Τα μέτωπα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που παραμένουν ανοικτά είναι πάρα πολλά. Μεγαλύτερο βέβαια, η εκκρεμούσα μεταρρύθμιση για την οποία ακόμα ο διάλογος στα θεσμικά όργανα της Βουλής βρίσκεται σε εξέλιξη. Από αυτήν την εκκρεμότητα προκύπτουν και τα διάφορα άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα, η οικονομική επιβίωση, κυρίως των δήμων, αλλά και των κοινοτήτων. Tο θέμα πάντως της διεξαγωγής των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ήλθε από το παρασκήνιο στο προσκήνιο μόλις τις τελευταίες μέρες, με απόφαση του Υπουργικού να ζητήσει αναβολή τους και τις αντιδράσεις των κομμάτων που άμεσα εκδηλώθηκαν.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων πάντως καθιστούν πολύ πιθανή τη διεξαγωγή των εκλογών την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου. Έτσι το στήσιμο των καλπών με τους υποψηφίους και τα κόμματα να ζουν πλέον σε ρυθμούς προεκλογικής εκστρατείας, δεν είναι απομακρυσμένο ενδεχόμενο.
Πριν την απόφαση αυτή, σε πρόσφατη συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, όπου γίνεται η συζήτηση επί των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση, τέθηκε θέμα από την πρόεδρό της Ελένη Μαύρου, ότι στο χρονικό διάστημα των τριών χρόνων που έχει καθοριστεί ως μεταβατικό στάδιο για υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα προκύψει ανυπέρβλητο νομικό ζήτημα. Εντούτοις σε λιγότερο από δύο μήνες, αν δεν υπάρξει τελικά ανατροπή, στήνονται οι κάλπες με ένα κόστος για το κράτος που φτάνει τα €3 εκατ., σε καιρούς οικονομικά χαλεπούς…
Την ίδια ώρα, διαπιστώνεται ότι η συνεννόηση μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών, Υπουργείου Οικονομικών και Βουλής, παρουσιάζει αδυναμίες. Με αποτέλεσμα, ενώ η μεταρρύθμιση να βρίσκεται σε εξέλιξη, η μεν κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών να μην έχει σαφή μπούσουλα από το Υπουργείο Εσωτερικών για τα πώς θα υλοποιηθούν κάποια σημαντικά ζητήματα της μεταρρύθμιση. Από την άλλη, το Υπουργείο Οικονομικών να μην μπορεί να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις σε ερωτήματα που προκύπτουν για την οικονομική βιωσιμότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, διότι δεν υπάρχει η τελική διαμόρφωση των νομοσχεδίων.
Η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση κρατά εδώ και χρόνια μέχρι να φτάσουμε στο σήμερα και να συζητείται ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών με βάση τα τρία νομοσχέδια που κατατέθηκαν ενώπιον της από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Το βασικό νομοσχέδιο εκ των τριών αφορά τη δημιουργία συμπλεγμάτων, τα όρια των οποίων θα καθοριστούν από το Υπουργικό Συμβούλιο. Στόχος της Κυβέρνησης είναι η ολοκλήρωση της συζήτησης και η ψήφιση του σε νόμο, μέχρι το τέλος του έτους.
Θεωρητικά, ο στόχος αυτός δεν είναι ανέφικτος, καθώς σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στο πλαίσιο της συζήτησης στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, μέχρι το τέλος του μήνα με αρχές του επόμενου, το νομοσχέδιο θα είναι έτοιμο να προχωρήσει στην Ολομέλεια για ψήφιση.
Τότε δηλαδή που θα στήνονται και οι κάλπες για τις τοπικές εκλογές. Δηλαδή, όταν η Βουλή θα κληθεί να ψηφίσει, οι εκλογικές μάχες θα βρίσκονται στα φόρτε τους και ασφαλώς το θέμα της μεταρρύθμισης, θα βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής περιόδου.
Πέραν όμως από αυτό και τα ζητήματα προβληματισμού που προκύπτουν, το μείζον θέμα που δημιουργείται αφορά την χρονική διάρκεια της θητείας των νέων τοπικών αρχόντων, είτε πρόκειται για μέλη δημάρχους και κοινοτάρχες, είτε πρόκειται για απλά μέλη δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων.
