Οι ογκολόγοι ευελπιστούν ότι το φάρμακο Enhertu, που ανέπτυξαν οι εταιρείες AstraZeneca και Daiichi Sankyo, θα αλλάξει τον τρόπο που γίνεται η θεραπεία του συχνότερου καρκίνου του μαστού προχωρημένου σταδίου. Τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής του φαρμάκου, μιας θεραπείας αντισωμάτων (Trastuzumab Deruxtecan), έδειξαν ότι βελτίωσε σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών σε σχέση με τη χημειοθεραπεία, ακόμη και ασθενών με μεταστάσεις των όγκων στο σώμα τους.
Η σχετική ανακοίνωση έγινε σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) στο Σικάγο και αφορούσε μελέτη σε 557 ασθενείς, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και τους “Φαϊνάνσιαλ Τάιμς”. Είναι η πρώτη φορά που μια στοχευμένη θεραπεία έχει βελτιώσει την επιβίωση σε ασθενείς με HER2-χαμηλό ή αρνητικό μεταστατικό καρκίνο.
Το φάρμακο επέφερε μείωση 49% στον κίνδυνο επιδείνωσης του καρκίνου και μείωση 36% στον κίνδυνο θανάτου, σε σχέση με τη συνήθη χημειοθεραπεία. Η επιβίωση του ασθενούς χωρίς επιδείνωση της νόσου (η περίοδος κατά την οποία ο όγκος ήταν σταθερός ή συρρικνώθηκε και δεν είχε ξεκινήσει να χειροτερεύει η κατάσταση του ασθενούς) αυξήθηκε από 5,4 μήνες κατά μέσο όρο στην περίπτωση της χημειοθεραπείας, σε 10,1 μήνες με το Enhertu, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκε.
Στις ασθενείς με ευαίσθητους στις ορμόνες καρκίνο (που είναι και οι περισσότερες) η μέση επιβίωση αυξήθηκε από 17,5 μήνες με τη χημειοθεραπεία, σε 23,9 μήνες, δηλαδή κατά τουλάχιστον μισό έτος (6,4 μήνες). Στη μικρότερη ομάδα των ασθενών με όγκους μη ευαίσθητους στις ορμόνες, η επέκταση ζωής ήταν ανάλογη (6,3 μήνες).
Οι δύο εταιρείες δήλωσαν ότι θα χρησιμοποιήσουν τα ανωτέρω θετικά αποτελέσματα – που δημοσιεύτηκαν στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό “New England Journal of Medicine” – προκειμένου να ζητήσουν έγκριση από τις παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές για ευρεία χρήση του φαρμάκου σε ασθενείς με HER2-χαμηλό καρκίνο του μαστού. Εκτιμούν ότι αυτό θα επιτευχθεί σε μερικούς μήνες.
Η ιαπωνική Daiichi ανακοίνωσε ότι διεξάγει μελέτες και σε αρχικού σταδίου ασθενείς με καρκίνο του μαστού, για να δει αν το φάρμακο είναι πιο αποτελεσματικά από τα υπάρχοντα και σε αυτές τις περιπτώσεις και κατά πόσο θα μπορούσε μελλοντικά να θεραπεύσει τον εν λόγω καρκίνο. Το Enhertu έχει σχεδιαστεί για να στοχεύει και να συρρικνώνει καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν την πρωτεΐνη HER2 (η οποία βοηθά την ανάπτυξη των όγκων), περιορίζοντας ταυτόχρονα τη ζημιά στα υγιή κύτταρα. Η θεραπεία είχε ήδη εγκριθεί το 2019 από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ για μια μικρότερη ομάδα ασθενών προχωρημένου σταδίου με HER2-θετικό καρκίνο του μαστού (περίπου το 15% του συνόλου των ασθενών), αλλά η νέα κλινική μελέτη δείχνει ότι το Enhertu “δουλεύει” και στους συχνότερους καρκίνους με χαμηλά επίπεδα HER2 ή HER2-αρνητικούς.
