Μία νεαρή κοπέλα στέκεται στη μέση μίας μοντέρνας εργασιακής αίθουσας με πολλές και μεγάλες οθόνες υπολογιστών και ανθρώπους που ασχολούνται όλη τους τη μέρα με τα social media και το ίντερνετ. Πρόσωπα σκυθρωπά, ανέκφραστα που κρύβουν ωστόσο μία εσωτερική μάχη. Μια μάχη που για τους περισσότερους ανθρώπους είναι χαμένη.
Η κοπέλα πατάει το play στον υπολογιστή και στην μεγάλη κεντρική οθόνη της αίθουσας ξεκινάει να παίζει ένα ερασιτεχνικό βίντεο.
Στις φρικιαστικές εικόνες που ακολουθούν ένας άνδρας μαχαιρώνεται δεκάδες φορές και ουρλιάζοντας για την ζωή του εν τέλει πεθαίνει μέσα σε μία λίμνη αίματος. Η κοπέλα έπρεπε να εξηγήσει με ψυχραιμία στους υπόλοιπους εάν αυτό το βίντεο παραβιάζει τους κανόνες δημοσίευσης του Facebook και γιατί έπρεπε να διαγραφεί. Το έκανε. Και μετά κατέρρευσε στον διάδρομο του γραφείου.
Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα για πολλούς είναι ικανά να στιγματίσουν μία ζωή για πάντα. Για άλλους είναι απλά μία Δευτέρα στη δουλειά. Για να είμαστε ακριβείς είναι μία Δευτέρα στη δουλειά για περίπου 15.000 εργαζόμενους παγκοσμίως.
Καθημερινά βλέπουμε στο timeline μας να περνούν δεκάδες βίντεο που ποικίλουν σε περιεχόμενο. Ανάλογα με το πόσο ενεργοί είμαστε εμείς και όσοι ακολουθούμε, η ποσότητα και η ποιότητα διαφοροποιούνται.
Αστεία βίντεο με ζώα, μωρά, φάσεις από κερκίδες και γήπεδα, περίεργα στιγμιότυπα της καθημερινότητας μας, ακόμα και αρκετά… ροζ βίντεο εμφανίζονται στην ροή των ποσταρισμάτων στο Facebook ή βρίσκονται στο messenger μας.
Πίσω από τις οθόνες των κινητών μας όμως υπάρχει μία συνθήκη που μόνο με βασανιστήριο θα μπορούσε να συγκριθεί.
Χιλιάδες εργαζόμενοι στις ΗΠΑ και σε χώρες (κυρίως) της νοτιοανατολικής Ασίας φιλτράρουν καθημερινά όσα προσπαθούμε να ανεβάσουμε στο Facebook: Λόγοι μίσους, παιδοφιλία, σεξουαλικές κακοποιήσεις κάθε είδους, δολοφονίες, αυτοκτονίες είναι μόνο μερικά από όσα αντικρίζουν καθημερινά οι εργαζόμενοι των εργολαβικών που συνεργάζεται ο μιντιακός κολοσσός.
Για κάποιον που δε γνωρίζει, μπορεί να έμοιαζε όνειρο ζωής να εργαστεί για το Facebook. Για αυτές τις χιλιάδες αναλώσιμων σε όλο τον πλανήτη η πραγματικότητα απέχει παρασάγγας.
Σύμφωνα με αναλυτικό ρεπορτάζ του The Verge οι moderators του περιεχομένου της δημοφιλούς πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης, πληρώνονται από έναν εξωτερικό συνεργάτη 15 δολάρια την ώρα και εργάζονται σε συνθήκες που θυμίζουν περισσότερο τηλεφωνικό κέντρο, παρά την πρώτη γραμμή ενός κολοσσού που αξίζει 500 δισεκατομμύρια δολάρια.
Για να γίνει απολύτως κατανοητό το μέγεθος του όγκου των πληροφοριών που έχουν να αντιμετωπίσουν οι εργαζόμενοι έχουν περίπου 30 δευτερόλεπτα να διαθέσουν για να ελέγξουν κάθε ανάρτηση!
Από τα μάτια τους περνούν χιλιάδες επίδοξα ποσταρίσματα και το υλικό που ανεβαίνει από χιλιάδες σελίδες. Κάθε λάθος μπορεί να είναι μοιραίο για πολλές από τις εμπλεκόμενες πλευρές.Το προσωπικό τους κινητό το αφήνουν στο σπίτι αφού για λόγους ασφαλείας δεν επιτρέπεται να το έχουν μαζί τους, όπως επίσης και χαρτιά ή τσίχλες στις τσέπες τους.
Οι εταιρείες που προσλαμβάνουν για λογαριασμό του Facebook λειτουργούν με λογικές «γαλέρας». Τα διαλείμματα είναι μία σχετική έννοια που χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν. Όπως ανέφεραν σε καθεστώς πλήρους ανωνυμίας πρώην μέλη αυτών των εταιρειών δεν ήταν λίγες οι φορές που αναγκαζόντουσαν να περιμένουν σε τεράστιες ουρές μπροστά από τις λιγοστές τουαλέτες για να τις χρησιμοποιήσουν.
