Καθημερινά ολοένα και περισσότερα περιστατικά βιασμών βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Με αφορμή το περιστατικό με την 24χρονη στη Θεσσαλονίκη, η οποία φέρεται να έπεσε θύμα βιασμού, παρατηρήθηκαν δύο φαινόμενα: Αφενός η κοινωνική αγανάκτηση είναι έντονη, ενώ παρατηρείται πλέον μαζική αλληλεγγύη προς τα θύματα. Ευτυχώς κοινωνικά έχουμε απαλλαγεί από τα ταμπού που μας περιόριζαν και πλέον τα θύματα (είτε βιασμού είτε άλλης μορφής βίας) μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά, αλλά και να αντιληφθούν ότι δεν φέρουν ευθύνες. Υπάρχουν, όμως, ακόμα περιπτώσεις κατά τις οποίες το στενό οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και τμήματα της κοινωνίας, κρίνοντας επιφανειακά «στήνουν στον τοίχο» τα θύματα, επιρρίπτοντάς τους ευθύνες για την κακοποίηση που υπέστησαν.
Πότε μια πράξη αποτελεί βιασμό
Ο Αντώνης Ράφτης, ψυχολόγος – κοινωνιολόγος, μιλώντας στη «Σ» ξεκαθαρίζει τον όρο «βιασμός», τονίζοντας: «Η λέξη βιασμός τα λέει όλα. Υπάρχει, δηλαδή, βία. Είναι μια πράξη, στην οποία ο ένας αντιστέκεται και ο άλλος παίρνει με βίαιο τρόπο αυτό που θέλει. Ακόμα, όμως, κι αν δεν αντισταθεί το ένα άτομο (επειδή βρίσκεται υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών, ή για οποιονδήποτε άλλον λόγο) και δεν μπορεί να φέρει ένσταση, πρόκειται για βιασμό διότι τελεί υπό παθητική στάση, στην οποία οδηγεί (συνήθως) ο θύτης το θύμα. Άρα ο βιασμός αφορά σε περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν υπάρχει κοινή συναίνεση για να πραγματοποιηθεί μια πράξη και αυτή συμβαίνει μόνο επειδή το θέλει ο ένας».
Η εξέλιξη και η απελευθέρωση που βιώνει κάθε γενιά και ηλικία είναι διαφορετική. Οι γυναίκες σήμερα δεν έχουν σαφώς καμία σχέση με τις γιαγιάδες τους, αφού έχουν παλέψει για ισότητα και ελευθερία. Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να βγουν να διασκεδάσουν χωρίς να ζητήσουν άδεια, να αλλάξουν όσους συντρόφους επιθυμούν, αλλά και να διαθέσουν το σώμα τους όπως αυτές θέλουν, χωρίς να ταμπελώνονται ως «εύκολες» ή να δημιουργείται υποχρέωση να πλαγιάσουν με κάποιον.
Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα ερωτήθηκε ο κ. Ράφτης: Στο σενάριο που μια κοπέλα φτάσει μέχρι το κρεβάτι με έναν άντρα και την τελευταία στιγμή μετανιώσει και δεν επιθυμεί να προβεί σε οποιαδήποτε άλλη πράξη, αλλά ο άντρας την αναγκάσει να συνεχίσει, πρόκειται για βιασμό; Η απάντηση του ψυχολόγου ήταν σαφής και κατηγορηματική: «Φυσικά! Ακόμα και στην περίπτωση ζευγαριών που είναι σε σχέση ή έχουν παντρευτεί, όταν ένας εκ των δύο δεν θέλει για οποιονδήποτέ λόγο να προχωρήσει σε πράξη με τον σύντροφο ή τον σύζυγό του και αντιστέκεται με οποιονδήποτε τρόπο, αλλά ο σύντροφος/σύζυγος προχωρεί στην απαιτούμενη πράξη χωρίς συναίνεση, είναι επίσης βιασμός. Η γυναίκα μπορεί να προβεί σε καταγγελία στην Αστυνομία για τη συγκεκριμένη πράξη, είτε είχε σχέση με τον δράστη είτε είναι παντρεμένη. Όταν προχωρεί σε μια πράξη που δεν γίνεται με την πλήρη συναίνεσή της τότε είναι βιασμός».
Στήνει στον τοίχο η κοινωνία τα θύματα
Σε αρκετές περιπτώσεις οι γονείς ή η κοινωνία και ο περίγυρος του θύματος που δέχτηκε βιασμό, μετατοπίζουν τις ευθύνες στο θύμα με διάφορες προφάσεις: «Πήγαινε γυρεύοντας» καθώς πήγε στο πάρτι, φόρεσε κοντή φούστα, ήπιε αλκοόλ, μίλησε με άντρες που δεν γνώριζε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της 24χρονης κάποιοι έσπευσαν να διερωτηθούν πώς η κοπέλα βρέθηκε στο συγκεκριμένο δωμάτιο όπου κατήγγειλε πως υπέστη βιασμό.
Με αφορμή το τελευταίο περιστατικό, ο κ. Ράφτης εξήγησε πως «η κοπέλα είχε πάει σε ένα πάρτι για να διασκεδάσει, έστω κι αν ήθελε να γνωρίσει κάποιον και να περάσει το βραδύ μαζί του! Αυτό θα γινόταν με τη θέλησή της όμως και δεν θα ήταν βιασμός. Εδώ βλέπουμε ότι η κοπέλα βρέθηκε σε μια κατάσταση την οποία δεν επέλεξε και μάλιστα κάτω από την επήρεια ουσιών. Επίσης, όσον αφορά την εμφάνιση του κάθε θύματος, τότε όλες οι γυναίκες είναι υποψήφια θύματα βιασμού γιατί απαγορεύεται να ντύνονται όπως τους αρέσει ή απαγορεύεται να πηγαίνουν σε κοσμικά πάρτι με άντρες και να πίνουν αλκοόλ! Άρα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν τις καταστάσεις και τα γεγονότα ενός βιασμού».
Η ψυχολογική κατάσταση ενός θύματος βιασμού
Το πώς μπορεί να νιώθει ένα άτομο του οποίου έχουν παραβιάσει το σώμα, την ψυχή και τις αναστολές, ίσως να μην μπορεί να γίνει κατανοητό από κάποιον που δεν έχει υποστεί κάτι παρόμοιο. Ωστόσο, οι επιπτώσεις στην υγεία και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου φανερώνουν την επίδραση στην προσωπικότητά του. Φυσικά, κάθε άτομο θα αντιδράσει διαφορετικά και θα προσλάβει με τον δικό του τρόπο τις εξελίξεις, αναλόγως της στάσης του περίγυρού του αλλά και των βιωμάτων του. Ο κ. Ράφτης είπε αναλυτικά: «Το κάθε θύμα προσεγγίζει διαφορετικά το περιστατικό ανάλογα και με τα βιώματά του. Για παράδειγμα μπορεί ένα άτομο να έχει βιαστεί άπειρες φορές (και δεν μιλώ μόνο για τον σωματικό βιασμό, αλλά και για τον ψυχικό). Αν ένα άτομο έχει μεγαλώσει σε οικογένεια, η οποία συνεχώς το απορρίπτει και το μειώνει, πρόκειται για ένα είδος ψυχικού βιασμού. Οπόταν αυτό το άτομο θα πρέπει να δεχτεί ψυχολογική βοήθεια. Σίγουρα θα περάσει πολύς καιρός μέχρι [μια γυναίκα με τέτοια βιώματα] να εμπιστευθεί ξανά κάποιον άντρα. Μπορεί να έχει μέσα της τον φόβο για τη σεξουαλική επαφή ακόμα και με κάποιον που αγαπά. Μπορεί να γίνει απόλυτα απόμακρη με τους ανθρώπους. Μπορεί, επίσης, να αναπτύξει και διατροφικές διαταραχές ή να οδηγηθεί σε κατάθλιψη ή έλλειψη αυτοπεποίθησης, σκεπτόμενη ότι ‘‘για να μου συμπεριφερθούν έτσι, πάει να πει ότι το άξιζα’’. Επίσης πολλές περιπτώσεις φτάνουν σε καταστάσεις αυτοκαταστροφής ή ακόμα και σε τάσεις αυτοκτονίας».
Είναι, λοιπόν, φανερό πως όταν γονείς, φίλοι, συγγενείς και κοινωνικός περίγυρος επιρρίπτουν ευθύνες στο θύμα, σπρώχνουν αυτά τα άτομα στον βούρκο και στην κατάθλιψη. Γίνεται επίσης αντιληπτό ότι σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να προσεγγίζεται και το οικογενειακό περιβάλλον για να καταστεί αντιληπτό τι ακριβώς βιώνει το θύμα, διότι ο ψυχολογικός βιασμός από την οικογένεια και την κοινωνία είναι πολύ ψυχοφθόρος.
Επίσης, ο ψυχολόγος – κοινωνιολόγος, Αντώνης Ράφτης, επιθυμώντας να τονίσει τη σοβαρότητα και τις επιπτώσεις ενός βιασμού, αλλά και να ξεκαθαρίσει τις πολλαπλές μορφές του, τόνισε: «Ακόμα και οι γυναίκες που έχουν καταλήξει να εκδίδουν τον εαυτό τους είναι θύματα ψυχολογικού βιασμού και όχι πάντα σωματικού. Επίσης, πάνω σε αυτό το κεφάλαιο θα ήθελα να τονίσω ότι σε ένα κύκλωμα εμπορίου γυναικών, εγκληματίας είναι και αυτός που την αναγκάζει να προβεί σε σεξουαλική πράξη με τον “πελάτη”, όπως είναι και αυτός που πληρώνει ή αναγκάζει μια κοπέλα να προβεί σε τέτοιες πράξεις, ενώ γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν το επιθυμεί. Οπόταν και ο ηθικός αυτουργός είναι εγκληματίας και τέτοιου είδους πράξεις αποτελούν διπλό έγκλημα».
Κόβουν ανάσα τα περιστατικά βιασμών στην Κύπρο
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που εκδίδει η Αστυνομία Κύπρου τα τελευταία πεντέμισι χρόνια, για την περίοδο από το 2016 μέχρι και τα μέσα του 2021 (για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα και επικαιροποιημένα στοιχεία) καταγράφηκαν 138 περιστατικά βιασμών στο νησί, εκ των οποίων τα περισσότερα έχουν εξιχνιαστεί.
Πιο συγκεκριμένα, το 2016 καταγγέλθηκαν στην Αστυνομία 22 βιασμοί και 2 απόπειρες, εκ των οποίων παρέμειναν 2 ανεξιχνίαστες υποθέσεις. Το 2017 οι υποθέσεις βιασμού μειωθήκαν σε 19, από τις οποίες η Αστυνομία εξιχνίασε τις 15. Καταγράφηκε παράλληλα μια απόπειρα βιασμού. Το 2018 οι καταγγελίες για βιασμό ανήλθαν στις 28, με τις 23 να εξιχνιάζονται, ενώ υπήρξε και μια εξιχνιασθείσα καταγγελία για απόπειρα βιασμού. Το 2019 είχαμε τον μικρότερο αριθμό καταγγελθέντων περιστατικών με 16 υποθέσεις και μια απόπειρα βιασμού. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κατά το εν λόγω έτος είχαν εξιχνιασθεί όλες οι υποθέσεις βιασμού και απόπειρας βιασμού. Το 2020, το έτος κατά το οποίο η Κύπρος ήλθε αντιμέτωπη με την πανδημία του κορωνοϊού και τον εγκλεισμό, οι αριθμοί «εκτοξεύθηκαν» με την καταγγελία 27 υποθέσεων βιασμού, εκ των οποίων εξιχνιαστήκαν οι 21. Οι απόπειρες βιασμού ανήλθαν σε 2. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, μέχρι δηλαδή το χρονικό σημείο κατά το οποίο η Αστυνομία Κύπρου διαθέτει επικαιροποιημένα στοιχεία, οι καταγγελίες για βιασμό ήταν 26, ενώ οι απόπειρες 4, αριθμός σχετικά μεγάλος συγκρινόμενος με τα προηγούμενα έτη. Η Λευκωσία κατέχει την αρνητική πρωτιά όσον αφορά τους βιασμούς κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, αφού από τις 26 υποθέσεις οι 13 έλαβαν χώραν στην πρωτεύουσα. Δεύτερη έρχεται η Λάρνακα με 7 υποθέσεις, ενώ στη Λεμεσό και στην Πάφο καταγράφηκαν από 2 περιστατικά βιασμού. Τέλος, σε Αμμόχωστο και Μόρφου καταγγέλθηκε μια σχετική υπόθεση.
Κύκλωμα με πλοκάμια και στην Κύπρο;
Μετά την υπόθεση της 24χρονης από τη Θεσσαλονίκη, άνοιξε ο ασκός του Αιόλου με νέες καταγγελίες, που φαίνεται να εμπλέκουν και τη χώρα μας σε κυκλώματα βιασμών, πορνείας, παιδικής πορνογραφίας και άλλων εγκλημάτων.
Την εμπλοκή της Κύπρου στο κύκλωμα έφερε στο φως ο γνωστός ακτιβιστής Ηλίας Γκιώνης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η συγκεκριμένη ομάδα ανδρών εδώ και χρόνια λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο προβαίνοντας σε παρόμοιες πράξεις, με τα θύματα να κρατούν τα στόματά τους κλειστά, λόγω του φόβου. «Με την έρευνα που έχουμε κάνει, περίπου 10 άτομα είναι μπλεγμένα σε αυτήν την ιστορία, σε Ελλάδα, Κύπρο και άλλες περιοχές. Υπάρχουν συνομιλίες όπου αυτοί διαλέγουν τα θύματά τους από τα social media αφού τα παρακολουθούν καιρό. Υπάρχει ένα μοτίβο σε όλες αυτές τις καταγγελίες, ότι οι κοπέλες ναρκώνονται. Όσες μίλησαν δέχονται απειλές, όπως και τώρα που έχει βγει αυτό το θέμα στην επικαιρότητα. Δεν έχουν γίνει καταγγελίες, γιατί τα θύματα φοβούνται. Στον κόσμο της Θεσσαλονίκης αυτή η ομάδα ανθρώπων είναι γνωστή, απλώς δεν υπάρχουν καταγγελίες γιατί από πίσω τους έχουν μεγάλη δύναμη», ήταν οι αρχικές αναφορές του κ .Γκιώνη. Στη συνέχεια, σε εκπομπή του ΣΙΓΜΑ, ο κ. Γκιώνης κατήγγειλε δημόσια την εμπλοκή της Κύπρου μέσω ατόμων (Κυπρίων), οι οποίοι έχουν διασυνδέσεις. «Υπάρχει άμεση σύνδεση με την Κύπρο. Η βάση του κυκλώματος στην Αθήνα έχει συχνή μετακίνηση σε Κύπρο και αντίστροφα», είπε. «Υπάρχει ένα όνομα στην Κύπρο που είναι γνωστής οικογένειας και κρατάει αρκετές γενιές. Το άτομο αυτό ασχολείται με τη μαφία στην περιοχή. Από ναρκωτικά μέχρι εμπορία ανθρώπων που υπόσχεται βίζες σε άτομα. Μίλησα με ανθρώπους του Κοινοβουλίου της Κύπρου», είπε. Όπως εξήγησε, η έρευνά του γίνεται μέσα από ένα απλό κινητό και αυτό που έχει στην κατοχή του είναι ονόματα και συμβάντα. Ο ακτιβιστής δεν έμεινε μέχρι εκεί, αφού σε νέα παρέμβασή του, κατήγγειλε εμπλοκή Κύπριων πολιτικών σε κύκλωμα παιδικής πορνογραφίας. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι έχει υλικό με εικόνες και στοιχεία για διακίνηση όπλων και ναρκωτικών. Παράλληλα επεσήμανε ότι στην Κύπρο υπάρχουν γραφεία πορνογραφικής εταιρείας, τα οποία συνδέονται με το Ντουμπάι, ενώ επεσήμανε ότι στο κύκλωμα δραστηριοποιούνται και γνωστοί επιχειρηματίες. «Έχω καταγεγραμμένα τρία ονόματα από διάφορους χώρους της Κύπρου», ανέφερε. Μάλιστα, όπως είπε, όλα τα στοιχεία που κατείχε θα τα έδινε την Παρασκευή στην Αστυνομία.
