Η πρόσφατη υπόθεση του Νικόλα Σκουρίδη από τον κατεχόμενο Λάρνακα της Λαπήθου και η απόφαση της επιτροπής αποζημιώσεων για την επιστροφή της περιουσίας του αλλά και η «αδειοδότηση» του από τις κατοχικές αρχές για την ανάπτυξη της, ενδεχομένως να είναι και ο προπομπός για το άνοιγμα προς τους νόμιμους ιδιοκτήτες περιουσιών στην κλειστή πόλη της Αμμοχώστου, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας “ΠΟΛΙΤΗΣ”.
Τόσο δημοσιογραφικές πληροφορίες από τα κατεχόμενα όσο και εκτιμήσεις νομικών με πολύχρονη εμπλοκή στα θέματα του περιουσιακού, όπως του κ. Αχιλλέα Δημητριάδη, συγκλίνουν στο ότι το κατοχικό καθεστώς θα προχωρήσει σταδιακά στο άνοιγμα της πόλης της Αμμοχώστου προς τους νόμιμους ιδιοκτήτες της, στο μοντέλο της υπόθεσης Σκουρίδη. Εάν και εφόσον αυτοί προσφύγουν στην επιτροπή αποζημιώσεων. Πάντως πηγή προσκείμενη στην «επιτροπή» ανέφερε χθες στον «Π» ότι και στο μέλλον, εάν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν, θα επιστραφούν και άλλες περιουσίες (ή μέρος αυτών), όπως έγινε στην περίπτωση του Ν. Σκουρίδη.
Η πρόσφατη υπόθεση του Νικόλα Σκουρίδη από τον κατεχόμενο Λάρνακα της Λαπήθου και η απόφαση της επιτροπής αποζημιώσεων των κατεχομένων για την επιστροφή της περιουσίας του ενδεχομένως να είναι και ο προπομπός για το άνοιγμα προς τους νόμιμους ιδιοκτήτες περιουσιών στην κλειστή πόλη της Αμμοχώστου.
Την πιο πάνω εκτίμηση ενισχύουν δημοσιογραφικές πληροφορίες που φθάνουν από τα κατεχόμενα αλλά και απόψεις νομικών με πολύχρονη εμπλοκή στα θέματα του περιουσιακού, όπως του κ. Αχιλλέα Δημητριάδη (φιλοξενούνται δηλώσεις του πιο κάτω).
Οι πληροφορίες από τα κατεχόμενα δεν έχουν να κάμουν με την καθαυτό απόφαση της επιτροπής για επιστροφή περιουσίας (ο επίσημος όρος που χρησιμοποιείται, ως γνωστόν, είναι αποκατάσταση-restitution), αλλά με την ταχύτητα που το κατοχικό καθεστώς εξέδωσε «τίτλο ιδιοκτησίας» και εξέτασε την αίτηση για πολεοδομική-οικοδομική άδεια του πρόσφυγα από τον Λάρνακα της Λαπήθου Νικόλα Σκουρίδη. Ως γνωστόν, ο 78χρονος Νικόλας Σκουρίδης ξεκίνησε πριν από 2-3 εβδομάδες την ανέγερση διώροφης κατοικίας στη γενέτειρά του, γεγονός το οποίο προκάλεσε τις αντιδράσεις κάποιων Τουρκοκυπρίων οι οποίοι κατοικούν τα τελευταία χρόνια στον Λάρνακα της Λαπήθου.
Έπονται κι άλλες
Τουρκοκυπριακές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε χθες ο «Π» μάς είπαν ότι και στο μέλλον, εάν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν, θα επιστραφούν και άλλες περιουσίες (ή μέρος αυτών), όπως έγινε στην περίπτωση του Ν. Σκουρίδη.
Συγκεκριμένα, πηγή προσκείμενη στην επιτροπή αποζημιώσεων μάς ανέφερε ότι δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη η αποκατάσταση περιουσίας στο Kozankοy (σ.σ. Λάρνακα της Λαπήθου). «Στην προκειμένη περίπτωση η επιτροπή ενήργησε με βάση το άρθρο 8(1), αφού το αίτημα αφορούσε ακίνητη περιουσία η οποία δεν είχε παραχωρηθεί στο παρελθόν και δεν υπήρξε σε αυτήν οποιαδήποτε ανάπτυξη». Η ίδια πηγή συνέχισε λέγοντας πως υπάρχουν και περιπτώσεις όπου «η αποκατάσταση παραπέμπεται μετά τη λύση για διάφορους λόγους (restitution after settlement)». «Εξάλλου κάτι τέτοιο προνοεί», συνέχισε, «το άρθρο 8(2) λειτουργίας της επιτροπής». Σε σχέση με το δικαίωμα ενός πρόσφυγα, εάν και εφόσον του επιστραφεί περιουσία του στα κατεχόμενα, να την αξιοποιήσει είτε αναπτύσσοντάς την είτε πουλώντας την, μας λέχθηκε ότι εάν και εφόσον τηρηθούν «οι ισχύουσες νομοθεσίες και ληφθούν οι απαραίτητες άδειες» ο ιδιοκτήτης γης μπορεί να κάμει ό,τι επιθυμεί.
