Στο νησί μας που τα μεσημέρια μυρίζει ακόμα γιασεμί και δυόσμο, που ένας λαμπρός ήλιος μας φωτίζει πάντα προσφέροντας θέα το απέραντο γαλάζιο του ουρανού…
Ξεχωρίζει κάτι επίσης πολύ όμορφο: η γλώσσα μας. Η Ελληνική γλώσσα και η κυπριακή μας διάλεκτος, η ντοπιολαλιά μας με τις πολλές όμως ξένες επιρροές.
Οι περισσότεροι είμαστε πολύ περήφανοι για την Ελληνική μας γλώσσα, που είναι η αρχαιότερη γλώσσα του κόσμου και σύμφωνα με το βιβλίο ρεκόρ Γκίνες το 1990, είναι η πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου με 5 εκατομμύρια λέξεις. Είναι όμως και η κυπριακή μας διάλεκτος (μια παραλλαγή δηλαδή της ελληνικής γλώσσας) που θεωρείται από ιστορικούς ως η μοναδική πραγματικά ζωντανή ελληνική διάλεκτος. Είναι αυτή που μας άφησαν κληρονομιά οι πρόγονοί μας. Με αυτήν εκφράστηκαν και με αυτήν έγραψαν υπέροχα ποιήματα σπουδαίοι Κύπριοι ποιητές, Μιχαηλίδης, Λιπέρτης, Καρνέρας και τόσοι άλλοι. Τα τσιαττιστά (αυτοσχέδια ποιητικά δημιουργήματα στιγμιαίας έμπνευσης, ως επί το πλείστον διαγωνιστικού χαρακτήρα) που βγήκαν από τη ψυχή του λαού μας, τραγουδιστάδες και ποιητάρηδες κατάφεραν και κράτησαν τη γλώσσα μας ζωντανή, τη δική μας Κυπριακή διάλεκτο.
Πού εμφανίστηκε για πρώτη φορά;
Η πραγματική κυπριακή διάλεκτος διαφαίνεται για πρώτη φορά στα δημοτικά τραγούδια (Το Τραούιν του Διγενή, Η Αροδαφνούσα, Ο Πραματευτής, Η Τριανταφυλλένη, η Πέρτικα, κτλ), τα οποία δεν είναι γνωστό ποιος ή ποιοι τα εμπνεύστηκαν, ούτε πότε ακριβώς συντέθηκαν: υπολογίζεται ότι αποκρυσταλλώθηκαν από τα μέσα της Βυζαντινής περιόδου μέχρι τα τέλη της Βενετοκρατίας.
Η Κυπριακή διάλεκτος έχει όμως αποτελέσει και ακόμα αποτελεί θέμα έντονης συζήτησης και διαφωνιών…
Ερωτήσεις που απάντησαν συμπατριώτες μας:
Είμαστε περήφανοι για την γλώσσα μας; Μήπως η κυπριακή διάλεκτος μας κάνει κάποτε να νιώθουμε άβολα;
Αγαπάμε την Κυπριακή διάλεκτο, τις παράξενες λέξεις μας; Το διπλό “ππ” “νν” ακούγεται όμορφα αισθητικά;
Γιατί πολλοί Κύπριοι όταν πάνε στην Ελλάδα προτιμούν να μιλούν αγγλικά αντί ελληνικά; Μήπως νιώθουμε άσχημα επειδή δεν ξέρουμε πως ακουγόμαστε όταν “ξεχνιόμαστε” και μιλάμε κυπριακά;
Απαντήσεις:
Ανδρέας: «Φυσικά και είμαστε περήφανοι για τη κυπριακή διάλεκτο και όταν αναφερόμαστε σε κυπριακή διάλεκτο δεν εννοούμε τα δήθεν κυπριακά που μιλούν κάποιοι σήμερα τα οποία είναι ένα μίγμα ελληνικών, αγγλικών και διαφόρων λέξεων που προκύπτουν από το πουθενά, αναφερόμαστε στην διάλεκτο που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας! Η κυπριακή διάλεκτος διαδραματίζει τεράστιο ρόλο στην διατήρηση της ταυτότητας μας γι’αυτό οφείλουμε να την σεβόμαστε και να την προστατεύουμε! Σε ιδιωτικές συζητήσεις, εφόσον όλοι οι συμμετέχοντες μπορούν να την καταλάβουν, την χρησιμοποιούμε χωρίς να νιώθουμε καθόλου άβολα! Όταν η κυπριακή διάλεκτος χρησιμοποιείται σωστά και αισθητικά ωραία είναι και μας διευκολύνει στην επικοινωνία! Τώρα όσον αφορά την χρήση στο δημόσιο λόγο πρέπει να περιορίζεται και να χρησιμοποιείται η κοινή νεοελληνική, αν και πολλές φορές δημόσια πρόσωπα δανείζονται λέξεις από την κυπριακή διάλεκτο σαν εργαλείο επικοινωνίας».