Σύμφωνα με τις πρόνοιες της μεταρρύθμισης, μετά την ψήφιση των νομοσχεδίων σε νόμο ακολουθεί μια μεταβατική περίοδος τριών χρόνων μέχρι την πλήρη εφαρμογή της μεταρρύθμισης, από την οποία θα προκύψει και μείωση αριθμού των δήμων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τον Οδικό Χάρτη της Μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που κατέθεσε στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών το Υπουργείο, το Δεκέμβριο, η ψήφιση του νομοθετικού πλαισίου της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα περιλαμβάνει και την απόφαση για αριθμό δήμων κατόπιν συνένωσης. Μέχρι τον Ιούλιο του 2019 η μεταρρύθμιση ολοκληρώνεται. Τονίζεται δε στο σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών προς τη Βουλή ότι «θα πρέπει να εξεταστεί η εισήγηση του Υπουργείου Εσωτερικών για συμπερίληψη σχετικής διάταξης για την προώθηση της μείωσης του αριθμού των δήμων από τριάντα σε είκοσι δύο, σε χρονικό ορίζοντα τριών ετών, καθώς και για τον τρόπο εκλογής του Επαρχιακού Συμπλέγματος».
Συνεπώς, είναι προφανές ότι η θητεία των νέων δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων, ενώ είναι πενταετής, θα πρέπει να ολοκληρωθεί στα τρία χρόνια. Εδώ είναι που προκύπτουν και σημαντικά νομικά ζητήματα για τα οποία έσπευσε να προλάβει το Υπουργικό με την απόφαση του για αναβολή των εκλογών.
Τι θα γίνει για παράδειγμα με τα συμβούλια και τους δημάρχους των δήμων που θα συνενωθούν; Θα συνυπάρχουν και οι δύο, ή ο ένας από τους δύο θα παραιτηθεί; Ποιος θα τον παύσει και με ποια θα είναι τα κριτήρια για τα οποία θα παρθεί η απόφαση για το ποιος δήμαρχος ή ποίοι δημοτικοί σύμβουλοι θα παυθούν;
Ταυτόχρονα όμως, νομιμοποιούνται τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου που εξελέγησαν με τις ψήφους των δημοτών ενός δήμου, να ενεργούν ως εκπρόσωποι συμπλέγματος ή συνένωσης δήμων; Από την άλλη, οι εκλογές που θα διεξαχθούν είναι εκλογές πενταετίας και όχι τριετίας. Αυτό προβλέπεται και στη νομοθεσία.
Παράλληλα, τα Επαρχιακά Συμπλέγματα θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους. Εάν τα μέλη που θα τα απαρτίζουν είναι και αιρετά ή μόνο αιρετά, τι θα γίνει; Προφανώς θα πρέπει να γίνουν ξανά εκλογές.
Οι προβληματισμοί αυτοί δεν είναι ασφαλώς άγνωστοι στα κοινοβουλευτικά κόμματα, ούτε και στην Κυβέρνηση, η οποία προέβη εν μέσω αντιδράσεων των κομμάτων στην κίνησή της. Από πλευράς ΔΗΣΥ, διαφαίνεται στήριξη της κυβερνητικής απόφασης.
Είναι κατατεθειμένη και η θέση που εξέφρασε ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ για αναβολή των εκλογών, σε περίπτωση που υπήρχαν τέτοιες προϋποθέσεις που οδηγούσαν σε λύση του Κυπριακού. Από πλευράς ΑΚΕΛ είχε εκφραστεί σε κάποια φάση η άποψη για εκλογές περιορισμένης θητείας. Παραμένει ωστόσο θολό το τοπίο, δεδομένων των αντιδράσεων των υπολοίπων κομμάτων εκτός του ΔΗΣΥ, οι οποίες έχουν να κάνουν με τον τρόπο που λήφθηκε η απόφαση χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος συζητήσεων μαζί τους.
Το κεφάλαιο ζωής και θανάτου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση
Σημαντικό κεφάλαιο για την τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί και το οικονομικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών στην τελευταία συνεδρία της, ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, με βάση τα στοιχεία του 2015, οι δαπάνες και έσοδα των δήμων ήταν ισοσκελισμένες στα €226 εκατ. Σύμφωνα με τον υπουργό, ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσό και συγκεκριμένα το 54% των δαπανών, ήτοι €122 εκατ., κατανέμεται σε μισθούς και συντάξεις και άλλα €60 εκατ. σε άλλα λειτουργικά έξοδα.
