Η Εθνική και Ευρωπαϊκή μας Ταυτότητα

Από τις μαθήτριες Λυκείου, Αντιγόνη Σταυρή, Έλενα Κωνσταντή, Βίκυ Αδάμου και Κατερίνα Αδάμου*:

Η ατομική μας ταυτότητα προσδιορίζει ποιος είναι ο εαυτός μας. Η εθνική μας ταυτότητα μάς κατατάσσει στο έθνος και στο κράτος των προγόνων μας. Ο Σωκράτης υπήρξε ο πρώτος που μίλησε για την αυτοσυνείδηση του ανθρώπου. Έκτοτε, ο όρος εθνική ταυτότητα εκφράζει την ιδιότητα του μέλους ενός έθνους. Διαθέτω εθνική ταυτότητα σημαίνει, λοιπόν, πως αναγνωρίζω ότι ανήκω σε μια ευρεία εθνική κοινότητα, μέσα στην οποία και επιθυμώ να συνεχίσω να συμμετέχω.

Για να αποκτήσεις συνείδηση της ταυτότητάς σου πρέπει πρώτα να αποκτήσεις επίγνωση της ιστορίας σου, της ιστορία της πατρίδας σου. Η ιστορία και η παράδοση είναι αυτή που καθορίζει την ιδιαιτερότητα ενός λαού. Η συνείδηση της ταυτότητας μας, μας διαφοροποιεί από τους άλλους, αλλά μας επιφορτίζει παράλληλα με την ευθύνη να την κρατήσουμε ζωντανή και να συνεχίσουμε την παράδοσή μας.

Τα πράγματα έχουν γίνει πιο περίπλοκα σήμερα, καθότι πλάι στην εθνική μας ταυτότητα έχει επιβληθεί και η ισχυρή ευρωπαϊκή ταυτότητα. Η εθνική και ευρωπαϊκή ταυτότητα συνυπάρχουν όταν το έθνος συμμετέχει σε μια ευρωπαϊκή κοινότητα η οποία σέβεται τις ιδιαιτερότητες του έθνους του, την θρησκευτική του παράδοση, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμά του.

Μέσα στο έθνος παράγονται συνειδήσεις, κυρίως μέσω του ενιαίου για κάθε κράτος, εκπαιδευτικού συστήματος. Το εκπαιδευτικό σύστημα αναλαμβάνει να μεταδώσει στους μαθητές μια αφήγηση που περιγράφει την ιστορική πορεία του έθνους. Δίδεται βέβαια έμφαση στα ιστορικά στοιχεία που τονίζουν την κοινή καταγωγή, γλώσσα και παράδοση, αποσιωπώντας γενικά τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να απειλήσουν τη συνοχή του έθνους. Εν ανάγκη, η παράδοση μπορεί και να επινοείται σε κάποιο βαθμό, προκειμένου το έθνος να καταφέρει να δημιουργήσει εθνική ταυτότητα, και άρα να επιβάλει πίστη και υποταγή στους υπηκόους του. Μέσω της εθνικής ταυτότητας και της εθνικής συνείδησης δημιουργείται στον πολίτη η αντίληψη του ανήκειν σε μια πολύ ευρεία κοινότητα ανθρώπων. Όλοι αυτοί οι πολίτες αποκαλούνται πλέον συμπατριώτες όταν βρεθούν στο εξωτερικό. Αισθάνονται ότι τους ενώνει ένας ισχυρός δεσμός, αν και δεν γνωρίζονταν ποτέ προηγουμένως.

Η ιστορία κάθε έθνους θα συγκροτηθεί, αφού προηγηθεί προσπάθεια να «διασκευαστούν» ντροπιαστικά για το έθνος ιστορικά τεκμήρια. Τα ιστορικά δεδομένα θα υιοθετηθούν μόνο εφόσον δικαιολογούν την ιδεολογία του κράτους. Σήμερα όμως, μέσα στον κόσμο των υπερεθνικών συγχωνεύσεων τα κράτη πιέζονται ώστε να αναθεωρήσουν την ιστορία τους και άρα την ταυτότητά τους με στόχο να αποδεχτούν πιο εύκολα την νέα υπερεθνική ταυτότητα που καλούνται να φορέσουν σφικτά. Εν ανάγκη, η προηγούμενη εθνική ταυτότητα μπορεί να παρουσιαστεί ως αναχρονιστική μέσα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που διανύουμε. Παρ’ όλες όμως τις προσπάθειες που καταβάλλονται από το υπερεθνικό επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντούτοις η εθνική ταυτότητα δεν κατέστη δυνατό να αποδυναμωθεί. Παραμένει ισχυρή. Πιο ισχυρή μάλιστα από την ευρωπαϊκή, γιατί ο κάθε πολίτης αισθάνεται πιο κοντά του την πατρίδα του για πολλούς και προφανείς λόγους.

