρα.

Ήρθε και με είδε σήμερα το πρωί. Ήταν πάντα κεφάτη. Την πείραζα πολύ.

Σήμερα δοκίμασα να την αστειέψω όπως πάντα, αλλά δεν το πέτυχα.

«Πού βρίσκεσαι τώρα, Χριστοδούλα;», την ρώτησα με ένα γλυκόπικρο χαμόγελο.

«Κάτω από μια πορτοκαλιά στη Σωτήρα».

«Έχει ανθούς το δέντρο;».

«Όχι, δεν έχει ανθούς», απάντησε με το δικό της γλυκόπικρο χαμόγελο.

«Τα αστεία σου δεν πιάνουν σήμερα, γιατρέ».

«Το ξέρω, Χριστοδούλα, συγχωρέσέ με. Δοκίμασα να σου κάνω λίγο κέφι».

Χαμογέλασε πάλι. Την κοίταξα. Φαινόταν πολύ άρρωστη.

Της έδωσα «Πρεδνιζόν» και την έστειλα «σπίτι».

Δεν υπήρχε κρεβάτι.

Το νοσοκομείο ήταν γεμάτο πληγωμένους στρατιώτες.

«Ξαναέλα τη Δευτέρα, Χριστοδούλα. Καλή τύχη».

Χαμογέλασε το πικρό χαμόγελο της απόγνωσης.

Δεν νομίζω πως θα την ξαναδώ.

Θα πεθάνει κάτω από την πορτοκαλιά στη Σωτήρα, κοντά στην Αγγλική Βάση της Δεκέλειας στην Κύπρο. Θύμα του καρκίνου και του Αττίλα.

Θα ήθελα να ήμουν ζωγράφος για να ζωγραφίσω τη Χριστοδούλα να κάθεται κάτω από την πορτοκαλιά με το γλυκόπικρο χαμόγελό της.

Ο Δρ Σουλιώτης θέλησε μέσα από το ποίημά του να δείξει την ηρεμία ενός ανθρώπου που γεννήθηκε μέσα στη φύση και εναρμονίζεται μέσα σε αυτήν.

Ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος και η Πορεία Χριστοδούλας

Η πορεία του Αντικαρκινικού είναι ίδια με αυτήν της Χριστοδούλας. Οι πορείες είναι παράλληλες. Στα βήματα που περπάτησε. Έχουν μέσα τους τον αλτρουισμό, τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη. Άνθρωποι κάθε ηλικιών, καρκινοπαθείς και μη, ενώνονται για να περπατήσουν στ’ αχνάρια της Χριστοδούλας.

Η Πορεία Χριστοδούλας πραγματοποιείται σήμερα σε όλες τις πόλεις. Στην επαρχία Αμμοχώστου ξεκινάει μερικές δεκάδες μέτρα από το οδόφραγμα της Δερύνειας και καταλήγει στη Σωτήρα.

Ο Δήμος Σωτήρας σε ανακοίνωσή του εκφράζει το αίσθημα τιμής που φιλοξενεί μια τέτοια πορεία, καθώς η ιστορία της Χριστοδούλας συνδέεται άμεσα με τη Σωτήρα. «H πορεία Χριστοδούλας είναι ελπίδα προς τους ασθενείς. Ελπίδα ότι η πορεία αυτή θα γίνει ανάποδα και θα πάμε προς την πόλη της Αμμοχώστου», είπε χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος Σωτήρας, Γεώργιος Τάκκας.

Η Πορεία Χριστοδούλας είναι σίγουρα μια εκδήλωση κοινωνικής αλληλεγγύης και ηθικής συμπαράστασης προς τους καρκινοπαθείς και τις οικογένειές τους, αλλά αποτελεί και μια σημαντική πηγή εσόδων για τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου.

Ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες Ανακουφιστικής Φροντίδας σε χιλιάδες καρκινοπαθείς συνανθρώπους μας. Εκτός από την «Αροδαφνούσα» στη Λευκωσία, ο Σύνδεσμος λειτουργεί το «Ευαγόρειο» Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας στη Λεμεσό, όπως επίσης και την Παγκύπρια Υπηρεσία Κατ’ Οίκον Φροντίδας Ασθενών, η οποία εξυπηρετεί ασθενείς στο σπίτι τους. Εκτός από ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα προσφέρονται υπηρεσίες ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης, φυσιοθεραπείας, αρωματοθεραπείας, καθώς και υπηρεσίες μεταφοράς ασθενών απ’ όλες τις επαρχίες προς τα ογκολογικά κέντρα στη Λευκωσία και Λεμεσό.

Ο θεμέλιος λίθος για το αρχικό μνημείο, το οποίο πλέον ανακαινίστηκε, κατατέθηκε το 1989, από τον τότε Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τάκη Χριστοφίδη. Η απόφαση για τη δημιουργία του μνημείου πάρθηκε το 2018, ενώ το έργο στοίχισε πέραν των 200.000 ευρώ. Τα εγκαίνια του Μνημείου αναμένεται να τελέσει στο προσεχές μέλλον ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και Υψηλός Προστάτης του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης.

Της Άντρης Φλουρέντζου

Πηγή: Σημερινή