Πέρα όμως από τη θέση της επιτροπής αποζημιώσεων, άλλη τ/κ πηγή, η οποία ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία της, μας ανέφερε ότι η πρόσφατη εξέλιξη με την περίπτωση επιστροφής περιουσίας στον Λάρνακα της Λαπήθου δεν αποκλείεται να χρησιμοποιηθεί και πιλοτικά. Δηλαδή να δοκιμασθεί το μοντέλο της επιστροφής κάποιων Ελληνοκυπρίων σε περιουσίες οι οποίες θα τους «παραχωρηθούν» κατόπιν προσφυγής τους, πάντα, στην επιτροπή των κατεχομένων.
Οφέλη και αντιδράσεις
Εμείς υποδείξαμε δύο πράγματα:
Τι γίνεται με τις αντιδράσεις των Τουρκοκυπρίων, όπως αυτές εκδηλώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα στον Λάρνακα της Λαπήθου όταν ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής της κατοικίας του κ. Σκουρίδη και το εάν αυτή «η νέα πολιτική» έχει να κάνει και με συναφή οφέλη για την οικονομία των κατεχομένων, αφού θα υπάρξει εμπλοκή του κατασκευαστικού τους τομέα.
Αρχίζοντας από το δεύτερο, η τ/κ πηγή απέφυγε να απαντήσει ευθέως, λέγοντας ότι τέτοια οφέλη υπάρχουν και για εκείνον που μπορεί να αξιοποιήσει την περιουσία του και όχι μόνο για εκείνους οι οποίοι θα εργασθούν για την ανάπτυξή της.
Για τις αντιδράσεις που υπήρξαν στον Λάρνακα της Λαπήθου ήταν καθησυχαστικός, διαβεβαιώνοντας ότι από τη στιγμή που θα εξασφαλισθούν οι απαραίτητες άδειες «η κυβέρνηση» έχει τη δυνατότητα να διασφαλίσει τόσο την περιουσία που έχει επιστραφεί όσο και τις εργασίες που θα γίνουν μέσα σε αυτήν για την αξιοποίησή της.
11 μέχρι σήμερα επιστροφές – Η άλλη ερμηνεία για το πού το πάει η επιτροπή
Έντεκα συνολικά περιπτώσεις, οι οποίες εξετάστηκαν από την επιτροπή αποζημιώσεων στα κατεχόμενα, εμπεριέχουν το στοιχείο της αποκατάστασης ή της μερικής αποκατάστασης, δηλαδή της επιστροφής περιουσίας σε πρόσφυγες. Ωστόσο η αχίλλειος πτέρνα της εν λόγω επιτροπής είναι το ότι μέχρι σήμερα καθυστερεί η εξέταση – διευθέτηση των αιτήσεων (σ.σ. για παράδειγμα η προσφυγή Σκουρίδη υποβλήθηκε το 20011 και εκδόθηκε απόφαση το 2017) καθώς και οι μη ικανοποιητικές θεραπείες που προτείνονται στις πλείστες των περιπτώσεων.
Για το μεν πρώτο η Τουρκία επικαλείται προσπάθειες αναβάθμισης της επιτροπής, με πρόσληψη προσωπικού και καλύτερη οργάνωση.
Για το δε δεύτερο εξ αρχής η επιχειρηματολογία της Τουρκίας ήταν ότι η νομοθεσία προβλέπει τη δυνατότητα παροχής θεραπείας επιστροφής ακινήτων και ότι αυτή η πρόνοια από μόνη είναι αρκετή.
Στην πράξη, όμως, φαίνεται ότι τέτοιες επιστροφές ακινήτων γίνονται σε περιορισμένο αριθμό και κατά διαστήματα, για να τηρούνται τα προσχήματα. Υπάρχει ακόμη και η ερμηνεία ότι η Τουρκία «παίζει» το χαρτί της θεραπείας της επιστροφής, όποτε χρειάζεται να εμφανισθεί πειστική.
Για παράδειγμα το 2006, όταν προσπαθούσε να πάρει το χρίσμα του εσωτερικού ένδικου μέσου με τις προσφυγές τύπου Ξενίδη – Αρέστη (αλλά απέτυχε σε πρώτη φάση να πείσει), έδωσε τρεις τέτοιες επιστροφές.
