Η Κύπρος μέσα από τα μάτια των Ισπανών

Πρόκειται για τον πρώτο τόμο της σειράς υπό τον τίτλο «Ευρωδακτύλιος», που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου ερευνητικού προγράμματος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου – με τη στήριξη και χορηγία του υπουργείου Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας…

Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία τράπεζας πληροφοριών για τις σχέσεις της Κύπρου (ιστορικές, διπλωματικές, πολιτιστικές κτλ.) με κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κάθε τόμος συνδυάζεται να κυκλοφορεί με την έναρξη της προεδρίας της συγκεκριμένης χώρας στην ΕΕ. Ηδη κυκλοφορούν άλλοι δύο τόμοι για τις σχέσεις της Κύπρου με την Ουγγαρία και την Πολωνία, ενώ έπεται ακόμη ένας, για τη Δανία.

Στον τόμο Ισπανία – Κύπρος η εξιστόρηση των σχέσεων ξεκινά από τα αρχαία χρόνια, για να περάσει στα βυζαντινά, στις ισπανοκυπριακές σχέσεις στα χρόνια της Λουζινιανής Δημοκρατίας, στην οθωμανική περίοδο, και να φθάσει στο σήμερα.

Οι συγκεκριμένες χώρες, που βρίσκονται στα δύο άκρα της Μεσογείου, υπήρξαν πεδίο εγκατάστασης Φοινίκων και Ελλήνων, οι οποίοι ανταγωνίζονταν στους ναυτικούς δρόμους της κλειστής αυτής θάλασσας, ιδρύοντας πόλεις και προωθώντας το εμπόριο και τις διάφορες κουλτούρες. Τη φοινικική και ελληνική κυριαρχία διαδέχθηκε η ρωμαϊκή επικυριαρχία και στις δύο χώρες, για να ακολουθήσουν αργότερα αποκλίνουσες ιστορικές πορείες. Παράλληλα ανιχνεύονται ειδικά θέματα των πολιτιστικών ανταλλαγών Ισπανίας – Κύπρου, όπως: ισπανοί περιηγητές στην Κύπρο, Κύπριοι στην υπηρεσία του ισπανού βασιλιά, κύπριοι εθελοντές στον ισπανικό εμφύλιο κ.ά.

Οι σχέσεις Ισπανίας – Κύπρου πέρασαν από πολλά στάδια. Και ο συγγραφέας δεν κρύβει απολύτως τίποτε, δίνοντας πολλά στοιχεία ώστε αυτές να κατανοηθούν σε βάθος. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι επίσης η καταγραφή των οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών, όπως και της διαμόρφωσης των διπλωματικών τους σχέσεων. Βεβαίως, ο πυρήνας του βιβλίου είναι οι ιστορικές σχέσεις τους, οι οποίες στηρίζονται στις πολύχρονες έρευνες του καθηγητή Ιωάννη Χασιώτη. Δεν λείπουν ούτε οι πολιτιστικές ομοιότητες μεταξύ των δύο χωρών, όπως οι ποιητάρηδες της Κύπρου και οι glosadors της Μαγιόρκας και της Μενόρκας, που λειτούργησαν ως τον προηγούμενο αιώνα ως λαϊκοί τροβαδούροι – κάτι ανάμεσα σε αρχαίους αοιδούς και σε σύγχρονους δημοσιογράφους.

Οι τόμοι αυτής της σειράς συμβάλλουν στις σχέσεις ανάμεσα στους εξεταζόμενους λαούς και στον κυπριακό, ανάμεσα στις χώρες εκατέρωθεν, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν μια ιδιότυπη καταγραφή της κυπριακής ιστορίας μέσω τρίτων, μέσω δηλαδή της άποψης που έχουν οι άλλοι για την Κύπρο. Και αυτό την κάνει ιδιαίτερα σημαντική.

Δρ. Γιάννης Ν. Μπασκόζος
Εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ”