Το Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2025 περήφανα παρουσιάζει την πρώτη του συμπαραγωγή με τον Δήμο Παραλιμνίου με τη θεατρική παράσταση «Η γιαγιά μου η Κυριακού». Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο του Ανδρέα Νικολαΐδη για τη ζωή της Κυριακούς Πελαγία, όχι ως βιογραφία, αλλά ως συλλογική ανάμνηση. Ως φωνή που μας καλεί να χορέψουμε, να πονέσουμε, να γιορτάσουμε, ξεκινώντας από το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025 (20:30), προτού ταξιδέψει σε όλη την Κύπρο. Με τους ηθοποιούς Μαργαρίτα Ζαχαρίου και Ανδρέα Τσέλεπο.
Η παράσταση περιστρέφεται γύρω από τη ζωή και τη μνήμη της Κυριακούς Πελαγία, της γυναίκας που έγινε σύμβολο του κυπριακού τραγουδιού και της μουσικής παράδοσης της Κύπρου, μέσα από τα μάτια της εγγονής της Ειρήνης Πελαγία. Με την αρχοντιά, την περηφάνια, αλλά και τη μαγκιά ενός τίμιου ανθρώπου, ξεκίνησε να γράφει και να τραγουδά την παράδοση σε ώριμη ηλικία, στα 60 της χρόνια, εμπνέοντας ακόμη και τις νεότερες γενιές.
Η εγγονή Ειρήνη Πελαγία
Τη μουσική διεύθυνση της παράστασης «Η γιαγιά μου η Κυριακού» έχει αναλάβει η Ειρήνη Πελαγία. Όπως τονίζει, «η Κυριακού δεν είχε μόνο τον ρόλο της γιαγιάς στη ζωή μου, αλλά αποτέλεσε την αιτία και την αφορμή να είμαι αυτό που είμαι σήμερα, ως άνθρωπος και ως μουσικός». «Τζιαι ώσπου ζιω, εν να λαλώ, νέοι διασκεδάστε, να τραγουδάτε ταχτικά, εκτός που να τζοιμάστε”, έγραψε η Κυριακού κάποτε και η εγγονή της Ειρήνη ταυτίζεται απόλυτα με το δίστιχο της γιαγιάς. «Είναι ένας ακόμη λόγος να μην κοιμάμαι, αλλά να τραγουδώ για να τη θυμάμαι τακτικά. Και μαζί με εμένα αυτή τη φορά θα τραγουδήσουν κι άλλοι τόσοι».
Ο συγγραφέας Αντρέας Νικολαΐδης
Την απαραίτητη έρευνα και τη συγγραφή του θεατρικού κειμένου ανέλαβε ο συγγραφέας και ηθοποιός Αντρέας Νικολαΐδης. Ο Αντρέας έχει υπογράψει τα πεζογραφήματα «Κρανιακός Ιππόκαμπος» και «Η νήσος του Χαλκουντάν», τα θεατρικά έργα «Μαρία Κάλλας, πριν το τέλος» και «Το Ποτάμι» (Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2023), ενώ έχει υπογράψει τη συγγραφή σεναρίου στις τηλεοπτικές σειρές του ΡΙΚ «Καμώματα τζι Αρώματα» και «Τρικυμία».
«Ήταν ένα ταξίδι με προορισμό το περιβόλι της Κυριακού Πελαγίας, εκεί όπου άνθισαν τα δίστιχα και η φωνή της πότιζε τις χαρές και τους καημούς αυτού του τόπου», αναφέρει ο Αντρέας. Η έρευνα και οι συνεντεύξεις με συνεργάτες αυτής της σπουδαίας δημιουργού και κυρίως με την οικογένεια της άνοιξαν τον «παράδεισο» για να γνωρίσει και να ανακαλύψει τον κόσμο της Κυριακούς και ζωντανέψει αυτόν τον θρύλο, πια, της κυπριακής μας παράδοσης. «Όσο πιο πολύ γνώριζα τον κόσμο της τόσο πιο γενναιόδωρα φανερωνόταν η οικοδέσποινά του με τον πλούτο της τέχνης της», σημειώνει.
Ο σκηνοθέτης Κλείτος Κλείτου
Τη σκηνοθεσία της παράστασης ανέλαβε ο διακεκριμένος Κύπριος σκηνοθέτης και παραγωγός Κλείτος Κλείτου (τηλεοπτικές σειρές: «Η Φαμίλια», «Οι Γενιές της Σιωπής», «Ρόδα της Οργής», «Πέτρινο Ποτάμι», θεατρικές σκηνοθεσίες: «Όλα για τη μητέρα μου», «Μιαβ βολάν τζ’ έναν τζιαιρόν» (Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2024).
«Υπάρχουν φωνές που δεν τραγουδούν απλώς· υφαίνουν τη μνήμη», αναφέρει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Με νήματα από νανουρίσματα και μοιρολόγια, από ψαλμωδίες και πανηγύρια. Η φωνή της Κυριακούς ήταν τέτοια. Ήταν η φωνή της μάνας, της γιαγιάς, της γυναίκας που τόλμησε να τραγουδήσει όταν η εποχή της την ήθελε σιωπηλή. Και μέσα από αυτή τη φωνή, ολόκληρη η Κύπρος βρήκε τρόπο να θυμηθεί και η νεολαία να αγαπήσει το κυπριακό τραγούδι. Αυτή η παράσταση είναι ένας ύμνος στη μνήμη που τραγουδά», προσθέτει.
Θέατρο ντοκιμαντέρ
Το θέατρο ντοκιμαντέρ (documentary theatre) γνωρίζει ολοένα και αυξανόμενη δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα είδος που ανανεώνει ριζικά τη σχέση θεάτρου και πραγματικότητας, τέχνης και ζωής, μυθοπλασίας και τεκμηρίωσης, αφού χρησιμοποιεί εξ ολοκλήρου ή αποσπασματικά ντοκουμέντα, όπως εφημερίδες, συνεντεύξεις και άλλα, ως πηγή υλικού για το θεατρικό κείμενο. Όταν μάλιστα κατασκευάζεται από τα ακριβή λόγια που έχουν ειπωθεί από ανθρώπους σε συνεντεύξεις ή μαρτυρίες, είναι πιο συγκεκριμένα γνωστό και ως Αυτολεξεί Θέατρο (verbatim theatre).
Μουσικοί:
- Λαούτο: Κυριάκος Χατζηανδρέου
- Βιολί: Νικόλας Παπαδόπουλος
- Πιθκιάβλι, λάφτα: Χρίστος Ισιδώρου
Θερμές ευχαριστίες στην οικογένεια της Κυριακούς Πελαγία για την παραχώρηση υλικού και συνεντεύξεων για την παράσταση.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Μιχάλη Χατζημιχαήλ για το υλικό από το προσωπικό του αρχείο που χρησιμοποιήθηκε στην παράσταση.
Διάρκεια: 90΄
Ηλικίες: Κατάλληλο
Εισιτήρια: Από την ιστοσελίδα more.com και το ταμείο του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας (Δευτέρα – Παρασκευή 10:00-13:00).
https://www.more.com/cy-en/tickets/theater/i-giagia-mou-i-kyriakou
