Δύσκολο εγχείρημα η ενεργειακή απεξάρτηση της Ε.Ε. από τη Ρωσία

Η Ευρώπη προσπαθεί να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία και να αυξήσει τις αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), αλλά προσκρούει στην ανεπάρκεια θεμελιωδών υποδομών, όπως οι αγωγοί μεταφοράς του καυσίμου, συνεπακόλουθο της μακροχρόνιας ενεργειακής της εξάρτησης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Υπάρχουν χώρες με άφθονους τερματικούς σταθμούς για εισαγωγές LNG, αλλά χωρίς τους απαιτούμενους αγωγούς για να μεταφέρουν το καύσιμο σε εταίρους τους από την Ε.Ε. και άλλες που δεν έχουν καμία απολύτως υποδομή και θα αργήσουν να αποκτήσουν.

Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει αρκετούς τερματικούς σταθμούς για τις εισαγωγές του καυσίμου, αλλά όχι και τους αναγκαίους αγωγούς για να το μεταφέρει στην Κεντρική Ευρώπη. Τα έργα κατασκευής του αγωγού Midcat που θα συνέδεε τη χώρα της Ιβηρικής με τη Γαλλία έχουν διακοπεί εδώ και χρόνια καθώς οι ρυθμιστικές αρχές απέρριψαν το σχέδιο το 2019 ως υπερβολικά δαπανηρό. Τώρα η ισπανική κυβέρνηση και ο υπεύθυνος του προγράμματος κλιματικής αλλαγής και ενέργειας ζητούν την επανέναρξη των εργασιών, τονίζοντας ότι η χώρα είναι πρόθυμη να στείλει το καύσιμο στη Ρουμανία αλλά οι υποδομές της δεν αρκούν ούτε για να περάσει τα σύνορα της Γαλλίας. Δεν υπάρχουν παρά μόνον δύο αγωγοί που διασχίζουν τα Πυρηναία και καταλήγουν στη Γαλλία και μπορούν να μεταφέρουν μόλις και μετά βίας το 1/10 των εισαγωγών LNG.

Η Γερμανία, άλλωστε, μια από τις ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, δεν διαθέτει κανέναν τερματικό σταθμό για εισαγωγές LNG. Η παντελής αυτή έλλειψη θεμελιωδών υποδομών στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία είναι καθοριστική, δεδομένου ότι από γεωγραφικής απόψεως η Γερμανία θα αποτελούσε τη φυσική πύλη μέσω της οποίας θα προμηθεύονταν το καύσιμο όσες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου δεν έχουν πρόσβαση στη θάλασσα. Όπως επισημαίνει σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, το Βερολίνο έχει νοικιάσει τέσσερα πλοία για την επαναφορά του LNG σε αέρια μορφή και ευελπιστεί πως κάποια από αυτά θα είναι λειτουργικά μέχρι τα τέλη του έτους. Σε ό,τι αφορά, όμως, τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις εδάφους δεν πρόκειται να είναι έτοιμες πριν από το 2026. Την Τετάρτη η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει πρόγραμμα αξίας 195 δισ. ευρώ που θα προβλέπει εναλλακτικές λύσεις, αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μείωση της κατανάλωσης, αλλά και στροφή σε άλλους προμηθευτές. Όπως, όμως, έχει τονίσει από τον Μάρτιο ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, «αν είχαμε υλοποιήσει αυτά τα σχέδια ενεργειακής διασύνδεσης ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες από το 2014, οπότε συμφωνήθηκαν, σήμερα η Ευρώπη δεν θα ήταν εξαρτημένη από τη Ρωσία».

Για ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η απουσία θεμελιωδών υποδομών εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους ελλείψεων ενέργειας από τη στιγμή που θα εκλείψουν οι ρωσικοί υδρογονάνθρακες. Ανάμεσά τους η Ουγγαρία, που εισάγει από τη Ρωσία όσο πετρέλαιο καταναλώνει και δεν έχει εναλλακτικές, με αποτέλεσμα να εμποδίζει τις προσπάθειες των άλλων χωρών για επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Όπως υπογράμμισε προσφάτως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου, «αν κοπεί το ρωσικό αέριο, οι δυτικές χώρες δεν θα μπορούν να παρέχουν το καύσιμο στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, καθώς είναι πολύ περιορισμένη η χωρητικότητα των υφιστάμενων υποδομών προς αυτή την κατεύθυνση». Μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να βοηθήσει η βελτίωση των υποδομών, αφενός για να μετατραπεί η Τουρκία σε κέντρο μεταφοράς LNG και να αυξηθούν έτσι οι προμήθειες αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και αφετέρου για να μεταφέρεται στην υπόλοιπη νοτιοανατολική Ευρώπη LNG που θα εισάγει η Ελλάδα.

Financial Times, Bloomberg