Παραδόθηκαν τα βημόθυρα του Αγ.Αναστασίου στην Αρχιεπισκοπή – “Θα συνεχιστεί το κυνήγι αρχαιοκάπηλων”

Το μήνυμα πως όσα χρόνια και εάν περάσουν η Κυπριακή Δημοκρατία θα κυνηγά τους αρχαιοκάπηλους, που έκλεψαν έργα πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς από την κατεχόμενη Κύπρο, στάληκε σήμερα, στο πλαίσιο μιας σεμνής και λιτής τελετής, που πραγματοποιήθηκε στην Αρχιεπισκοπή, για την παράδοση από το Τμήμα Αρχαιοτήτων στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο, λίγες ώρες πριν τον πανηγυρικό εσπερινό για τη γιορτή του Αγίου Αναστασίου του Κυπρίου, των επαναπατρισθέντων από την Ιαπωνία βημοθύρων του εικονοστασίου της εκκλησίας τού Αγίου Αναστασίου της κατεχόμενης Περιστερωνοπηγής Αμμοχώστου.

Τα βημόθυρα, τα οποία εντοπίστηκαν στη Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990, στο Κολέγιο Τέχνης της πόλης Kanazawa, έχουν επιστραφεί στην Κύπρο μετά από πολύχρονες και συντονισμένες προσπάθειες τού Τμήματος Αρχαιοτήτων, της Πρεσβείας της Δημοκρατίας στο Τόκιο και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, με τις αρμόδιες αρχές τού Κολεγίου Τέχνης.

Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην παρουσία των Υπουργών Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη και Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Γιάννη Καρούσου, τού Δημάρχου Λευκωσίας Κωνσταντίνου Γιωρκάτζιη, του Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ιαπωνία, Χάρη Μορίτση, του Μητροπολίτου Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασιλείου, στην εκκλησιαστική περιφέρεια τού οποίου υπάγεται η ενορία του Αγίου Αναστασίου, της Διευθύντριας του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Μαρίνας Ιερωνυμίδου, και άλλων επισήμων.

Μιλώντας κατά την τελετή ο Αρχιεπίσκοπος Χρυστόστομος είπε πως επί δεκαετίες πολλές η Εκκλησία της Κύπρου και η Κυβέρνηση εργάστηκαν και συνεργάστηκαν θαυμάσια και πέτυχαν πολλά. Ευχαρίστησε όλους όσοι εργάστηκαν και συνέβαλαν στον επαναπατρισμό των βημοθύρων και ευχήθηκε όπως σύντομα αυτά επιστρέψουν στον χώρο όπου ανήκουν, δηλαδή στην Αμμόχωστο.

“Εμείς ως Αρχιεπισκοπή δηλώνουμε απερίφραστα ότι θα συνεργαστούμε με την Κυβέρνηση και ιδίως με το Υπουργείο Συγκοινωνιών όπου υπάγεται το Τήμα Αρχαιοτήτων, αλλά και τα άλλα Υπουργεία που εμπλέκονται, γιατί υπάρχουν άλλες τέτοιες περιπτώσεις”, ανέφερε. Είπε πως εντός των ημερών θα φθάσουν στην Κύπρο από τις Βρυξέλλες αρκετές ειμκόνες, οι αρχαιότερες του 17ου και του 18ου αιώνα, αλλά και κάποιες από τις αρχές του 20 αιώνα, “που παίρναμε από πλειστηριασμούς ή αγοράζαμε κατευθείαν και κοσμούσαν στα γραφεία μας στις Βρυξέλλες”, που αποφάσισε όπως είπε να κλείσουν. Σημείωσε πως οι εικόνες αυτές θα κοσμούν το Βυζαντινό μουσείο της Αρχιεπισκοπής.

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανέφερε πως τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα, από τη μια θλίψη και πόνος για την καταστροφή, την κλοπή και την εμπορία χιλιάδων πολιτιστικών αγαθών στα κατεχόμενα από Τούρκους αρχαιοκάπηλους αλλά και ικανοποίηση γιατί έπειτα από πολλά χρόνια συντονισμένων προσπαθειών όλων των αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών και της Εκκλησίας της Κύπρου καταφέραμε να φέρουμε πίσω στην πατρίδα μας αυτά τα μοναδικά έργα τέχνης και θρησκευτικά σύμβολα της Εκκλησίας της Κύπρου.

Είπε πως ευχή και προσδοκία μας είναι να γίνει εφικτή σύντομα η επιστροφή τους στην εκκλησία του Αγίου Αναστασίου στην Περιστερωνοπηγή Αμμοχώστου, σε μιαν Κύπρο επανενωμένη και απαλλαγμένη από στρατούς κατοχής. Η προσπάθεια συνεχίζεται μέχρι να πετύχουμε αυτό τον στόχο, υπογράμμισε ο ΥΠΕΞ. Επανέλαβε την ετοιμότητα της πολιτείας να εργαστεί μέχρι να γίνει κατορθωτό να έλθει πίσω στην Κύπρο όλος ο θρησκευτικός και πολιτιστικός πλούτος της χώρας που έχει κλαπεί.

Ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Γιάννης Καρούσος, είπε πως το Τμήμα Αρχαιοτήτων έδωσε τιτάνιο αγώνα για τον επαναπατρισμό αυτού του ανεκτίμητης αξίας θησαυρού για την Κύπρο. Έπειτα από πολύχρονες και έντονες προσπάθειες επαναπατρίσθηκαν από την Ιαπωνία τα βημόθυρα της κατεχόμενης εκκλησίας του Αγίου Αναστασίου, τα οποία πέραν από την αρχαιολογική τους σημασία, έχουν επίσης σημαντική συμβολική και θρησκευτική σημασία, ανέφερε.

Είπε πως “ο επαναπατρισμός των βημοθύρων της εκκλησίας του Αγίου Αναστασίου, και γενικότερα ο επαναπατρισμός των έργων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τα οποία έχουν τόσο βάναυσα κλαπεί και λεηλατηθεί από τον Τούρκο εισβολέα και από τους αδίστακτους αρχαιοκάπηλους και τα οποία στη συνέχεια πωλήθηκαν στην παγκόσμια μαύρη αγορά έργων τέχνης, στέλνουν μηνύματα αισιοδοξίας και ελπίδας για τον τόπο μας”.

“Στέλνουν επίσης μηνύματα στους αρχαιοκάπηλους και στη διεθνή σπείρα απατεώνων ότι όσα χρόνια και αν περάσουν η Κυπριακή Δημοκρατία θα τους κυνηγά, καθότι η πολιτιστική γενοκτονία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή πουθενά στον κόσμο”, υπογράμμισε.

Η Διευθύντρια τού Τμήματος Αρχαιοτήτων, Μαρίνα Ιερωνυμίδου, είπε πως η υπόθεση του επαναπατρισμού των βημοθύρων αυτών, που είναι και η πρώτη από την ασιατική ήπειρο, κρατά δεκαετίες και η επιστροφή τους από την Ιαπωνία προ μερικών ετών φαινόταν σχεδόν αδύνατη.

Είπε πως τα τελευταία δυο χρόνια, μετά και τη λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Τόκιο, αναλήφθηκαν περαιτέρω πρωτοβουλίες και εντατικοποιήθηκαν οι προσπάθειες για εκ νέου προσέγγιση και συνεννόηση με το Κολέγιο Τέχνης που κατείχε τα βημόθυρα από τη δεκαετία του 90.

Σημείωσε πως “οι συνεχείς, και επίπονες, συντονισμένες προσπάθειές μας, με όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και την Εκκλησία της Κύπρου ευοδώθηκαν και βρισκόμαστε όλοι εδώ σήμερα για να σηματοδοτήσουμε αυτή την πολύ σημαντική ημέρα”.

Η κ. Ιερωνυμίδου είπε πως η εκκλησία του Αγίου Αναστασίου βρισκόταν υπό κήρυξη σε αρχαίο μνημείο λίγο πριν την τουρκική εισβολή και έχει αποφασιστεί να προωθηθεί εκ νέου η κήρυξή της σε αρχαίο μνημείο μαζί με άλλες αξιόλογες εκκλησίες που βρίσκονται στις κατεχόμενες περιοχές, “προχωρώντας έτσι σε κινήσεις ουσίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των κατεχομένων εδαφών μας”.

Ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασίλειος επεσήμανε πως στις μέρες μας, κατά τις οποίες γίνεται ιδιαίτερος λόγος για την τέχνη και την αξία της, τα εν λόγω βημόθυρα αποτελούν γνήσιο έργο τέχνης, υψηλής αισθητικής, για αυτό και έχουν διατηρήσει τη διαχρονικότητά τους, διότι εκφράζουν το βαθύ αίσθημα πολιτισμού και αξιών των κατοίκων του νησιού μας. Επίσης, σημείωσε πως το έργο αυτό έχει φιλοτεχνηθεί από ένα άγνωστο για πολλούς δημιουργό, που πρέπει να προβληθεί. Ακόμα ανέφερε πως είναι έτοιμοι όποτε το θελήσει ο Αρχιεπίσκοπος να υποδεχθούν τα βημόθυρα στη Μητρόπολη Κωνσταντίας και Αμμοχώστου.

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιστερωνοπηγιωτών, Γεώργιος Γεωργίου, αναφέρθηκε στο ιστορικό των προσπαθειών για επαναπατρισμό των βημοθύρων και ευχαρίστησε όλους για αυτή “τη θεάρεστη επιτυχία την οποία είχαμε”. Εξέφρασε την ελπίδα “πολύ σύντομα η Αγία Πύλη να επανατοποθετηθεί στην εκκλησία του Αγίου Αναστασίου”.

Τα βημόθυρα από την εκκλησία του Αγίου Αναστασίου τοποθετούνται στην κυπριακή εικονογραφική παράδοση του 18ου αιώνα, η οποία διαφοροποιείται από τον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο και της οποίας αποτελούν σημαντικό παράδειγμα. Χρονολογούνται στο 1778, σύμφωνα με επιγραφή που διασώζεται μεταξύ του άνω μέρους, στο οποίο φιλοτεχνείται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και στο κάτω μέρος, στο οποίο φιλοτεχνούνται σε μετωπική στάση οι Τρεις Ιεράρχες και ο Άγιος Σπυρίδων.

Σύμφωνα και πάλι με την επιγραφή, τα βημόθυρα έχουν φιλοτεχνηθεί από τον Ιερομόναχο Φιλάρετο από τη Ψημολόφου, με δαπάνη του Χατζηγιασουμή, πιθανόν κατοίκου της Περιστερωπηγής, επί Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, ενόσω προϊστάμενος της Μονής ήταν ο Ιερομόναχος Λεόντιος.