Για τις ασθενείς αυτές οι θεραπευτικές επιλογές ήσαν περιορισμένες μέχρι σήμερα. Τα υπάρχοντα αντικαρκινικά φάρμακα όπως το Herceptin της Roche έχουν μέχρι στιγμής οφέλη μόνο κατά της μειονότητας των HER2-θετικών καρκίνων του μαστού, αφήνοντας έτσι την πλειονότητα των ασθενών προχωρημένου σταδίου, που έχουν χαμηλή HER2, να εξαρτώνται από τη συνήθη χημειοθεραπεία για να επιβραδυνθεί η πρόοδος της νόσου.
Το Enhertu, που χορηγείται ενδοφλέβια, έχει επίσης ήδη εγκριθεί στις ΗΠΑ κατά ορισμένων τύπων γαστρικού καρκίνου, ενώ έχει δώσει ελπίδες επίσης κατά μερικών καρκίνων των πνευμόνων. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της μονάδας ογκολογίας της AstraZeneca Ντέηβιντ Φρέντρικσον δήλωσε ότι το Enhertu έχει δυνατότητες να γίνει ένα “πολλαπλά επιτυχημένο εισπρακτικά” φάρμακο, μεταμορφώνοντας τη θεραπεία διαφορετικών τύπων καρκίνων του μαστού, καθώς επίσης γαστρεντερικών καρκίνων και των πνευμόνων.
Ήδη το 2021 οι παγκόσμιες πωλήσεις του φαρμάκου εκτός Ιαπωνίας έφθασαν τα 426 εκατομμύρια δολάρια και οι προοπτικές, σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι να φθάσουν τα 2,5 έως 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, με δεδομένο ότι ο καρκίνος του μαστού έχει ξεπεράσει πλέον τον καρκίνο των πνευμόνων και έχει γίνει ο συχνότερα διαγνωσμένος καρκίνος στον κόσμο.
“Θαυματουργό” φάρμακο για τον καρκίνο του ορθού
Πολύ θετικά είναι τα αποτελέσματα και μιας άλλης μικρής κλινικής δοκιμής ενός νέου φαρμάκου, του dostarlimab, για τον καρκίνο του ορθού (είναι το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου, το οποίο καταλήγει στον πρωκτό). Η μελέτη σε 12 ασθενείς, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “New England Journal of Medicine” και παρουσιάστηκε επίσης στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας, σύμφωνα με τους “Τάιμς της Νέας Υόρκης”, έδειξε ότι απρόσμενα ο καρκίνος εξαφανίστηκε σε όλους τους ασθενείς και δεν ήταν πια ανιχνεύσιμος με καμία μέθοδο (σωματική εξέταση, ενδοσκόπηση, μαγνητική τομογραφία η ΡΕΤ).
Ο ερευνητής δρ Λούις Ντίαζ του Αντικαρκινικού Κέντρου Memorial Sloan Kettering δήλωσε ότι δεν γνώριζε καμία άλλη μελέτη στην οποία μια θεραπεία να έχει εξαφανίσει τελείως τον καρκίνο από όλους τους συμμετέχοντες ασθενείς, έστω κι αν εν προκειμένω ο αριθμός τους ήταν μικρός. “Πιστεύω ότι είναι η πρώτη που έχει συμβεί αυτό στην ιστορία του καρκίνου”, δήλωσε. Παραμένει πάντως προς διερεύνηση κατά πόσο όντως οι ασθενείς θεραπεύτηκαν, γι’ αυτό πρέπει να ακολουθήσει μεγαλύτερη κλινική δοκιμή.
Το φάρμακο χορηγήθηκε κάθε τρεις εβδομάδες επί έξι μήνες και το κόστος του είναι υψηλό (περίπου 11.000 δολάρια η δόση). Ο ρόλος του είναι διευκολύνει το ανοσοποιητικό σύστημα να εντοπίζει και να καταστρέφει επιλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα. Οι ασθενείς δεν εμφάνισαν σημαντικές παρενέργειες.
Σύνδεσμοι για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις:
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2203690?query=featured_home
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2201445?query=featured_home
