Η Λεμεσός δεν θα ξεχάσει ποτέ…
Τον νεαρό μαθητή του Λανιτείου με τις υπέροχες συνθέσεις του που μετεξελίχθηκε στον μεγαλύτερο μουσικοσυνθέτη της.
Εκείνον που άφησε μια τεράστια μουσική κληρονομιά και τραγούδια που όλος ο ελληνισμός αγάπησε και συνεχίζει να τραγουδά. «Ο Μάριος πέθανε, ο Τόκας όμως υπάρχει και θα υπάρχει μέχρι να πεθάνει ο τελευταίος άνθρωπος που ακούει τα τραγούδια του» είχε πει ο φίλος και συμμαθητής του Μίμης Σοφοκλέους.
Ο Μάριος Τόκας ήταν αξιοπρεπής, ειλικρινής και έντιμος. Ήταν απλός, φιλικός, προσιτός, μιλούσε με όλους ακόμη και με τα παιδιά. Είχε απίστευτο χιούμορ και πάντα βοηθούσε τους συνανθρώπους του που είχαν ανάγκη.
Ο “μεγάλος” μουσικοσυνθέτης γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου 1954 στη Λεμεσό. Ασχολήθηκε με τη μουσική από τα μαθητικά του χρόνια γράφοντας τραγούδια για τις παραστάσεις στο σχολείο και τις παρέες του. Το 1974 ήταν φαντάρος και είχε πει σε μια συνέντευξη του: «Είναι μια περίοδος που μου άφησε τραυματικές εμπειρίες» και συνεχίζει: «Τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή, είναι πηγές έμπνευσης για κάποια από τα έργα μου». Ο Μάριος Τόκας γύριζε από πόλη σε πόλη κάνοντας συναυλίες για να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του και να μαζέψει χρήματα για την ανακούφιση των προσφύγων.
Μετά από θητεία 38 μηνών, απολύεται από το στρατό και το Σεπτέμβριο του 1975, συνεχίζει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γράφει τραγούδια και προσπαθεί να κυκλοφορήσει τον πρώτο του δίσκο. Αυτό συνέβη το 1978, όταν ο Μανώλης Μητσιάς λέει τα πρώτα του λαϊκά τραγούδια στον δίσκο «Τα τραγούδια της παρέας».
Σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, που του εμπιστεύθηκε ανέκδοτα ποιήματά του με γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά», δίσκο που κυκλοφόρησε το 1981. Ακολούθησαν και άλλα μουσικά έργα. Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων όπως τα έργα «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φρεδερίκο Γκαρσία Λόρκα και στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.
Το 1980, γράφει ένα παιδικό δίσκο: «Θέλω να πω ότι έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε ό,τι αφορά στα παιδιά». Η δουλειά αυτή σε στίχους Φώντα Λάδη τραγουδήθηκε από την Τάνια Τσανακλίδου. Χαρακτηριστικό δείγμα το τραγούδι με τίτλο «Τα στρατιωτάκια». «Τα τραγούδια αυτά κουβαλάνε την πίκρα της Κύπρου. Τα στρατιωτάκια δεν είναι ένα τραγούδι χαρούμενο», είχε πει τότε ο Μάριος Τόκας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μετά…
Οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα όπου υπάρχουν Έλληνες με τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «ο Αλήτης», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Το σημάδι», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση Εδώ», «Ψηλά τα χέρια», «Βίος Ανθόσπαρτος», «Επιστροφές- καταστροφές», «Φαντάσου», «Μια βροχή», «Της μοναξιάς οι σκλάβοι».
Τα τραγούδια του ερμήνευσαν μεταξύ άλλων οι τραγουδιστές: Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Μανώλης Μητσιάς, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Θέμης Αδαμαντίδης, Βασίλης Σκουλάς.
Η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του…
Το 1996 ο Τόκας πηγαίνει στο Άγιο Όρος και εκεί, συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης το 2002, με ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά και Κώστα Χατζηχριστοδούλου, το φωνητικό σύνολο «ECHO» συνοδεία της Bratislava Chamber Philharmonic Orchestra υπό την Διεύθυνση του Γιώργου Παγιάτη, στο πλαίσιο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον ιστορικό αυτό ναό, για πρώτη φορά ακούστηκε ελληνική μουσική.
Ο Μάριος Τόκας θεωρεί εκείνη την ημέρα ως την κορυφαία στιγμή στην καριέρα του. Για το έργο αυτό, ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης, Μίκης Θεοδωράκης, έγραψε: «Ο Μάριος Τόκας, πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του Άθω».
