Την ανησυχία του για την τύχη της μεταρρύθμισης στην τοπική αυτοδιοίκηση εάν αυξηθούν πέραν των 17 οι νέες οντότητες, εκφράζει στην συνέντευξή του στην «Κ» ο Νίκος Νουρής. Στο δεύτερο μέρος, ο υπουργός Εσωτερικών εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι υπάρχει κίνδυνος βιωσιμότητας των νέων δήμων εάν υπάρξει παρέκκλιση, αποκαλύπτει εάν ο διαχωρισμός του Δήμου Στροβόλου είναι επιλογή ενώ απαντά ποιες ήταν οι πιο δύσκολες περιπτώσεις στη δημιουργία του νέου χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης ο υπουργός Εσωτερικών τοποθετείται στο ενδεχόμενο παραιτήσεων τοπικών αρχόντων ένεκα διαφωνίας με την κυβερνητική πρόταση, ενώ εξηγεί γιατί η Ολομέλεια της Βουλής δεν μπορεί να τοποθετηθεί επί της πρότασης κομμάτων για τοπικά δημοψηφίσματα.
Ποια είναι η απόσταση μέχρι την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης για την τοπική αυτοδιοίκηση;
Έχουμε διανύσει τη μεγαλύτερη απόσταση και έχουμε μπει στην τελική ευθεία, η οποία έχει τα δικά της σημαντικά χαρακτηριστικά και παρά ότι είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος από τις τοποθετήσεις των κομμάτων, είναι σημαντικό μέχρι την τελευταία στιγμή να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε όπως μέχρι σήμερα, συναινετικά, για να πετύχουμε τα αποτέλεσμα που όλοι εξαρχής θέλαμε. Δηλαδή να δημιουργήσουμε νέες οντότητες οι οποίες διοικητικά και οικονομικά να είναι αυτόνομες και το κυριότερο, βιώσιμες σε βάθος χρόνου. Για να γίνει αυτό πράξη πρέπει να ακολουθηθούν τα κριτήρια που οι τεχνοκράτες έθεσαν που αυτό σημαίνει ως κυβέρνηση δεν θα είμαστε ευτυχείς εάν δεν υπάρξει σημαντική απόκλιση από τον αριθμό των νέων οντοτήτων, οι οποίες με συναίνεση καθορίστηκαν, αντί 14 που προνοούσε η μελέτη σε 17. Το 17 εξασφαλίζει βιωσιμότητα εάν όμως ξεφύγουμε από αυτό τον αριθμό τότε θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα βιωσιμότητας συγκεκριμένων σχημάτων.
Ο διαχωρισμός του δήμου Στροβόλου μπορεί να είναι επιλογή;
Νομίζω ότι αυτά είναι σενάρια που δυσκολεύουν και δημιουργούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη γιατί υπάρχει τρόπος να γίνει αλλά σαφέστατα δεν φαίνεται να προκρίνεται αυτή τη στιγμή γιατί θα δημιουργήσει, ενδεχομένως, δυο οντότητες διαφορετικών ταχυτήτων και είναι κάτι που δεν θέλουμε.
Η Αραδίππου είναι πονοκέφαλος;
Είναι ένας μεγάλος δήμος με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για τον οποίο το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του..
Που είναι..
Αυτό που προκρίνεται από τους τεχνοκράτες για τη Λάρνακα είναι η συνένωση με τα Λειβάδεια, την Ορόκλινη και την Αραδίππου. Εναλλακτικά αφουγκραζόμενη τις αντιδράσεις για μη συνένωση με τη Λάρνακα μελετήσαμε σενάρια. Το σενάριο ο δήμος Αραδίππου να παραμείνει μόνος του, δεν προκρίνεται. Δεν πληροί τα κριτήρια να σταθεί μόνος του. Ως εναλλακτική επιλογή ο δήμος Αραδίππου θα έπρεπε να πετύχει πρόσβαση προς την θάλασσα και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με τη συνένωση με την κοινότητα των Κελλιών και την κοινότητα της Ορόκλινης. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο που μελετήθηκε τεχνοκρατικά, δημιουργούνται οι συνέργειες για να δημιουργηθεί ένας δεύτερος δήμος, μεγάλος, που αποκτά δυνατότητες βιωσιμότητας. Φαίνεται πως σε αυτό το σενάριο υπάρχουν αντιδράσεις και από άλλες κοινότητες. Η Βουλή θα αποφασίσει.