Η βασική κυβερνητική χορηγία ανέρχεται €77 εκατ. τόσο και παραμένει η ίδια για την περίοδο 2014-2017. Πρόσθετα, δίνονται στους δήμους άλλα €10 εκατ. ετησίως σε διάφορες μεταφορές από την κεντρική κυβέρνηση, που περιλαμβάνουν ζητήματα όπως τον φωτισμό και τις πολεοδομικές άδειες, ενώ οι δήμοι εισπράττουν άλλο ένα ποσό της τάξης των €10 εκατ από τα πρόστιμα που επιβάλλει η Αστυνομία.
Οι δήμοι θα λάβουν ένα ποσό κοντά στα €100 εκατ. για τα επόμενα δύο χρόνια που αφορά στα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού για αναπτυξιακά έργα. Όσον αφορά στα χρέη των δήμων, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι ανέρχονταν στα €305 εκατ. το 2015, εξαιρουμένων τα χρέη ύψους €128 εκατ προς την αυστριακή τράπεζα FKW, τα οποία ανέλαβε το κράτος. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι κάποιοι δήμοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα σε αντίθεση με κάποιους άλλους που λόγω εσόδων από άλλες πηγές (οι παραλιακοί δήμοι για παράδειγμα, έχουν έσοδα από τις εισπράξεις τουριστικών καταλυμάτων και εκμετάλλευσης παραλιών). Συνεπώς, η οικονομική επιβίωση των δήμων είναι κάτι που θα πρέπει να διαχειριστεί η μεταρρύθμιση, σε σχέση και με τους στόχους της μεταρρύθμισης που πρέπει εξυπηρετούν και τη μεταρρύθμιση.
Ο Χάρης Γεωργιάδης κατέθεσε εισηγήσεις που μπορεί να μελετήσει η Κυβέρνηση, όπως για παράδειγμα την καταβολή των εσόδων από τα μεταβιβαστικά τέλη, αντί της χορηγίας, όπως επίσης και της οικονομικής στήριξης της μεταρρύθμισης και διευκόλυνσης των χρεών, ωστόσο, για να υπάρξει κάτι συγκεκριμένο, θα πρέπει να υπάρξει και οριστικοποίηση της μεταρρύθμισης. Προς το παρόν, όμως, κάποιοι τις επόμενες μέρες θα ασχολούνται με την προεκλογική εκστρατεία παρά με την ουσία της μεταρρύθμισης.
Το προφίλ των εκλογών
Το προϋπολογιζόμενο κονδύλι για τις δημοτικές εκλογές, σε περίπτωση που αυτές τελικά θα διεξαχθούν κανονικά, ανέρχεται στα €3 εκατ. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εκλογών Δημήτρης Δημητρίου, ο εκλογικός κατάλογος δεν έχει ακόμη πάρει την οριστική του μορφή καθώς η περίοδος των ενστάσεων ολοκληρώνεται αύριο. Ωστόσο, είχαμε την εγγραφή 3.652 νέων Ελληνοκυπρίων ψηφοφόρων, 17 Τουρκοκυπρίων νέων ψηφοφόρων και 4.345 κοινοτικών νέων ψηφοφόρων. Είναι χαρακτηριστικό αυτό των εκλογών μάλιστα που δείχνει δυστυχώς και τον βαθμό έλλειψης ενδιαφέροντος από μέρους του κόσμου, το γεγονός ότι αφενός ο αριθμός εγγραφής νέων ψηφοφόρων στον εκλογικό κατάλογο είναι πολύ μικρός και αφετέρου το γεγονός ότι ο αριθμός των κοινοτικών νέων εκλογέων είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των Κυπρίων.
Σύμφωνα επίσης με τα προκαταρκτικά στοιχεία, αναμένεται ότι θα λειτουργήσουν γύρω στα 1.400 εκλογικά κέντρα παγκύπρια και θα εργαστούν κατά μέσο όρο 5 λειτουργοί εκλογών, σε κάθε εκλογικό κέντρο, δηλαδή συνολικά περίπου 6.500 χιλιάδες υπάλληλοι και πέραν των 2 χιλιάδων αστυνομικών. Ο τελικός αριθμός των εκλογικών κέντρων θα καθοριστεί με το κατά πόσο και σε ποιες κοινότητες θα υπάρξει συναίνεση και δεν θα υπάρξουν εκλογές.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η υποβολή των υποψηφιοτήτων για τους δήμους έχει οριστεί στις 17 Νοεμβρίου και για τις κοινότητες στις 21 Νοεμβρίου.
Πηγή: Φιλελεύθερος