Αιμιλία: «Η αλήθεια ότι μερικές φορές μας φέρνει σε δύσκολη θέση η κυπριακή διάλεκτος… Αυτά τα δίπλα σύμφωνα μας μειώνουν κάποτε σαν ανθρώπους λες και είναι κάτι παράξενο και δεν ζούμε στην Κύπρο… Μπορεί και να σε αποκαλέσουν χωριάτη γιατί απλά μιλάς την κυπριακή διάλεκτο… Αν και από θέμα αισθητικής δεν ακούγεται και τόσο όμορφα αλλά δεν μπορείς και εύκολα να αλλάξεις και τον τρόπο και τόπο ζωής σου!»
Γιώργος: «Είτε περήφανοι, είτε όχι – μάλλον περήφανοι για τα αμιγώς διατηρημένα ομηρικά στοιχεία της διαλέκτου μας – αυτή είναι η διάλεκτος μας και θα πρέπει να τη γνωρίσουμε συνειδητά και με παιδεία ως στοιχείο της ταυτότητας μας. Συνάμα να μην τη χρησιμοποιούμε με τρόπο που να δυσκολεύει την επι-κοινωνία μας με άλλους, δηλαδή να μην θεωρούμε ντροπή τη χρήση της κοινής νεοελληνικής στο δημόσιο λόγο».
Άντρη: «H κυπριακή διάλεκτος επιβιώνει στο πέρασμα των χρόνων με τις αναγκαίες αλλαγές, παραμένοντας πλούσια και εκφραστική. Είναι ισχυρός δεσμός με την ιστορία, την παράδοσή, τα ήθη και τα έθιμά μας. Αδιαμφισβήτητο στοιχείο της τοπικής μας ταυτότητας και της πολιτιστικής μας διαδρομή. Δεν είναι υπερβολή ότι η διάλεκτός μας αποτελεί φαινόμενο που ενεργοποιεί το ερευνητικό ενδιαφέρον γνωστών γλωσσολόγων.
Οι λέξεις που αρχίζουν με διπλό σύμφωνο χαρακτηρίζονται από τους ερευνητές ως σπάνιο φαινόμενο, αφού κάτι αντίστοιχο καταγράφεται σε ελάχιστες γλώσσες. Ασφαλώς η διάλεκτος μας δεν μπορεί να υπόκειται σε κανόνες life style ή να αντιμετωπίζεται με τον φακό της αισθητικής- όπως σήμερα την εννοούμε. Η κυπριακή διάλεκτος σε καμία περίπτωση δεν βρίσκεται σε σύγκρουση με την κοινή ελληνική αλλά η μία συμπληρώνει την άλλη και ως ζωντανοί οργανισμοί εξελίσσονται και εκφράζουν τη ζωή μας.
Μόνο περήφανοι λοιπόν μπορούμε να είμαστε για τη διάλεκτό μας, χωρίς να νιώθουμε κόμπλεξ ή μειονεκτικά- σε μια τέτοια περίπτωση μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο ανώφελης σύγκρουσης με την ιστορία μας, με την ίδια μας την ύπαρξη και τα βιώματά μας».
Γεωργία: «Είμαστε πολύ περήφανοι για την γλώσσα μας και δεν πρέπει να νιώθουμε άβολα εξάλλου πρέπει να ακούγεται η κυπριακή γλώσσα με τόσους ξένους που γέμισε η Κύπρος. Άβολα νιώθουν κάποιοι νεόπλουτοι».