Ποια σχήματα σας δημιούργησαν δυσκολίες;
Θεωρώ η ελεύθερη Αμμόχωστος εξαιτίας και άλλων παραμέτρων είναι αυτή με την οποία ασχοληθήκαμε «περισσότερο». Και αυτό δεν το λέω όχι δίκην προβλήματος, όπως είναι το ερώτημα, αλλά λόγω των πολλών ιδιαιτεροτήτων. Πρώτον έχουμε το πρόβλημα της κατοχής άρα οι ενέργειες και οι εισηγήσεις μας πρέπει να είναι προσεχτικές για να διαφυλαχτεί η οντότητα του κατεχόμενου δήμου ο οποίος είναι δήμος σημαία για την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεύτερον έχουμε ακριτικές περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας, όπως ο δήμος Δερύνειας που εκτός των άλλων είναι η δίοδος προς Αμμόχωστο. Στη συνέχεια δυο υφιστάμενοι δήμοι με διαφορετικά μεν χαρακτηριστικά αλλά σαφώς εύρωστους δήμους. Τους δήμους Παραλιμνίου και Αγίας Νάπας. Η Αγία Νάπα έγινε δήμος όχι με τις πρόνοιες της υφιστάμενης νομοθεσίας αλλά λόγω οικονομικής επιφάνειας. Στον αντίποδα έχουμε τον δήμο Παραλιμνίου ο οποίος έχει και πληθυσμιακή πυκνότητα και οικονομική επιφάνεια. Στην προέκταση έχουμε τον δήμο Σωτήρας που αναπτύσσεται δειλά-δειλά ο οποίος μπορεί να χαρακτηριστεί μικτός αφού είναι αγροτικός. Και βεβαίως παραμένουν οι κοινότητες που είναι μεγάλες. Του Αυγόρου του Φρενάρους υπάρχει και η κοινότητα της Άχνας της Αχερίτου και των Βρυσούλλων που είναι δυσπραγούσες κοινότητες. Άρα έχουμε μια περιοχή στην ελεύθερη Αμμόχωστος που έχει πολλές διαφορετικότητες ιδιαιτερότητες και έπρεπε να βρούμε τη μαγική συνταγή.
Ποια είναι αυτή;
Μέσα από τις πολλές εισηγήσεις που υπήρχαν, τεχνοκράτες και Υπουργείο Εσωτερικών κατέληξαν πως η πλέον πρόσφορη εισήγηση ήταν να συνενωθούν οι τέσσερις υφιστάμενοι δήμοι σε ένα μεγάλο με τουριστική κατεύθυνση και οι υπόλοιπες πέντε κοινότητες να συνενωθούν σε ένα μεγάλο αγροτικό δήμο με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτή είναι η δική μας εισήγηση που έχει η Βουλή. Εναλλακτικά στην ελεύθερη Αμμόχωστο εισηγηθήκαμε ένα δεύτερο σενάριο που περιλαμβάνει Αγία Νάπα, Σωτήρα, Λιοπέτρι και τη συνένωση Παραλιμνίου με τη Δερύνεια και τις υπόλοιπες κοινότητες να συγκροτούν τον αγροτικό δήμο. Αντιλαμβάνομαι πως υπάρχουν και άλλες εισηγήσεις από τα κόμματα. Η παράκληση μας είναι ίδια. Όποιες και αν είναι οι εισηγήσεις θα πρέπει να πληρούν τα χαρακτηριστικά που έχουν θέσει.
Το έχετε ακούσει πως ο νέος χάρτης τοπικής αυτοδιοίκησης έχει και το στοιχεία του κομματικού μαγειρέματος στο παρασκήνιο. Ισχύει;
Εγώ δεν είμαι εξωγήινος. Είμαι Υπουργός μιας κυβέρνησης που έχει πολιτική τοποθέτηση. Εάν όμως κάποιος θεωρεί ότι η πρόταση που παρουσιάσαμε στη Βουλή έχει μαγειρευτή κομματικά για να εξυπηρετεί το κυβερνών κόμμα μπορώ να απαντήσω με επιχειρήματα και ονόματα. Δηλαδή θέλει κάποιος να μου πει πως μαγειρέψαμε αριθμό δήμων που ευνοεί τον Συναγερμό; Να ανατρέξω π.χ στο δήμο Λακατάμιας που συνενώνεται με τον δήμο Τσερίου; Να πάω στη Λεμεσό που συνενώνεται με τον δήμο άνω και κάτω Πολεμιδιών; Αυτές είναι δικές μας εισηγήσεις. Να πάω στη Λάρνακα δήμο Δρομολαξιάς Περβόλια και το Κίτι; Όλοι μας έχουμε κομματική ταυτότητα αλλά στην προκείμενη περίπτωση ας δούμε επιτέλους ορθολογιστικά κάποια πράγματα. Μπορούσε να γίνει καλύτερη πρόταση; Απαντάω ναι θα μπορούσε. Από τη στιγμή που τα κόμματα απέρριψαν την πρόταση του μακαριστού Σωκράτη Χάσικου για πέντε μεγάλους δήμους, ένα σε κάθε επαρχία, η επόμενη κίνηση ήταν να γίνουν μελέτες για να αυξηθεί ο αριθμός των δήμων. Πήγαμε από το 5 στους 14. Από τους 14 και ναι με εισηγήσεις κομμάτων φθάσαμε στους 17. Ε δεν μπορεί αυτό να εξελιχθεί σε ανατολίτικο παζάρι. Παράκληση να δούμε το δημόσιο συμφέρον και όχι το κομματικό.
