Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας και αποτελεί μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες με μεγάλο προσδόκιμο επιβίωσης.
Μιλώντας με αριθμούς, το Αλτσχάιμερ πλήττει το 5- 8% του παγκόσμιου πληθυσμού ηλικίας άνω των 65 ετών (47,5 εκατομμύρια άτομα σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 2015), αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία, αλλά μπορεί να επηρεάσει και τους νέους, αποτελώντας τον πιο κοινό τύπο άνοιας, που αντιπροσωπεύει το 60-70% των περιπτώσεων, με το μέσο προσδόκιμο ζωής να υπολογίζεται μεταξύ 8 και 10 ετών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Κάτι που απ’ ό,τι φαίνεται απασχολεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια τις αρχές στη νοτιοδυτική Γαλλία –στη Γαλλία ο αριθμός των περιπτώσεων άνοιας τύπου Αλτσχάιμερ εκτιμάται στις 900.000, με 225.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο, ενώ ο αριθμός των πασχόντων αναμένεται να υπερβεί το ένα εκατομμύριο μέχρι το 2020 και να ξεπεράσει τα δύο εκατομμύρια μέχρι το 2040–, και πιο συγκεκριμένα στην επαρχία Landes, οι οποίες από το 2017 εργάζονται πάνω σε ένα ελπιδοφόρο και άκρως επαναστατικό πρότζεκτ, που αναμένεται να αλλάξει τις ζωές τόσο των κατοίκων της περιοχής –στην ευρύτερη περιοχή περίπου 8.000 άτομα υποφέρουν από την ασθένεια ή παρόμοια με αυτήν– που πάσχουν από Αλτσχάιμερ όσο και των οικογενειών τους.
Αυτό δεν είναι άλλο από το «χωριό του Αλτσχάιμερ» ή γαλλιστί «Village Landais Alzheimer», το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2019, επιτρέποντας στους ασθενείς να συνεχίσουν την ζωή τους χωρίς φάρμακα και περιορισμούς, σε ένα ασφαλές περιβάλλον, πλήρως εναρμονισμένο με την περιοχή ολόγυρά του.
Η επαναστατική φιλοσοφία του Village Landais Alzheimer
Σύμφωνα με τους ιθύνοντες του χωριού υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι θεραπειών απέναντι στη νόσο. Ο ένας πραγματοποιείται μέσω φαρμακολογικών αγωγών (η αποτελεσματικότητά τους, βέβαια, αποτελεί μείζον αντικείμενο συζήτησης στις μέρες μας) και ο άλλος αφορά στις μη φαρμακολογικές προσεγγίσεις, που αποσκοπούν στην τόνωση της ικανότητας του εγκεφάλου να συμβάλλει στη βελτίωση ποιότητας ζωής του ασθενούς και των οικείων του.
Ο δεύτερος είναι και αυτός που ακολουθείται από το Village Landais Alzheimer, το οποίο είναι το μοναδικό στο είδος του σε ολόκληρη τη χώρα και αποτελεί ένα εγχείρημα που ανταποκρίνεται σε μια εθνική και ευρωπαϊκή φιλοδοξία όσον αφορά στην κοινωνική ζωή, την υγεία και την έρευνα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών αλλά και των φροντιστών τους.
Το χωριό προσφέρει μια ανθρωποκεντρική υποστήριξη και μη φαρμακολογικές προσεγγίσεις, οι οποίες υποστηρίζονται από θεραπευτικές δραστηριότητες που διατηρούν, στο μέτρο του δυνατού και του εφικτού, τις γνωστικές και πρακτικές ικανότητες των κατοίκων.
Ένα χωριό προσαρμοσμένο πλήρως στους κατοίκους του
Προκειμένου να εφαρμοστεί στο 100% η φιλοσοφία του, το χωριό θα λειτουργεί ως ένα πραγματικό χωριό, όπου οι κάτοικοί του θα απολαμβάνουν μια σημαντική ελευθερία κινήσεων –κάτι που προηγουμένως δεν μπορούσαν να κάνουν.
Τον σχεδιασμό του χώρου έχουν αναλάβει τα αρχιτεκτονικά γραφεία Champagnat & Grégoire και Nord Architects, τα οποία φαντάστηκαν ένα χωριό η ζωή του οποίου θα περιστρέφεται γύρω από έναν κεντρικό χώρο: το Bastide, κάτι σαν την πλατεία του χωριού.
Η «καρδιά» του χωριού, λοιπόν, θα διαθέτει κοινόχρηστους χώρους συναντήσεων, όπως εστιατόρια, βιβλιοθήκη, αίθουσα συνεδριάσεων, ιατρικό κέντρο με 10 επιμέρους αίθουσες για ασκούμενους και θεραπευτές, σούπερ μάρκετ και καταστήματα τροφίμων, ακόμη και κομμωτήριο!
Όπως δηλώνει, μάλιστα, και η ψυχολόγος του χωριού Charlotte Meynard «πιστεύουμε ότι σε ένα περιβάλλον όπως αυτό του χωριού οι ασθενείς θα είναι λιγότερο μελαγχολικοί».
Το Village Landais Alzheimer θα είναι χωρισμένο σε τέσσερις γειτονιές- οικοδομικά τετράγωνα η καθεμία από τις οποίες θα αποτελείται από τέσσερις κατοικίες και θα ενώνονται μεταξύ τους με κατάφυτα μονοπάτια, όπου θα μπορούν να απολαμβάνουν τους περιπάτους τους οι κάτοικοι. Εμπνευσμένες από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής και απλωμένες σε μία έκταση μεγαλύτερη των 50 στρεμμάτων, σε αυτές θα φιλοξενούνται συνολικά 120 κάτοικοι.
Σε κάθε κατοικία θα φιλοξενούνται 7-8 κάτοικοι, ενώ έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να προσφέρουν έναν οικείο και οικογενειακό τρόπο ζωής, με σεβασμό προς την ανεξαρτησία και την ιδιωτικότητα του καθενός.
Επιπλέον στους εξωτερικούς χώρους του χωριού θα δίνεται η δυνατότητα σε όσους από τους κατοίκους το επιθυμούν να απολαύσουν το πάθος τους για την κηπουρική στον δημόσιο κήπο λαχανικών ή να φροντίσουν τα ζώα στο μίνι αγρόκτημα.
Από τεχνικής πλευράς, τα σχήματα, τα υλικά και ο όλος εξοπλισμός επιλέχθηκαν για να ευνοήσουν το φυσικό φως και να εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα του χώρου, με μια απλή, κλιμακούμενη και οικονομική λειτουργία. Ειδικότερα, το έργο στοχεύει στην επίτευξη υψηλής ενεργειακής απόδοσης καθώς και των περιβαλλοντικών επιδόσεων μακροπρόθεσμα.
Το προσωπικό του χωριού
Στο χωριό θα δραστηριοποιείται πολυεπιστημονικό και πολυδύναμο προσωπικό (γιατροί, νοσηλευτές, βοηθοί γηριατρικής φροντίδας, ψυχολόγοι, φυσιοθεραπευτές), ενώ θα υπάρχει και διοικητικό προσωπικό για την εύρυθμη λειτουργία του. Τέλος, πολύ σημαντικό ρόλο θα διαδραματίζουν και οι εθελοντές, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του πρότζεκτ. Φέρνοντας την τοπική ζωή στην καρδιά του χωριού, θα συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στη θεραπευτική καινοτομία που χαρακτηρίζει το Village Landais Alzheimer.