Εθνική και Ευρωπαϊκή ταυτότητα συγκρούονται εάν η ευρωπαϊκή κοινότητα προσπαθήσει να αλλοιώσει τον πολιτισμό ενός έθνους και να τον κάνει να χάσει την ιδιαιτερότητα του. Σημαίνοντα ρόλο για τη συνύπαρξη των δύο ταυτοτήτων διαδραματίζει ο σεβασμός του ανθρώπου έναντι των πανανθρώπινων αξιών.

Σήμερα διαπιστώνουμε ότι οι πανανθρώπινες αξίες έχουν παραγκωνιστεί εξαιτίας της θεοποίησης του χρήματος και των υλικών αγαθών. Η ανάγκη αναστήλωσης των πανανθρώπινων αξιών στη ζωή μας είναι επιτακτική. Χωρίς τις αξίες αυτές δεν μένει παρά η καταστροφή. Οι πνευματικές αξίες αποτελούν την αιγίδα του κόσμου μας. Ο σεβασμός της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ισότητας, τη δικαιοσύνης, της αξιοκρατίας, της εντιμότητας αποτελεί το κλειδί που θα ανοίξει την οδό της συνύπαρξης και της συμφιλίωσης ανάμεσα σε εθνική και ευρωπαϊκή ταυτότητα. Σε μια εποχή που συχνά μάς δίνεται η εντύπωση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελείται από εταίρους αλλά από καιροσκόπους.

Ως ενεργοί πολίτες απαιτούμε από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα όπως λειτουργούν κατά τρόπο ανθρωπιστικό, με κύριο μέλημα την προαγωγή των συμφερόντων του πολίτη, υπηρετώντας δηλαδή το ευ ζην του λαού. Οι πανανθρώπινες αξίες είναι το νήμα που πλέκει τον ανθρώπινο ιστό. Και είναι αυτός ο ανθρώπινος ιστός που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα σύγχρονα προβλήματα που μαστίζουν την ανθρωπότητα, για να καταφέρουμε μια καλύτερη ζωή. Χωρίς τις πανανθρώπινες αξίες, χωρίς πρώτα να κάνουμε τον άνθρωπο Άνθρωπο, είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες απειλές που διατρέχει ο πλανήτης μας. Μόνο με τη σωστή επανιεράρχηση των προτεραιοτήτων μας, με έμφαση στον πνευματικό παράγοντα, θα μπορέσει η ανθρωπότητα να καταλήξει σε μια πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη ζωή. Επιβάλλεται να βγούμε από το καθεστώς της κατάρρευσης των πανανθρώπινων αξιών και να βρούμε επιτέλους το δρόμο που οδηγεί κατευθείαν στις πνευματικές αρετές, τα ιδανικά και την αγάπη μας για το πολιτισμό. Μόνο έτσι θα σώσουμε και θα κρατήσουμε ενωμένη την ανθρωπότητα.

Οι κοινωνικές επιστήμες έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους τα τελευταία χρόνια στη διερεύνηση της εθνικής και υπερεθνικής ταυτότητας. Το σύγχρονο ενδιαφέρον για την ταυτότητα οφείλεται κυρίως στη χρησιμότητα της για την ερμηνεία πολυεθνικών συγκρούσεων. Η Κύπρος αποτελεί κι αυτή ένα παράδειγμα κράτους στο οποίο η περίοδος της συνύπαρξης και της σύγκρουσης της εθνικής και ευρωπαϊκής συνύπαρξης περνούν από φάσεις αλληλοδιαδοχής.

* Μαθήτριες Λυκείου Κοκκινοχωρίων Φώτη Πίττα:
Αντιγόνη Σταυρή Γ΄6
Έλενα Κωνσταντή Γ΄6
Βίκυ Αδάμου Γ΄6
Κατερίνα Αδάμου Γ΄3

Πηγές:
http://www.f-1.gr/adv/new_sept/suzuki/suzuki.html?adman=http%3A%2F%2Fwww.kathimerini.gr%2F383639%2Farticle%2Fepikairothta%2Fellada%2Fh-e8nikh-taytothta-ws-dilhmma-kai-ws-prooptikh|http%3A%2F%2Fadman.kathimerini.gr%2Fclick%2F330%2F3173%2F%2F|[330,3173,%22%22,50,1,2321626307,%22adman.kathimerini.gr%22,%222015-03-23T15:24:24.071Z%22,0]
http://drolapi.blogspot.com/2014/03/blog-post_787.html
http://nosferatos.blogspot.com/2010/12/blog-post_9442.html
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=407765