Επίσημα εκτός ΕΕ η Βρετανία: Πώς το ταξίδι 47 χρόνων έφτασε στο τέλος του

Μετά από 4 χρόνια συζητήσεων, αντεγκλίσεων και αδυναμίας επίτευξης συμφωνίας, η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε πραγματικότητα.

Ήδη, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί άρχισαν την υποστολή της βρετανικής σημαίας από τον ιστό της, ξεκινώντας από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.

Δύο ανώτεροι υπάλληλοι, ένας άνδρας και μία γυναίκα, χρειάστηκαν λιγότερο από ένα λεπτό για να κατεβάσουν τη σημαία, να την διπλώσουν και να αποχωρήσουν χωρίς να κάνουν κανένα σχόλιο.

Μέχρι τα μεσάνυχτα (ώρα Βρυξελλών) θα υποσταλούν επίσης οι σημαίες της Βρετανίας στις έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες.

Οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χαιρέτισαν «μία Ευρώπη στην αυγή μιας νέας εποχής», υπενθυμίζοντας στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι χάνει τα προνόμια του κράτους μέλους μετά το Brexit σε κοινή επιστολή τους που δημοσιεύτηκε σήμερα, ημέρα της βρετανικής αποχώρησης.

Ο Σαρλ Μισέλ, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και ο Νταβίντ Σασόλι δήλωσαν έτοιμοι να διαμορφώσουν μία νέα σύμπραξη με τους Βρετανούς γείτονες της Ευρώπης.

«Για μας.., όπως και για τόσους άλλους, η σημερινή ημέρα θα σημαδευτεί αναπόφευκτα από σκέψεις και μεικτά συναισθήματα», παραδέχονται.

Καθώς ανοίγεται μία περίοδος διαπραγματεύσεων για την μελλοντική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Λονδίνο, οι τρεις Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι «αν δεν υπάρξουν όροι ισοτιμίας στους τομείς του περιβάλλοντος, της εργασίας, της φορολογίας και των κρατικών επιδοτήσεων, δεν πρόκειται να υπάρξει ευρεία πρόσβαση (του Ηνωμένου Βασιλείου) στην ενιαία αγορά».

«Δεν μπορεί κανείς να διατηρήσει τα προνόμια που συνοδεύουν το καθεστώς του μέλους (της ΕΕ) όταν δεν έχει πλέον αυτήν την ιδιότητα», υπενθυμίζουν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαπραγματευθεί την μετά το Brexit σχέση από τις αρχές του Μαρτίου και μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου στο τέλος του 2020.

«Αν και όχι πλέον μέλος της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να ανήκει στην Ευρώπη. Η κοινή γεωγραφία και η ιστορία μας, καθώς και οι δεσμοί μας σε τόσο πολλούς τομείς μας ενώνουν κατά αναπόδραστο τρόπο και μας κάνουν φυσικούς συμμάχους», σημειώνουν οι τρεις αξιωματούχοι.

Μετά το Brexit, «τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχίσουν να ενώνουν τις δυνάμεις τους και να οικοδομούν ένα κοινό μέλλον… Καμία χώρα δεν μπορεί, μόνη της, να ανασχέσει την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, να βρει λύσεις για το ψηφιακό μέλλον ή να κάνει την φωνή της να ακουστεί μέσα στην αυξανόμενη κακοφωνία που κυριαρχεί στον κόσμο», προειδοποιούν οι τρεις αξιωματούχοι.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει το έργο της μόλις ο ήλιος ανατείλει αύριο το πρωί», καταλήγουν.

Ένας “γάμος” με μια μακρά ιστορία κρίσεων

Το Brexit, το “διαζύγιο” της Βρετανίας με τις Βρυξέλλες, το οποίο οριστικοποιείται απόψε έπειτα από αναβολές για περισσότερα από τρεισήμισι χρόνια, εντάσσεται σε μια μακρά σειρά κρίσεων στην ιστορία της ΕΕ.

“Άδεια καρέκλα”

Από την 1η Ιουλίου του 1965, η Γαλλία προκαλεί την κρίση της “άδειας καρέκλας”, αρνούμενη να συμμετάσχει στους κοινοτικούς θεσμούς για επτά μήνες έπειτα από μια αντιπαράθεση για τη χρηματοδότηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).

