Π. Ροζανβαλόν: «Η ισότητα είναι το πιο επαναστατικό πνεύμα της εποχής μας»

Το 2014 στο βιβλίο του «Η κοινωνία των ίσων» (εκδόσεις Πόλις)  ο Pierre Rosanvallon πραγματεύεται το ζήτημα της δημοκρατίας και την επείγουσα ανάγκη να ανοικοδομηθεί ένας κοινός κόσμος που θα επικεντρώνεται στην ισότητα.

Ο κορυφαίος  Γάλλος ιστορικός και κοινωνιολόγος καθώς και καθηγητής του Collège de France, γνωστός για το ερευνητικό του έργο πάνω στην Ιστορία και τις μεταβολές της σύγχρονης δημοκρατίας, ακόμη και εκτός συνόρων της Γαλλίας,  προτίθεται, στη διάλεξη που θα δώσει στις 7 Νοεμβρίου στο Γαλλικό Ινστιτούτο, να σκιαγραφήσει την προτεινόμενη νέα δημοκρατική επανάσταση: την καλή διακυβέρνηση.

«Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια πραγματική αντεπανάσταση. Από τη δεκαετία του ’80 και μετά, οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι. Ανατρέπεται έτσι η τάση που επικρατούσε ως τότε, και η οποία χαρακτηριζόταν από τη διαρκή προσπάθεια μείωσης της διαφοράς μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Γνωρίζουμε τους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες που προκάλεσαν αυτή την κατάσταση. Αλλά η υποχώρηση της ιδέας της ισότητας έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς οδήγησε στην απονομιμοποίηση της φορολογίας και της ιδέας της αναδιανομής του πλούτου. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, να σκεφτούμε ξανά τον τρόπο με τον οποίο η ιδέα της ισότητας θα ανακτήσει το κύρος και την επιρροή της» λέει ο Ροζανβαλόν.

Ο Ροζανβαλόν αποσκοπεί με τις θεωρίες του στην ανοικοδόμηση μιας κοινωνίας πραγματικής αλληλεγγύης μη διαχωρίζοντας την επιστημονική του εργασία από τις πολιτικές του ανησυχίες. Άλλωστε το έργο του θέλει να καταστήσει σαφές πως το μέλλον της σοσιαλιστικής ιδέας στον 21ο αιώνα θα κριθεί από την κοινωνική εμβάθυνση του δημοκρατικού ιδεώδους. Ήρθε έτσι η ώρα του αγώνα για μια ολοκληρωμένη δημοκρατία, που θα προκύψει από τη διασύνδεση των ιδανικών του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας, τα οποία είναι εδώ και πολύ καιρό διαχωρισμένα. Οι μεγάλες πνευματικές και πολιτικές διαμάχες του μέλλοντος θα αφορούν την αποσαφήνιση των βάσεων και των μορφών μιας τέτοιας δημοκρατίας.

Ο Ροζανβαλόν πιστεύει πως αυτό που παράγει την ισότητα δεν είναι η επιδίωξη μιας οικονομικής ισότητας μόνο, αλλά και το τι απορρέει από αυτή, αφού η κοινωνία πλέον δεν είναι μια κοινωνία κοινών, αλλά παράγει διαρκώς διαχωρισμούς στο εσωτερικό της. Αν κάποιος σήμερα σκέφτεται με όρους ατομικής ανισότητας θα έχει ως αποτέλεσμα μια κοινωνία που συντίθεται από ποικίλους διαχωρισμούς και σχίσματα. Η δημοκρατική ιδέα προέρχεται από μια αντίληψη καθολικής κοινωνίας, δηλαδή ατόμων με κοινά στοιχεία.

Ο Ροζανβαλόν έχει μιλήσει πολύ για την ανισότητα και τη στάση των πολιτών απέναντι σε αυτήν. Πιστεύει ότι η ανισότητα προέρχεται κυρίως από την κοινωνική δομή, μέσα στην οποία εμπλέκεται η «ισότητα των ευκαιριών». «Εάν αποδέχεσαι την «ισότητα των ευκαιριών», την αξιοκρατία, ως μια φυσιολογική βάση για τη δημοκρατική κοινωνία, στο τέλος μπορεί να απορρίπτεις κάποια επίπεδα ανισότητας, αλλά αποδέχεσαι τους μηχανισμούς που την παράγουν» λέει.