Βλέπετε με καλό μάτι την επιμονή του ΑΚΕΛ και άλλων κομμάτων για τοπικά δημοψηφίσματα;
Σέβομαι τις διεργασίες των κομμάτων. Όμως η απάντησή μας είναι τεκμηριωμένη. Πρώτον το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν προνοεί τοπικά δημοψηφίσματα. Δεύτερον υπάρχει ξεχωριστή νομοθεσία για τα εθνικά δημοψηφίσματα. Η κυβέρνηση σεβόμενη τις θέσεις των κομμάτων που ζητούσαν δημοψηφίσματα, λειτουργώντας στα πλαίσια της νομιμότητας και με τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα, καταθέσαμε πρόταση για διενέργεια εθνικού δημοψηφίσματος ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές και αν γινόταν τότε σήμερα θα γνωρίζαμε τη βούληση του λαού, υπέρ ή κατά της μεταρρύθμισης. Θα γνωρίζαμε αν προκρίνει το σενάριο των 17 νέων οντοτήτων, θα γνώριζε ποιες είναι. Θεωρώ λάθος της Βουλής που απέρριψε την κυβερνητική πρόταση. Επομένως σήμερα δεν μπορούμε να συζητούμε για θέματα δημοψηφισμάτων πολύ απλά γιατί τον περασμένο Σεπτέμβριο αποφασίσαμε αναβολή των δημοτικών εκλογών και δεσμευθήκαν πως μέχρι τον Δεκέμβριο θα ολοκληρώσουμε την διαδικασία και θα οδηγήσουμε τα νομοσχέδια στη Βουλή για ψήφιση. Η πρόνοια που έχει εισαγάγει η Επιτροπή Εσωτερικών για δημοψηφίσματα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023 θεωρώ πως δεν μπορεί να προκριθεί και δεν μπορεί η Ολομέλεια της Βουλής να ψηφίσει κάτι τέτοιο για τον απλό λόγο ότι υπάρχει το οξύμωρο να έχεις ψηφίσει τα νομοσχέδια, να τίθενται σε εφαρμογή με μια μεταβατική περίοδο και στη συνέχεια να ζητάς τον Δεκέμβριο του 2023 από το λαό να τοποθετηθεί επί νομοσχεδίων που έχουν ψηφισθεί. Το είπε και ο Γενικός Εισαγγελέας.
Πως θα αντιμετωπίσετε ενδεχόμενες παραιτήσεις δημάρχων ή Δημοτικών Συμβουλίων που διαφωνούν με τις νέες οντότητες;
Το θέμα τις αναπλήρωσης είναι ένα θέμα που παραμένει συνειδητά σε εκκρεμότητα και συναποφασίσθηκε με τη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβριο. Σήμερα όσοι αναπληρώνουν θα είναι στην θέση τους μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2021. Ήδη έχουμε την παραίτηση του Δημάρχου Γεροσκήπου, για λόγους υγείας, και πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα νομοθετικά. Η Βουλή έχει ενώπιον της δυο επιλογές. Η πρώτη να ψηφίσει νομοθεσία η οποία να επεκτείνει το χρόνο αναπλήρωσης μέχρι τον Μάιο του 2024. Παρότι κάποιος θα μπορούσε να χαρακτηρίσει αυτό ως δημοκρατική εκτροπή η κυβέρνηση προκρίνει αυτή την θέση γιατί θεωρούμε πως εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Με αυτό τον τρόπο δεν θα έχουμε εκλογές μέσα στη μεταβατική περίοδο και θα μπορούμε να εργαστούμε για τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Υπάρχουν δεύτερες σκέψεις. Σεβαστές. Οι δεύτερες σκέψεις διαλαμβάνουν ότι θα πρέπει να γίνουν εκλογές στην περίπτωση αναπλήρωσης και αναμένω εάν προκριθεί αυτή η επιλογή, εκλογές δεν θα γίνουν μέσα στους τελευταίους 12 μήνες μέχρι τη λήξει της περιόδου δηλαδή η αναπλήρωση θα αφορά μέχρι τον Μάιο του 2023.