Η Γαλλία βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο άλλης μιας κρίσης, με το βέτο του στρατηγού Ντε Γκωλ στην ένταξη της Βρετανίας το 1963 και στη συνέχεια το 1967, καθυστερώντας την ένταξή της μέχρι το 1973.

“Θέλω πίσω τα λεφτά μου”

Από το 1979, η πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ επιμένει για να εξασφαλίσει έκπτωση στην συνεισφορά της χώρας της στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, επαναλαμβάνοντας την φράση: “I want my money back” (Θέλω πίσω τα λεφτά μου). Θα το επιτύχει το 1984.

Οι Δανοί απορρίπτουν το Μάαστριχτ

Στις 2 Ιουνίου του 1992, η Συνθήκη του Μάαστριχτ απορρίπτεται από τους Δανούς με δημοψήφισμα. Μετά την εξασφάλιση εξαιρέσεων, κυρίως όσον αφορά το ευρώ και την ευρωπαϊκή άμυνα, οι Δανοί εγκρίνουν το κείμενο σε νέο δημοψήφισμα που πραγματοποιούν στις 18 Μαΐου του 1993. Την συνθήκη υιοθετούν παρά τρίχα οι Γάλλοι.

Παραίτηση της Κομισιόν το 1999

Στις 16 Μαρτίου του 1999, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραιτείται συλλογικά έπειτα από συντριπτική έκθεση που καταγγέλλει τη “βαρειά ευθύνη” που φέρει σε υποθέσεις απάτης.

Κυρώσεις κατά της Αυστρίας

Τον Φεβρουάριο του 2000, η ΕΕ επιβάλλει κυρώσεις στη Βιέννη μετά την είσοδο στην κυβέρνηση της Αυστρίας ενός κόμματος της άκρας δεξιάς, του FPÖ, κάτι το οποίο συμβαίνει για πρώτη φορά στην ΕΕ. Οι διμερείς σχέσεις 14 άλλων χωρών με την Αυστρία παγώνουν για μήνες.

Στις 16 Δεκεμβρίου του 2017, το FPÖ μπαίνει ξανά στην κυβέρνηση, χωρίς αυτήν την φορά να προκαλέσει την μήνιν των Βρυξελλών.

Αποτυχία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος

Στις 29 Μαΐου του 2005, έπειτα από εννέα επικυρώσεις χωρίς προσκόμματα, η Γαλλία απορρίπτει το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Την 1η Ιουνίου, οι Ολλανδοί κάνουν το ίδιο. Το κείμενο θα θαφτεί, αλλά θα εφαρμοστεί εν μέρει μέσω της Συνθήκης της Λισαβόνας, η οποία θα τεθεί σε ισχύ στα τέλη του 2009.

Ελληνικό χρέος

Το 2009 το δημοσιονομικό χρέος της Ελλάδας αναθεωρείται πολύ προς τα πάνω. Η χώρα απειλείται με στάση πληρωμών και η Ευρώπη φοβάται ένα “Grexit”. Από το 2010, η Ελλάδα αποτελεί αντικείμενο πολλών διεθνών σχεδίων διάσωσης, υπό την προϋπόθεση αυστηρής λιτότητας, που πυροδοτούν μεγάλες διαδηλώσεις την ώρα που η χώρα βυθίζεται σε ύφεση για χρόνια.

Η κρίση χρέους πλήττει επίσης την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κύπρο.

Μεταναστευτική κρίση

Η άφιξη το 2015 περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων μέσω θαλάσσης στις ελληνικές και τις ιταλικές ακτές αναστατώνει την ΕΕ, η οποία διχάζεται ανάμεσα στο κλείσιμο των συνόρων και στο να δείξει αλληλεγγύη προς αυτούς που ζητούν άσυλο για να γλιτώσουν από τον πόλεμο, κυρίως στη Συρία. Σε περισσότερους από 19.000 υπολογίζονται αυτοί που έχουν χάσει τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη από το 2014.

