Του Μαρίνου Κλεάνθους*
Είναι γεγονός ότι η ανάπτυξη και η επέκταση του Διαδικτύου -και της τεχνολογίας γενικότερα- έπληξε τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών και δημιούργησε μεγάλη ανασφάλεια ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Από την άλλη, όμως, εκφράζονται ανησυχίες πως η προτεινόμενη σύμβαση είναι υπερβολικά αυστηρή καθώς επιβάλλει ένα σκληρό νομοθετικό πλαίσιο που στην ουσία ενθαρρύνει τη δημιουργία μονοπωλίων στην τέχνη και τον πολιτισμό και ελέγχει τα όρια της ελεύθερης πρόσβασης στη γνώση μέσω του Διαδικτύου.
Υπάρχουν μια σειρά από λόγοι που μπορεί κάποιος να θέσει ως λόγο για να μην αισθάνεται άνετα με την προώθηση ενός κειμένου όπως αυτό της ACTA. Το πιο σημαντικό, όμως, πρόβλημα της σύμβασης είναι πως οι κανόνες της παραβιάζουν την πολύτιμη ισορροπία των κανόνων της πνευματικής ιδιοκτησίας ανάμεσα στα δικαιώματα των δημιουργών (που θα πρέπει να κατοχυρώνονται αποτελεσματικά)και της ανάγκης για συνεχή πολιτιστική εξέλιξη και δημιουργία. Φοβούμαι ότι οι πρόνοιες της ACTA θα οδηγήσουν σε ένα αστυνομοκρατούμενο -εν πολλοίς- Διαδίκτυο στο οποίο η επικοινωνία και η πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά θα τίθενται υπό περιορισμό.
Μια δεύτερη ανάγνωση των προνοιών της σύμβασης, αποκαλύπτει πως ο βασικός της στόχος δεν είναι η καταπολέμηση της απομίμησης των προϊόντων αλλά ο πλήρης έλεγχος του Διαδικτύου και η απόδοση υπερβολικών δικαιωμάτων στους επιχειρηματίες των πνευματικών δικαιωμάτων. Έτσι, με την ACTA πολλές από τις χρήσεις που κάνουμε στο YouTube, στα blogs και στα κοινωνικά δίκτυα, θα θεωρούνται παράνομες, απειλούμενες μάλιστα με ποινές φυλάκισης. Μέσα στα πλαίσια αυτά, προκαλεί έκπληξη η ευκολία με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία υιοθέτησε την εν λόγω σύμβαση. Είναι όντως ο στόχος της Κυβέρνησης η προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων; Εάν ναι τότε γιατί εδώ και χρόνια δεν εφαρμόζει τον ήδη υφιστάμενο νόμο; Έγινε μελέτη που να δείχνει το πρακτικό αντίκτυπο θα έχει η υιοθέτηση της ACTA στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κύπριων πολιτών – χρηστών του Διαδικτύου;
Επίσης, εάν η Κυβέρνηση επιδιώκει με ειλικρίνεια την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις και για τα εξής:
1. Γιατί δεν λειτουργεί η Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας που προβλέπεται στην κυπριακή νομοθεσία;
2. Γιατί δεν προωθείται νόμος που να διέπει τον τρόπο λειτουργίας των Εταιρειών Συλλογικής Διαχείρισης;
3. Γιατί δεν γίνεται εφαρμογή του κυπριακού νόμου για την καταπολέμηση της πειρατείας της μουσικής;
4. Γιατί τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ακόμη αρμοδιότητα του υπερφορτωμένου γραφείου του εφόρου Εταιρειών και δεν δημιουργείται μια ξεχωριστή κρατική υπηρεσία;
Λύση στο σημερινό προβληματισμό για την ACTA θα δοθεί μόνο με την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης και με την εμπλοκή του Ευρωκοινοβουλίου αλλά και οργανωμένων ομάδων πολιτών στην τελική διαμόρφωση του κειμένου της.
* Ο Μαρίνος Κλεάνθους είναι Δικηγόρος – Πανεπιστημιακός, Σύμβουλος Κοινωνικής Δικτύωσης ΔΗΚΟ