Το ευρωπαϊκό δίκτυο ενημέρωσης Euractiv σε πρόσφατο δημοσίευμά του «Πληθωρισμός και πτώση της τουρκικής λίρας οδηγούν στα κατεχόμενα τους Ελληνοκύπριους» (4/7/2022) αναφερόταν στη στροφή των ΕΚ στα κατεχόμενα, όπου φιλοξενούνται μεταξύ άλλων και δηλώσεις του ΓΓ του ΚΕΒΕ, Μάριου Τσιακκή.
Καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται και η ισοτιμία ευρώ – τουρκικής λίρας καταγράφει ρεκόρ, παρατηρείται σημαντική στροφή Ε/Κ καταναλωτών σε αγορές από τα κατεχόμενα, κυρίως καυσίμων, καπνικών προϊόντων, αλλά όλο και περισσότερο και άλλων ειδών (πχ τρόφιμα, είδη ένδυσης/υπόδησης κτλ).
Ενδεικτικά, η ισοτιμία τουρκικής Λίρας (TL) – Ευρώ (€) έχει σχεδόν διπλασιαστεί μέσα σε ένα χρόνο: Aπό €1 = 9,98 TL τον Σεπτέμβριο του 2021 σε €1 = 18,17 TL τον Σεπτέμβριο του 2022.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΚΥΠΕ, το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου 2022 καταγράφηκαν διελεύσεις 1.571.000 Ε/Κ προς τα κατεχόμενα
Η τ/κ εφημερίδα Kibris αναφέρει ότι στα κατεχόμενα κάνουν «τζίρο εκατομμυρίων από τα καύσιμα σε Ελληνοκύπριους». Η ζήτηση από 20-25 εκατομμύρια λίτρα βενζίνης μηνιαίως, ανήλθε στα 30 εκατομμύρια λίτρα, δήλωσε στην εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι», ο Εκπρόσωπος Τύπου του Συνδέσμου Πρατηριούχων, Χριστόδουλου Χριστοδούλου.
Είναι ενδεικτικό ότι η μείωση στις πωλήσεις καυσίμων σε σχέση με πέρσι καταγράφεται και από την Στατιστική Υπηρεσία, παρόλο που φέτος υπάρχει αυξημένη κίνηση τουριστών.
Παρόμοια, σε ό,τι αφορά στα τσιγάρα, όπως προκύπτει από την τελευταία έρευνα της KPMG για το παράνομο εμπόριο τσιγάρων, το 2021 το λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων στην Κύπρο έφτασε το 14% στο σύνολο των πωλήσεων, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,07 δις τεμάχια το 2021 ή 5,8%, που είναι μια από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην Ευρώπη.
Από αυτά, η μεγαλύτερη μερίδα λαθραίων τσιγάρων προέρχεται από τα κατεχόμενα, όπου άλλωστε λόγω και της ισοτιμίας Τουρκικής Λίρας – Ευρώ, η διαφορά τιμής είναι μεγάλη.
Ενδεικτικά, στις ελεύθερες περιοχές, οι τιμές των τσιγάρων κυμαίνονται στα €3,8 – €5, ενώ στα κατεχόμενα οι καταναλωτές μπορούν να τα αγοράσουν σε τιμές κάτω των €2 (€1 – €1,6).
Οι περισσότερες ποσότητες λαθραίων καπνικών προϊόντων εντοπίζονται σε περιοχές που γειτνιάζουν με τη νεκρή ζώνη (Λευκωσία και έπειτα Λάρνακα) και μειώνονται όσο απομακρυνόμαστε από αυτήν (Λεμεσός-Πάφος, κάτω από τον παγκύπριο μέσο όρο).
Λόγω της αυξανόμενης ροής πολιτών προς τα κατεχόμενα για αγορές, το κράτος χάνει κάθε χρόνο σημαντικά έσοδα από φόρους. Ενδεικτικά, από τα καπνικά προϊόντα (όπου το 75% της τελικής τιμής στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι φόροι) μόνο το 2021 χάθηκαν 24 εκατ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία, αναφέρει η KPMG.
Πηγές της αγοράς επισημαίνουν ότι οι -δειγματοληπτικοί- έλεγχοι στα οδοφράγματα δεν επαρκούν, καθώς όλο και περισσότερο τα καπνικά προϊόντα διοχετεύονται στις ελεύθερες περιοχές από αφύλαχτα σημεία της νεκρής ζώνης, κάτι που εξηγεί και τα υψηλότερα ποσοστά λαθραίων στις περιοχές που γειτνιάζουν με τα κατεχόμενα.
Οι ποινές επίσης δεν είναι αποτρεπτικές, αφού, ακόμα και όταν εντοπίζεται άτομο να έχει στην κατοχή του μεγάλη ποσότητα αδασμαλόγητων/λαθραίων καπνικών προϊόντων, επιβάλλεται πρόστιμο που δεν είναι ανάλογο της ζημιάς που προκαλείται.
Σε μία πρόσφατη περίπτωση (16/6/2022), όταν εντοπίστηκαν συνολικά 43 συσκευασίες των 25 γρμ. Καπνού, 21 κούτες και 5 πακέτα τσιγάρων, έγινε διακανονισμός με την επιβολή προστίμου €2,580 για την κατοχή των καπνικών προϊόντων.