Η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία αρνούνται κατηγορηματικά να εφαρμόσουν σχέδιο ανακατανομής των αιτούντων άσυλο που φτάνουν στην Ιταλία και την Ελλάδα, κάτι που θα διχάσει βαθειά τους Ευρωπαίους.

Το Brexit

Στις 23 Ιουνίου του 2016, το Ηνωμένο Βασίλειο γίνεται η πρώτη χώρα μέλος που αποφασίζει να εγκαταλείψει την ΕΕ έπειτα από δημοψήφισμα. Αρχίζουν ακανθώδεις διαπραγματεύσεις με στόχο ένα “διαζύγιο” στις 29 Μαρτίου του 2019.

Ένα πρώτο σχέδιο συμφωνίας που συνάπτει με τις Βρυξέλλες η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι απορρίπτεται τρεις φορές από το βρετανικό κοινοβούλιο, προκαλώντας πολλές αναβολές στην ημερομηνία του Brexit.

Ο διάδοχος της Μέι στον πρωθυπουργικό θώκο του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Μπόρις Τζόνσον, επιτυγχάνει μια νέα συμφωνία με τις Βρυξέλλες στα μέσα του Οκτωβρίου του 2019. Έπειτα από μια νέα αναβολή του Brexit για τις 31 Ιανουαρίου του 2020, κερδίζει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και επιτυγχάνει την επικύρωση της συμφωνίας του με τις Βρυξέλλες για την αποχώρηση εντέλει της Βρετανίας από την ΕΕ.

Τι θα αλλάξει μετά το Brexit

Οι καθημερινές συναλλαγές μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ θα συνεχιστούν χωρίς αλλαγή ως το 2020. Στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου των 11 μηνών Λονδίνο και Βρυξέλλες θα διαπραγματευθούν τη μελλοντική τους σχέση. Ωστόσο ήδη από την 1η Φεβρουαρίου θα υπάρξουν κάποιες πρακτικές αλλαγές.

Λιγότεροι κάτοικοι

Την Παρασκευή τα μεσάνυκτα η ΕΕ θα χάσει για πρώτη φορά ένα κράτος μέλος της, το οποίο είναι ένα από τα πιο πλούσια και πιο μεγάλα της Ένωσης.

Με την αποχώρηση 66 εκατομμυρίων κατοίκων, η ΕΕ θα μειωθεί στα περίπου 446 εκατομμύρια. Το έδαφός της θα μειωθεί κατά 5,5%.

Αν κάποτε η Βρετανία αποφασίσει να επιστρέψει στην ΕΕ, θα πρέπει να ακολουθήσει κανονικά την ενταξιακή διαδικασία.

Οι αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο

Έξω από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η βρετανική σημαία θα κατέβει και αυτό είναι που θα συμβολίσει την πραγματική αλλαγή. Μετά την αποχώρησή της από την ΕΕ η Μεγάλη Βρετανία θα γίνει «τρίτη» χώρα.

Κανένας από τους 73 Βρετανούς ευρωβουλευτές που εξελέγησαν τον Μάιο του 2019 δεν θα επιστρέψει στο Στρασβούργο. 46 από τις έδρες τους θα κρατηθούν για τα νέα κράτη μέλη και οι 27 θα αναδιανεμηθούν σε άλλες χώρες.

Το Λονδίνο δεν θα έχει πλέον δικαίωμα να προτείνει Ευρωπαίο επίτροπο.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν θα καλείται στις ευρωπαϊκές συνόδους, ενώ τα μέλη της βρετανικής κυβέρνησης δεν θα συμμετέχουν στις υπουργικές διασκέψεις.

Ως πολίτες τρίτης χώρας οι Βρετανοί δεν θα μπορούν πλέον να εργάζονται στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πολλοί εξ αυτών έχουν ήδη λάβει διπλή υπηκοότητα για να μπορέσουν να παραμείνουν στα πόστα τους.

Αντίθετα η Βρετανία θα συνεχίσει να καταβάλει τα χρήματα που προβλέπεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου.

Τα δικαιώματα των πολιτών στις δύο πλευρές της Μάγχης

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Βρετανοί ζουν και εργάζονται σε χώρες της ΕΕ, κυρίως στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία και την Ιταλία. Βάσει της Βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας 2,9 εκατομμύρια πολίτες από τις 27 χώρες της ΕΕ ζουν στη Βρετανία, αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί στο 4,6% του πληθυσμού.