Η φιλοσοφία του Ροζανβαλόν έρχεται ως αντίδοτο και βασίζεται στην εμβάθυνση της δημοκρατίας και στην επανασύνδεση των ιδεωδών της με τα αντίστοιχα του σοσιαλισμού. Για να υπάρχει αποτέλεσμα σε αυτές τις διεργασίες στον αιώνα που διανύουμε αυτές θα πρέπει να έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα, να είναι μια απάντηση στη μονεταριστική κοινωνία της παγκοσμιοποίησης, της κοινωνίας των δύο τρίτων. Αν η ανισότητα είναι παγκόσμια, τότε παγκόσμιος θα πρέπει να είναι και ο αγώνας για την ανατροπή της.  

«Ήρθε έτσι η ώρα του αγώνα για μια ολοκληρωμένη δημοκρατία, που θα πηγάζει από τη διασύνδεση των ιδανικών του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας, τα οποία έχουν διαχωριστεί επί μακρόν. Οι μεγάλες πνευματικές και πολιτικές διαμάχες του μέλλοντος θα αφορούν την αποσαφήνιση των βάσεων και των μορφών της» υποστηρίζει ο Ροζανβαλόν.

Ο Πιερ Ροζανβαλόν γεννήθηκε το 1948 στο Blois της Γαλλίας. Πριν ξεκινήσει την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία, αφιέρωσε τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής του ζωής στην πολιτική και συνδικαλιστική δράση, ως οικονομικός και  πολιτικός σύμβουλος στη συνδικαλιστική οργάνωση CFDT. Συνδέθηκε πολιτικά με τον Μισέλ Ροκάρ και αναδείχθηκε ως ένας από τους βασικούς θεωρητικούς της «δεύτερης Αριστεράς», δημοσιεύοντας τα βιβλία του Η εποχή της αυτοδιαχείρισης (1976) και Για μια νέα πολιτική κουλτούρα (1977).  Το 1978 εγκατέλειψε την ενεργό πολιτική δράση και στράφηκε προς το πανεπιστήμιο. Διηύθυνε τον τομέα κοινωνιολογίας του ερευνητικού κέντρου «Εργασία και Κοινωνία», που ίδρυσε ο Ζακ Ντελόρ στο Πανεπιστήμιο Paris 9-Dauphine  στο οποίο υπηρξε διευθυντής ερευνών έως το 1982, συνδεόμενος με τους Κορνήλιο Καστοριάδη, Φρανσουά Φυρέ και Κλωντ Λεφόρ. Το 1989 εκλέχθηκε καθηγητής  στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS), διευθύνοντας και το Κέντρο Πολιτικών Επιστημών Ρεϊμόν Αρόν της Σχολής.

Το 2001 εκλέχτηκε καθηγητής στο College de France και εγκαινίασε μία νέα σειρά έργων, ιστορικών και θεωρητικών, με αντικείμενο τις μεταλλάξεις της σύγχρονης δημοκρατίας, ένα από τα οποία είναι και το παρόν βιβλίο. Το 2002 ίδρυσε τη «Δημοκρατία των Ιδεών» ,ένα πολιτικό φόρουμ που οργανώνει συζητήσεις, εκδίδει μια σειρά βιβλίων πολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης, και διαχειρίζεται την ιστοσελίδα laviedesidees.fr. Τα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε 26 χώρες.

«Η δημοκρατία δεν εξαντλείται στις διαδικασίες και τους θεσμούς αντιπροσώπευσης ή στην ενίσχυση του κράτους πρόνοιας· απαιτεί μια καθημερινή εδραίωση της ισότητας ως σχέσης, που επιθυμεί την μοναδικότητα των ανθρώπων, οι οποίοι με την σειρά τους συνδέονται με δεσμούς αμοιβαιότητας και κοινού βίου. Έννοιες όπως διανεμητική δικαιοσύνη, ισότητα ως σχέση, μοναδικότητα, αμοιβαιότητα, κοινότητα, συμφέρον, αλτρουισμός,  συμμετοχή, γενική οικονομία της ισότητας καλούνται να αποτελέσουν όχι μόνο γοητευτική θεωρία αλλά και πράξη για μια κοινωνία πραγματικής αλληλεγγύης. Το πνεύμα της ισότητας δεν μπορεί παρά να είναι επαναστατικό», γράφει ο Ροζανβαλόν.  

Διάλεξη του Pierre Rosanvallon

Τα διακυβεύματα της δημοκρατίας στον 21ο αιώνα

 Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2017, 19.30΄

 Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος – Αuditorium Theo Angelopoulos

 Είσοδος ελεύθερη. Ταυτόχρονη μετάφραση

 

 

Πηγή: TheToc