Σύμφωνα πάλι με τον αντιπρόεδρο του τμήματος παγκόσμιων δραστηριοτήτων του Facebook, Τζάστιν Οσόφσκι, οι παραπάνω καταγγελίες δεν έχουν βάση: «Αυτές οι συνεργασίες είναι σημαντικές επειδή μας επιτρέπουν να συνεργαζόμαστε με εδραιωμένες εταιρείες που διαθέτουν πολύτιμη εμπειρία σε αυτό το είδος εργασίας και μπορούν προσφέρουν ταχύτατη γλωσσική υποστήριξη. Μπορούν να διαχειρίζονται με άνεση ένα μεγάλο εργατικό δυναμικό και να αναφέρουν με αποδοτικό τρόπο τυχόν προβλήματα ή κινδύνους. Επίσης έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται με τις κατευθυντήριες γραμμές μας και να συντονίζονται με τις ανάγκες της κοινότητας και των προϊόντων μας, που αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου». Επιπλέον, το Facebook δήλωσε ότι οι συμβάσεις με τους εξωτερικούς συνεργάτες τους «εξασφαλίζουν ρητά καλές εγκαταστάσεις, διαλείμματα ευεξίας για τους εργαζόμενους και ψυχολογική υποστήριξη».
Όταν η κουβέντα πάει στο κομμάτι των απολαβών η συζήτηση γίνεται ακόμα πιο σκοτεινή. Οι άνθρωποι που συμφώνησαν να μιλήσουν στο ρεπορτάζ το έκαναν παρόλο που τα συμβόλαια που είχαν υπογράψει είχαν αρκετά αυστηρές ρήτρες για μη παροχή πληροφοριών για το εργασιακό τους περιβάλλον.
Κάτι που γίνεται αντιληπτό και από το γεγονός ότι το εργολαβικό προσωπικό της Phoenix, της εταιρείας που προσλαμβάνει εργαζομένους για το Facebook, κερδίζει 28.800 δολάρια το χρόνο, ενώ οι εργαζόμενοι που έχουν σύμβαση με το ίδιο το Facebook βγάζουν 240.000 δολάρια ετησίως.
Όπως περιγράφουν οι ίδιοι οι moderators η εικόνα του εργασιακού τους χώρου μπορεί να περιγραφεί μόνο ως χάος. Για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν οι εργαζόμενοι λένε μεταξύ τους μαύρα και μισάνθρωπα αστεία. Συζητούν για το ενδεχόμενο αυτοκτονίας σαν να είναι μία φυσιολογική συνθήκη.
Μετά βγαίνουν για μικρό «διάλειμμα» στις σκάλες έξω από το κτίριο για να καπνίσουν μαριχουάνα και να μουδιάσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Τα γραφεία των εργολαβικών είναι ένα μέρος όπου όλα γίνονται υπό έναν συνεχή φόβο. Είτε τον φόβο της απόλυσης μετά από ένα λάθος είτε τον φόβο ότι κάποιος πρώην συνάδελφος θα επιστρέψει να ζητήσει τα ρέστα θερίζοντας τους πάντες.
Είναι το μέρος όπου οι υπεύθυνοι ελέγχουν τον χρόνο που θα ουρήσουν ή θα προσευχηθούν. Επίσης είναι το μέρος όπου οι άνθρωποι για να μπορέσουν να βγάλουν από μέσα τους ένα κομμάτι του ακραίου στρες επιδίδονται σε σεξουαλικές πράξεις στις σκάλες ή στα δωμάτια θηλασμού.
Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, πολλοί από τους moderators εμφανίζουν διαφόρων ειδών ψυχολογικές διαταραχές με κυριότερη εκείνη του μετατραυματικού στρες (PTSD). Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επηρεάζονται τόσο που αρχίζουν να πιστεύουν πολλά από τα πράγματα που βλέπουν καθημερινά στις οθόνες τους. Απίθανες θεωρίες συνωμοσίας γίνονται αληθοφανείς ενώ μπορεί «να κοιμούνται με ένα όπλο δίπλα στο κεφάλι τους τα βράδια»
«Αν δεν σου επιτρέπεται να μιλάς με τους φίλους ή την οικογένειά σου για τη δουλειά σου, αυτό δημιουργεί κάποια απόσταση. Νιώθεις πιο κοντά στους συνεργάτες σου. Μπορεί να μοιάζει με συναισθηματικό δέσιμο, αλλά στην πραγματικότητα είναι απλά μια τραυματική εμπειρία που σας ενώνει», εξηγεί ένας εξ αυτών, λέγοντας ότι χωρίς εκείνους «το Facebook θα ήταν ένα πολύ άσχημο πράγμα». Και ενδεχομένως να μην έχει άδικο.