Βάσει της συμφωνίας αποχώρησης, οι άνθρωποι που έχουν εγκατασταθεί εκατέρωθεν της Μάγχης πριν το τέλος της μεταβατικής περιόδου θα διατηρήσουν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στη χώρα υποδοχής.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στη Βρετανία θα πρέπει να εγγραφούν για να λάβουν το δικαίωμα αυτό. Για τους Βρετανούς που ζουν στην ΕΕ οι διαδικασίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Η ελευθερία της μετακίνησης θα ισχύει ως το τέλος Δεκεμβρίου 2020.

Το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων

Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα γίνει στις 31 Ιανουαρίου του 2020, μια ημερομηνία που έχει μετατεθεί τρεις φορές από τον Ιούνιο του 2016, οπότε και έγινε το δημοψήφισμα.

Η Μεγάλη Βρετανία θα μπει σε μεταβατική φάση με τις σχέσεις της με την ΕΕ να παραμένουν αμετάβλητες μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου του 2020. Στόχος της προθεσμίας είναι να επιτρέψει σε Βρυξέλλες και Λονδίνο να διαμορφώσουν μια νέα σχέση στον τομέα της ασφάλεια και κυρίως στον τομέα του εμπορίου.

Το Λονδίνο δηλώνει έτοιμο να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις από την 1η Φεβρουαρίου, όμως οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε συζητήσεις για να ορίσουν τους στόχους των διαπραγματεύσεων.

Η ευρωπαϊκή εντολή για τις διαπραγματεύσεις αναμένεται να εγκριθεί σε υπουργικό επίπεδο μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, γεγονός που θα επιτρέψει στις διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν περί την 1η Μαρτίου.

Εκτός του εμπορίου, δεν λείπουν τα θέματα επί των οποίων θα πρέπει να συμφωνήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο και οι 27: ασφάλεια, δικαστική συνεργασία, εκπαίδευση, ενέργεια…

Παράλληλα, το Λονδίνο σχεδιάζει να αρχίσει διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την επίτευξη συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου.

Η Μεγάλη Βρετανία έχει δικαίωμα να ζητήσει παράταση της μεταβατικής περιόδου για ένα ή δύο χρόνια, όμως αυτό πρέπει να γίνει μέχρι την 1η Ιουλίου του 2020. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο, με την Κομισιόν όμως να θεωρεί ότι η προβλεπόμενη περίοδος δεν είναι αρκετή.

Στις 31 Δεκεμβρίου η μεταβατική περίοδος θα λήξει και μαζί με αυτήν και μπει τέλος και στους δεσμούς που ίσχυαν εδώ και 47 χρόνια ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.

Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός του διαστήματος της μεταβατικής περιόδου το άτακτο Brexit θα είναι πλέον μονόδρομος και μεταξύ άλλων εμπόριο και μεταφορές κινδυνεύουν με μεγάλες διαταραχές.

Ο Μπόρις Τζόνσον βλέπει μια «ιστορική ευκαιρία» για τη Βρετανία μετά το Brexit

Ο Βρετανός πρωθυπουργός θα καλέσει τους Βρετανούς να αγκαλιάσουν αυτή «την ιστορική ευκαιρία» καθώς η χώρα παίρνει και επισήμως σήμερα διαζύγιο από την ΕΕ έπειτα από 47 χρόνια.

Σε ομιλία του προς το έθνος ο Τζόνσον αναμένεται να ζητήσει από τους Βρετανούς να τον βοηθήσουν «να απελευθερώσει όλη τη δυναμική της χώρας και να ανεβάσει το επίπεδο όλου του Ηνωμένου Βασιλείου», ανέφερε η Ντάουνινγκ Στριτ.

Χιλιάδες ευρωσκεπτικιστές αναμένεται να γιορτάσουν την Ημέρα του Brexit στο Λονδίνο και σε άλλες βρετανικές πόλεις, όμως οι περισσότεροι Βρετανοί δεν σκοπεύουν να κάνουν κάτι ιδιαίτερο.

Πηγή: sigmalive