Από την πρώτη στιγμή ζητήθηκε η θέση της Αστυνομία Κύπρου σχετικά με τους ισχυρισμούς του ακτιβιστή για εμπλοκή Κυπρίων σε κυκλώματα, με τον Εκπρόσωπο Τύπου της Αστυνομίας, Χρίστο Ανδρέου, να ξεκαθαρίζει επανειλημμένα ότι δεν υπάρχει καταγγελία στα χέρια της Αστυνομίας. Οι κυπριακές Αρχές προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με τον ακτιβιστή, κάτι που δεν έγινε κατορθωτό, ενώ σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στη «Σ» ο κ. Ανδρέου αργά το απόγευμα της Παρασκευής, μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν υπήρξε κάτι νεότερο. Η Αστυνομία συνέχιζε να μην έχει στην κατοχή της κανένα στοιχείο, καμία πληροφορία και καμία επίσημη καταγγελία.
Πού μπορεί ν’ αποταθεί ένα θύμα βιασμού στην Κύπρο
Όπως διαφαίνεται και από τους αριθμούς που εξέδωσε η Αστυνομία αναφορικά με τους βιασμούς αλλά και τις απόπειρες, στο νησί τείνουν να αυξηθούν τα σχετικά περιστατικά. Οπόταν, ένα θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού καλό θα ήταν να είναι ενήμερο για το πού μπορεί να αποταθεί εάν βρεθεί σε μια τέτοια κατάσταση. Σημαντικό, επίσης, είναι να παρακινούνται τα θύματα να καταγγέλλουν τα περιστατικά αυτά, ώστε να εξαλειφθεί μια για πάντα το συγκεκριμένο έγκλημα.
Είναι δεδομένο ότι όλα τα θύματα, ή τα άτομα που τα στηρίζουν, μπορούν να προβούν σε καταγγελίες στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Υπάρχουν, ωστόσο, περαιτέρω ομάδες που παρέχουν μια πιο ολοκληρωμένη στήριξη στα θύματα. Η εθνική γραμμή βοήθειας είναι το 1440. Εναλλακτικά το κοινό μπορεί να επικοινωνεί μέσω μηνύματος στο τηλέφωνο 99 984042. Στη σελίδα του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια [ΣΠΑΒΟ] υπάρχει επιλογή για απευθείας συνομιλία (live chat): www.domviolence.org.cy. Στις γραμμές βοηθείας μπορούν να εξυπηρετηθούν με ψυχολογική στήριξη τα θύματα αλλά και τα εξαρτώμενα παιδιά τους. Μπορούν να ζητήσουν βοήθεια άτομα που αντιμετωπίζουν οποιασδήποτε μορφής βία (ψυχολογική ή σωματική). Ο βιασμός είναι ποινικό αδίκημα και διώκεται με ποινή ισόβιας φυλάκισης.
Πηγή:Σημερινή