Αλέξης: «Εγώ είμαι περήφανος και δεν νιώθω καθόλου άβολα. Είμαι στην Κύπρο μάς και είμαι πολλά περήφανος»
Χριστίνα: «Πιστεύω κάθε λαός πρέπει να είναι περήφανος για τη γλώσσα του γιατί αυτή είναι μέρος της κληρονομίας του. Ίσως κάποιοι να νιώθουν άβολα ακούγοντας την πιο “βαριά” διάλεκτο, αλλά αυτή είναι που μας θυμίζει και το παρελθόν μας. Δεν θα έλεγα οτι η διάλεκτος μας ακούγεται όμορφα ή άσχημα, αλλά οτι έχει τη δική της χάρη όπως κάθε γλώσσα άλλωστε».
Ανδριανή: «Ναι! Είμαστε περήφανοι για την γλώσσα μας. Καθόλου άβολα δεν νιώθω αντίθετα, νιώθω όμορφα όταν μιλώ κυπριακά».
Παύλος: «Είμαστε περήφανοι για την γλώσσα μας και πιο υπερήφανοι για την διάλεκτο μας. Πρέπει να δεχόμαστε όλοι την γλώσσα του άλλου και εκεί που δεν μπορεί να την καταλάβει ο άλλος να του δίνεις την πιο κοντινή εξήγηση. Ολόκληρη Ελλάδα μια γλώσσα αλλά σε κάθε περιοχή που πας έχουν διαφορετική διάλεκτο».
Αντώνης: «Την γλώσσα μου έδωσαν ελληνική το σπίτι στις φτωχικές αμμουδιές του Ομήρου. Και η κυπριακή αρχαία ελληνική είναι να μην την παρεξηγούμε πιστεύω».
Αντρέας: «Είμαστε περήφανοι γιατί είναι μια διάλεκτος που εκτός ότι είναι πολύ πλούσια σε λέξεις ακούγεται και όμορφα , τραγουδιστά. Ακόμα και το πουλλί, ο μαννός και εννά, έχουν την ομορφιά τους».
Αντώνης: «Φυσικά και είμαστε περήφανοι για τη γλώσσα μας. Μην ξεχνούμε ότι οι γλωσσολόγοι ισχυρίζονται ότι έχει πολλά κοινά με την βυζαντινή γλώσσα και βυζαντινό λεξιλόγιο. Η κυπριακή γλώσσα έχει και είναι ολόκληρη ιστορία η οποία βασίζεται στους λαούς και πολιτισμούς που μας κατάκτησαν κατά την διάρκεια των χρόνων. Αυτό είναι που κάνει την κυπριακή γλώσσα τόσο ξεχωριστή και μοναδική. Μια απλή ανάλυση της κυπριακής γλώσσας και κάποιος μπορεί να αντιληφθεί τον αριθμό τον λαών που μας κατάκτησαν Π.χ. Ελληνικά, τουρκικά, ιταλικά και αραβικά».
Κλεονίκη: «Είμαστε περήφανοι! Είναι η παράδοση μας , η ιστορία μας, ο τρόπος ελεύθερης έκφρασης μας! Μπορεί να υπάρχουν φορές που αισθανόμαστε κάπως αλλά αυτό εξαρτάται από το που θα βρεθείς και με ποιους. Προσωπικά το «ππ» το «λλ» και το «νν» δεν τα θεωρώ αντιαισθητικά».
Γιώργος: «Τη γλώσσα μας την Ελληνική είμαστε περήφανοι σίγουρα. Αλλά αυτό το συνονθύλευμα της Κυπριακής διαλέκτου από τουρκικές αραβικές ιταλικές και άλλες γλώσσες δεν είναι και ότι καλύτερο. Βλέποντας αυτή τη στροφή της τηλεόρασης σε πολλά κυπριακά έργα . Σε λίγο οι νεωτέρες γενιές δεν θα μπορούν να συνεννοηθούν με τους Έλληνες. Ναι! Άρχισα να νιώθω πολύ άβολα».
Χρίστος: «Δεν είμαι γλωσσολόγος αλλά είμαι περήφανος που μιλώ τόσο την νεοελληνική όσο και την κυπριακή διάλεκτο. Δεν νιώθω άβολα όταν την μιλώ και ούτε ακούγεται άσχημα αισθητικά».
Αναστασία: «Εγώ προσωπικά είμαι περήφανη για την κυπριακή γλώσσα που μιλάμε… Για μένα ακούγεται όμορφα το “ππ” “λλ” “νν” και δεν νιώθω άβολα».
Αντώνης: «Όχι δεν νιώθω καθόλου άβολα, μου αρέσει και τη μιλώ χωρίς να ντρέπομαι».
