Του Άντρου Καραγιάννη:
Ένας από τους βασικούς άξονες προτεραιότητας του Σχεδίου Δράσης του Ταμείου Συνοχής αφορά τη βελτίωση υποδομών στον τομέα του Περιβάλλοντος, της Ενέργειας και την κατασκευή δικτύων συλλογής λυμάτων, ευρύτερα γνωστό ως αποχετευτικό σύστημα.
Δύο δήμοι και οχτώ κοινότητες των επαρχιών Αμμοχώστου και Λάρνακας, αποτελούν το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Κοκκινοχωρίων (ΣΑΚ), το οποίο προώθησε, σε συνεργασία με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) που έχει την ευθύνη για την εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ το έργο για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και του υδάτινου περιβάλλοντος.
Το έργο του Αποχετευτικού Συστήματος Κοκκινοχωρίων περιλαμβάνει την κατασκευή 313 χιλιομέτρων δικτύου συλλογής λυμάτων και ενός κοινού Σταθμού Επεξεργασίας Λυμάτων (ΣΕΛ) στην κοινότητα Άχνας, δυναμικότητας 10.644κ.μ. ημερησίως. Περιλαμβάνονται επίσης όλοι οι αγωγοί μεταφοράς λυμάτων και αντλιοστάσια από τους δύο δήμους Δερύνειας, Σωτήρας και τις οχτώ κοινότητες, Φρενάρους, Αχερίτου-Βρυσούλων, Αυγόρου, Άχνας, Λιοπετρίου, Ορμήδειας, Ξυλοτύμπου και Ξυλοφάγου προς τον ΣΕΛ, η δεξαμενή μακροχρόνιας αποθήκευσης ανακυκλωμένου νερού, το κεντρικό σύστημα διάθεσης του ανακυκλωμένου νερού και το σύστημα επεξεργασίας και διάθεσης της λάσπης.
Το αποχετευτικό έργο του ΣΑΚ θα στοιχήσει €80εκ. περίπου και η Κύπρος ως μέλος της Ε.Ε. έχει υποχρέωση να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, λαμβάνοντας τη σχετική χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε. που ανέρχεται στα €60εκ. περίπου. Η συγχρηματοδότηση εμπίπτει στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράμματος «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα». Μέρος της συνεισφοράς για το κόστος των αποχετευτικών έργων καλύπτεται από το κράτος και τις τοπικές αρχές μέσω δανειοδότησης.
Η προμήθεια και εγκατάσταση του δικτύου συλλογής λυμάτων του ΣΑΚ άρχισε το 2009 και ολοκληρώθηκε σε 10 χρόνια. Τον Οκτώβριο του 2020 άρχισαν οι εργασίες στον ΣΕΛ στην Άχνα και η ολοκλήρωση τους αναμένεται σε τρία χρόνια περίπου. Το ανακυκλωμένο νερό θα διανέμεται κατά 68% και 32% αντίστοιχα στις κοινότητες Άχνας και Αυγόρου, ενώ έχει δρομολογηθεί η κατασκευή των αντλιοστασίων σε κάθε τοπική αρχή. Η ετήσια παραγωγή λάσπης, θα εφαρμόζεται σε εγκεκριμένες καλλιέργειες ως εδαφοβελτιωτικό.
Το ΣΑΚ αποφάσισε την επιβολή αποχετευτικών τελών για το 2020 και το ύψος τους ανέρχεται στο 4‰ της εκτιμημένης αξίας του ακινήτου σε τιμές του 2018. Το τέλος χρήσης θα επιβληθεί σε κάθε ακίνητο που θα χρησιμοποιεί το αποχετευτικό σύστημα για κάλυψη των εξόδων λειτουργίας και συντήρησης του συστήματος.
Παρόλη την υποστελέχωση του ΣΑΚ, το οποίο εργοδοτεί μόνο τρία άτομα, ενώ απασχολούνται με τα τρέχοντα ζητήματα του και άλλοι τρεις λειτουργοί του Δήμου Δερύνειας, έχει δρομολογήσει τις εργασίες κατασκευής του ΣΕΛ, την εξασφάλιση χορηγίας €4εκ. από το Υπουργείο Εσωτερικών για βελτίωση του οδικού δικτύου στις 10 τοπικές αρχές – μέλη του ΣΑΚ και την υποβολή αποχετευτικών τελών, έστω και με καθυστέρηση, αφού σ’ άλλα αποχετευτικά συστήματα άλλων περιοχών η φορολογία επιβαλλόταν δέκα χρόνια πριν την έναρξη των εργασιών κατασκευής του έργου. Αναμένουμε ότι θα εγκριθούν σύντομα οι θέσεις εργασίας για στελέχωση του ΣΑΚ από το Υπουργείο Εσωτερικών, αφού τα Γραφεία του ΣΑΚ έχουν ολοκληρωθεί και στεγάζονται δίπλα από το ΣΕΛ στην Άχνα.
Τα οφέλη που προκύπτουν από την κατασκευή των αποχετευτικών συστημάτων είναι πολλά παρόλη την ταλαιπωρία και αγανάκτηση των επηρεαζόμενων πολιτών. Η προστασία του περιβάλλοντος και των υπόγειων υδάτινων πόρων αποτελεί μεγάλο όφελος, αφού αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη διήθηση λυμάτων στο υπέδαφος. Επιπρόσθετα, διασφαλίζεται η προστασία της δημόσιας υγείας λόγω υπερχειλίσεων, η παραγωγή ανακυκλωμένου νερού για τη γεωργία και για εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. Η επαναχρησιμοποίηση της παραγόμενης λάσπης από τους γεωργούς και κτηνοτρόφους αλλά και η χρήση του ανακυκλωμένου νερού συμβάλλει στην εξοικονόμηση αρκετών ποσοτήτων νερού ύδρευσης ή/και άρδευσης και αντιμετώπιση της λειψυδρίας.
Η Κύπρος δεν μπορεί να υστερεί σε θέματα κατασκευής αποχετευτικών έργων, τα οποία βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, το βιοτικό επίπεδο και προστατεύουν το ήδη βεβαρημένο φυσικό περιβάλλον.
Άντρος Καραγιάννης, Δήμαρχος Δερύνειας και Πρόεδρος Συμβουλίου Αποχετεύσεων Κοκκινοχωρίων