Την περίοδο προ του 2010, που θα έβγαινε η απόφαση για την υπόθεση Δημόπουλου, η Τουρκία πήρε τη ρεβάνς και το χρίσμα (έδωσε τέσσερις φιλικούς διακανονισμούς με θεραπεία επιστροφής).
Τα τελευταία χρόνια άρχισαν να οδηγούνται εκ νέου Ε/κ πρόσφυγες στο Στρασβούργο, με το παράπονο ότι η επιτροπή είναι αναποτελεσματική (βλ. υπόθεση Ιωάννου που πρόσφατα πήρε και αποζημιώσεις για ηθική βλάβη, αλλά επιστρέφει εκ νέου στην επιτροπή ως προς την ουσία της αίτησής της). Λέγεται ότι το ΕΔΑΔ εξετάζει αυτή την περίοδο περίπου 30 τέτοιες προσφυγές. Οπότε η Τουρκία, με το φόβο να ανοίξει εκ νέου μέτωπο ακύρωσης της επιτροπής και για να προλάβει τα χειρότερα, ενεργοποιεί τη θεραπεία της αποκατάστασης – επιστροφής.
«Προπομπός για την Αμμόχωστο η υπόθεση Σκουρίδη» – Με αφορμή την εξέλιξη στο Λάρνακα της Λαπήθου ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης καταθέτει τον προβληματισμό του.
Δύο θέματα προκύπτουν από την τελευταία υπόθεση με την επιστροφή περιουσίας στα κατεχόμενα και την «αδειοδότηση» για την ανέγερση κατοικίας σε αυτήν, σύμφωνα με το γνωστό δικηγόρο Αχιλλέα Δημητριάδη.
Ο κ. Δημητριάδης, ο οποίος εκ προοιμίου ξεκαθάρισε ότι δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με τη συγκεκριμένη υπόθεση, καθόρισε τα δύο θέματα ως εξής:
Το πρώτο έχει να κάνει με το ευρύτερο της προσφυγής στην επιτροπή στα κατεχόμενα, με σκοπό την αποκατάσταση ή και την αποζημίωση.
Το δεύτερο είναι εάν η συγκεκριμένη υπόθεση (σ.σ. υπόθεση Σκουρίδη στο Λάρνακα της Λαπήθου) συνιστά τον προπομπό για το τι θα γίνει με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.
Σύμφωνα πάντα με τον κ. Δημητριάδη, η όποια απόφαση (προσφυγής ή όχι στην επιτροπή αποζημιώσεων) είναι θέμα του ιδιοκτήτη περιουσίας, η οποία βρίσκεται στα κατεχόμενα. Ωστόσο ο ίδιος συνέστησε ότι εάν κάποιος αποφασίσει να προσφύγει στην επιτροπή, θα ήταν καλό προτού το πράξει να προβεί σε διερεύνηση για την κατάσταση της περιουσίας του. Εάν η έρευνα καταδείξει ότι η περιουσία του δεν έχει παραχωρηθεί (και δεν έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή δημοσίων έργων, δρόμων, κοινοφελών κτηρίων κλπ), υπό τα νέα δεδομένα έχει αυξημένες πιθανότητες να επιτύχει αποκατάσταση (σ.σ. επιστροφή ή μερική επιστροφή). Εάν όμως η περιουσία του χρησιμοποιείται, πρόσθεσε ο κ. Δημητριάδης, τότε οι πιθανότητες για αποκατάσταση είναι μηδαμινές και αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Σε σχέση τώρα με το δεύτερο σημείο που ήγειρε ο κ. Δημητριάδης, δηλαδή το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση ότι ολοένα και πλησιάζει!
«Κατά τη δική μου άποψη», είπε, «οι πιθανότητες η τουρκική πλευρά να ανοίξει την κλειστή πόλη της Αμμοχώστου στους ιδιοκτήτες και νόμιμους κατοίκους της είναι πλέον αυξημένες». Αυτό το «άνοιγμα», υπέδειξε ο γνωστός νομικός, είναι συνυφασμένο με την οικονομική κρίση στην Τουρκία και την αδυναμία της επιτροπής να καταβάλει οικονομικές αποζημιώσεις. «Πιστεύω ότι η προσπάθεια πλέον της επιτροπής, ειδικά σε περιουσίες όπου δεν χρησιμοποιούνται, όπως στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, δεν θα είναι η αποζημίωση αλλά η αποκατάσταση». Φυσικά, συμπλήρωσε, η επιτροπή θα επιχειρήσει να προσπεράσει και αποζημιώσεις για την απώλεια χρήσης αυτών των περιουσιών, εμμένοντας μόνο στο θέμα αποκατάστασης.
Πηγή: ΠΟΛΙΤΗΣ