Χρίστος: «Είμαι εξαιρετικά υπερήφανος για την γλώσσα μου μιας και είναι από τις αρχαιότερες. Άμα τύχει και διαβάσεις Βασίλη Μιχαηλίδη ντρέπεσαι; Δεν νομίζω».
Αναστασία: «Είμαι περήφανη αλλά αρκετές φορές νιώθω άβολα με την προφορά μου. Προτιμώ να μιλώ καλαμάριστικα όπως λέμε… Χα χα και η κόρη μου επίσης όταν άρχισε να μιλά και είχαμε πάει Ελλάδα…. Έπαθε σοκ και μας έκανε παρατηρήσεις γιατί να μιλάμε χωριάτικα».
Κατερίνα: Μου αρέσει πολύ η κυπριακή διάλεκτος και πολλές φορές την χρησιμοποιώ και στο γράψιμο. Κάποτε μπορεί να πω μια κυπριακή λέξη και να μου πουν μην τη λες έτσι αλλά πάντα τους απαντώ ότι αυτή είναι η γλώσσα μας και είμαι πολύ περήφανη που είναι Κύπρια και μιλώ κυπριακά».
Βαρβάρα: «Εγώ προσωπικά αν και έχω ελλαδικές ρίζες, νιωθω πολύ περήφανη για τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής διαλέκτου και γι’ αυτό δεν τις παραβιάζω καθόλου κατά την ομιλία μου».
Σωτηρούλα: «Δεν νιώθω καθόλου άβολα όταν χρησιμοποιώ την κυπριακή διάλεκτο, απλώς είμαι υποχρεωμένη, λόγω επαγγέλματος, να χρησιμοποιώ περισσότερο την κοινή νέα ελληνική. Οι επιθεωρητές μας προτιμούν να μην την χρησιμοποιούμε στην τάξη, γεγονός που με αναγκάζει να μην την χρησιμοποιώ τόσο, λόγω συνήθειας. Παρ όλα αυτά δεν νιώθω καθόλου ντροπή. Το διπλό «ππ» «λλ» «νν» δεν ακούγεται άσχημο αισθητικά, γιατί έτσι πρέπει να ακούγεται. Είναι σωστό, τουλάχιστον στις περισσότερες λέξεις που χρησιμοποιούμε, αφού προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά. Κάποιος που γνωρίζει τη γραμματική των Αρχαίων ελληνικών θα έλεγε ότι έτσι πρέπει να λέγονται αυτές οι λέξεις. Αν αφαιρέσουμε τα διπλά σύμφωνα, πολλές φορές αλλάζει και η σημασία και ο χρόνος μιας λέξης ή ενός ρήματος».
Γιώργος: «Όχι δεν είμαι περήφανος για την γλώσσα μας και ναι, κάποτε η κυπριακή διάλεκτος μας κάνει να νιώθουμε άβολα. Το διπλό “ππ” “λλ” “νν” ακούγεται μια χαρά».
Λούις: « Πάντα είμαστε περήφανοι για την γλώσσα μας και ποτέ δεν ένιωσα άβολα με την κυπριακή διάλεκτο. Το διπλό “ππ” “λλ” “νν” ακούγεται όμορφα».
Ανδρέας: «Ναι είμαστε περήφανοι για την γλώσσα μας και καθόλου άβολα δεν νιωθω με την κυπριακή διάλεκτο. Αυτό εξαρτάται από τον κάθε ένα από μας. Εγώ προσωπικά νιωθω όμορφα με το διπλό «ππ» «λλ» και «νν» που ακούω και νιωθω πολύ ωραία που οι ξένοι προσπαθούν να το πουν ειδικά οι Έλληνες».
Γιάννος: «Αισθάνομαι περήφανος για την Κυπριακή διάλεκτο μας και τίποτα δεν με ενοχλεί σε αυτήν. Είναι η ρίζες μας και η ιστορία μας μέσα από τους αιώνες! Όταν είμαι ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν την διάλεκτο μας, απλά χρησιμοποιώ την Δημοτική γλώσσα. Είναι κρίμα που οι νέοι σήμερα δεν ξέρουν ούτε την Κυπριακή διάλεκτο αλλά ούτε ξέρουν να γράφουν σωστά την Ελληνική γλώσσα και για αυτό καταφεύγουν στα απαίσια greeklish».
Πηγή: ant1iwo.com