Ο Μάριος Τόκας βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη, το 2001 με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης» το 2002.
Το τέλος…
Ο Μάριος Τόκας πέθανε την Κυριακή του Πάσχα στην Αθήνα, στις 27 Απριλίου του 2008, έπειτα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο. Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη της Κυπριακής Δημοκρατίας την Τετάρτη του Πάσχα, από τον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων του Α’ Νεκροταφείου Αθηνών παρουσία χιλιάδων κόσμου.
Ο Μάριος Τόκας ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου με την οποία απέκτησαν 3 παιδιά, τη Χαρά, τον Κωστή και τον Άγγελο.
Σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα Κυπριακά Ταχυδρομεία επέλεξαν να τιμήσουν τον Μάριο Τόκα με την έκδοση ενός επετειακού γραμματοσήμου με αφορμή τα 10 χρόνια από το θάνατό του που συμπληρώθηκαν φέτος, στο οποίο για πρώτη φορά είναι εκτυπωμένος ραβδωτός κώδικας (QR code) που θα παραπέμπει τους χρήστες του στην επίσημη ιστοσελίδα του αειμνήστου μουσικοσυνθέτη για μουσικές ακροάσεις (mariostokas.com.cy)».
Ο γιος του μεγάλου μουσικοσυνθέτη, Άγγελος Τόκας, αναφέρει στο ant1ıwo:
«Ο Μάριος Τόκας εκτός από μεγάλος συνθέτης και αγαπημένος καλλιτέχνης, είχε ακόμα ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό που για μένα ήταν και το σημαντικότερο. Ήταν ένας πολύ στοργικός πατέρας που αγαπούσε την οικογένεια του υπερβολικά. Όπως κάθε πατέρας ήταν λίγο περισσότερο δεμένος με την μοναδική του κόρη, τη Χαρά. Το ίδιο και με τη μητέρα μου. Όπως τις προστάτευε και τις αγαπούσε εκείνος έμαθε και σε εμάς να κάνουμε, εμένα και τον αδελφό μου τον Κώστα. Εμείς ήμασταν τα διδυμάκια του που μας λάτρευε εξίσου. Δεν έκανε διακρίσεις σε αυτό.
Κάθε 8 Ιουνίου τα γενέθλια του τα περνούσαμε πολύ απλά. Δεν του άρεσαν τυμπανοκρουσίες και υπερβολές. Συνήθως στο σπίτι μας στο Πικέρμι, οικογειακά, με λίγους πολύ κοντινούς φίλους του.
Έχουν περάσει 10 χρόνια από τη μέρα που έφυγε, πολύ νέος και ενώ εγώ ήμουν μόλις 18. Λυπάμαι που δεν πρόφτασε να μας δει όλους όπως μας ονειρευόταν. Με την σκέψη αυτή πορεύομαι και εγώ και τα αδέλφια μου και είμαι σίγουρος πως όποτε μας κοιτάει χαμογελάει και μας καμαρώνει.
Στα χέρια μας άφησε ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό έργο το οποίο οφείλουμε να διαφυλλάξουμε, να προστατεύσουμε και να διαχειριστούμε. Δυστυχώς, στην Κύπρο, κάποιοι διαχρονικά καπηλεύονται το έργο αυτό αλλά κυρίως εξαργυρώνουν το όνομα του Μάριου Τόκα, διοργανώνοντας εκδηλώσεις χωρίς να έχουν την άδεια/συγκατάθεση μας, ξεκινώντας το θλιβερό έργο τους μόλις 2 μήνες μετά το θάνατο του. Αυτό το χάος, που δυστυχώς διατηρείται και με ευθύνη πολιτειακών παραγόντων στην Κύπρο, 10 χρόνια τώρα, με στεναχωρεί πάρα πολύ, προσβάλει τη μνήμη του πατέρα μου και θα σταματήσει».
Τα παιδιά του Μάριου Τόκα διαχειρίζονται την επίσημη ιστοσελίδα www.mariostokas.com.cy και την αντίστοιχη στο FB καθώς επίσης και το κανάλι Μάριος Τόκας στο YOUTUBE το οποίο περιέχει όλο το έργο του αλλά και μερικά σπάνια αποσπάσματα από συναυλίες ή εκπομπές.
Αιωνία σου η μνήμη αγαπημένε μας Μάριε Τόκα
Οι φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο του Άγγελου Τόκα
Πηγή: ant1iwo.com