Τι είναι ο ιός Ζίκα, πού, πώς χτυπάει και ποιους απειλεί

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, πριν από μερικές ημέρες, χαρακτήρισε την αντιμετώπιση του ιού Ζίκα ως παγκόσμια υγειονομική άμεση ανάγκη, καθώς φαίνεται ότι προκαλεί γενετικές ανωμαλίες στα κυοφορούμενα έμβρυα. Σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, έως τα τέλη του έτους θα έχουν προσβληθεί από τον επικίνδυνο ιό περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια άτομα. Τι όμως είναι ο Ζίκα; Οι ακόλουθες ερωταπαντήσεις σκιαγραφούν τη νέα απειλή.

1. Τι είναι, λοιπόν, ο ιός Ζίκα;
Είναι μία λοίμωξη που μεταδίδεται με τα κουνούπια και θυμίζει τον δάγκειο, τον κίτρινο πυρετό και την ασθένεια του Δυτικού Νείλου. Αν και για πρώτη φορά ο Ζίκα εντοπίστηκε στο δάσος Ζίκα της Ουγκάντας το 1947, είναι αρκετά διαδεδομένος σε Αφρική και Ασία. Δεν είχε επεκταθεί στο δυτικό ημισφαίριο έως πέρυσι τον Μάιο, οπότε εμφανίστηκε η επιδημία στη Βραζιλία. Μέχρι πρόσφατα σχεδόν κανείς στη Δύση δεν είχε προσβληθεί από τον ιό κι έτσι ελάχιστοι διαθέτουν ανοσοποιητικές άμυνες απέναντί του, γι’ αυτό και επεκτείνεται με μεγάλη ταχύτητα. Σήμερα, υπολογίζεται πως έχουν μολυνθεί εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στη Λατινική Αμερική. Βασική ανησυχία των επιστημόνων είναι οι έγκυοι που προσβάλλονται, καθώς φαίνεται ότι προκαλεί μικροκεφαλία στα νεογνά, ενώ εμφανίζουν προσωρινή παράλυση όταν εκτεθούν σε αυτόν.

2. Πώς μεταδίδεται ο επικίνδυνος ιός;
Ο Ζίκα μεταδίδεται με τα κουνούπια του γένους Aedes, που συνήθως τσιμπούν την ημέρα. Το κουνούπι που μεταδίδει κίτρινο πυρετό (Aedes aegypti) ευθύνεται για τις περισσότερες λοιμώξεις από Ζίκα. Το κουνούπι τίγρης μπορεί, επίσης, να μεταδώσει τον ιό, αλλά όχι εξίσου αποτελεσματικά. Υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ο ιός μεταδίδεται με την ερωτική συνεύρεση αλλά και τη μετάγγιση αίματος.

3. Πώς προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο των νεογνών ο Ζίκα;
Ο ιός συνδέθηκε με τη μικροκεφαλία των νεογνών μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, όταν στη Βραζιλία εμφανίστηκαν υπερβολικά πολλά περιστατικά μικροκεφαλίας. Πιθανώς στην εμφάνιση της νόσου να ευθύνονται και άλλοι παράγοντες, όπως λοιμώξεις από άλλους ιούς. Σε πολλές περιπτώσεις μικροκεφαλίας, ο εγκέφαλος δεν αναπτύσσεται σωστά ή η ανάπτυξή του αναστέλλεται μετά τη γέννηση. Ετσι το παιδί μπορεί να εμφανίσει νοητική υστέρηση, κώφωση και άλλα. Μικροκεφαλία εμφανίζεται, επίσης, όταν η έγκυος προσβληθεί από ερυθρά, τοξοπλάσμωση και μεγαλοκυτταροϊό, όταν η έγκυος καταναλώνει υπερβολική ποσότητα αλκοόλ, υποσιτίζεται ή πάσχει από διαβήτη.

4. Πώς θα γνωρίζω εάν έχω προσβληθεί από Ζίκα;
Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και μόνο ο ένας στους πέντε εμφανίζει πυρετό, ερύθημα, αρθραλγία και ερεθισμό στα μάτια. Ακόμη, όμως, και αυτοί που εμφανίζουν συμπτώματα δεν χρειάζεται να νοσηλευτούν. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει διαγνωστικό τεστ. Για να ανιχνευθεί η λοίμωξη χρειάζεται ανάλυση αίματος ή ιστού μία εβδομάδα από τη λοίμωξη.

5. Υπάρχει θεραπεία;
Οχι. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης των ΗΠΑ δεν προτείνουν κάποια συγκεκριμένη αντιιική φαρμακευτική αγωγή. Οι ασθενείς αναρρώνουν με ανάπαυση, καλή διατροφή και υποστηρικτική φροντίδα.

6. Υπάρχει εμβόλιο;
Oχι. Μόλις άρχισαν οι προσπάθειες για την παρασκευή του, αλλά θα χρειαστούν πολλά χρόνια. Η καλύτερη πρακτική, κυρίως όσον αφορά τις γυναίκες που είναι έγκυοι, είναι να αποφύγουν τις χώρες όπου καταγράφεται επιδημία. Αυτές που σκέπτονται να αποκτήσουν παιδί θα πρέπει να συμβουλευτούν τους γιατρούς τους πριν ταξιδέψουν.