Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 10/04/2024, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Οι εργασίες κατασκευής και ανέγερσης ναού σε περιοχή «Natura» στο Κάβο Γκρέκο
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκαν οι εργασίες κατασκευής και ανέγερσης ναού σε περιοχή «Natura» στο Κάβο Γκρέκο και οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ανάγκη άμεσης δράσης για άρση παρανομιών σε περιοχές Natura
Την ανάγκη για μηχανισμό άμεσης επέμβασης όταν διαπιστώνονται ενέργειες που παραβαίνουν τη νομοθεσία και αλλοιώνουν προστατευόμενες περιοχές, ανέδειξαν με τοποθετήσεις τους συμμετέχοντες στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος, η οποία εξέτασε το ενδεχόμενο περιβαλλοντικών επιπτώσεων από εργασίες κατασκευής και ανέγερσης ναού σε περιοχή «Natura» στο Κάβο Γκρέκο. Η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι υπάρχει η πολιτική βούληση για να σταματήσει το φαινόμενο αυτό.
Κατά τη συνεδρίαση κάποιοι Βουλευτές έθεσαν ζήτημα σκόπιμης ανάδειξης της υπόθεσης που αφορά στην ανέγερση ναού σε προστατευόμενη περιοχή. Συγκεκριμένα, ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννη, ανέφερε ότι το ζήτημα τέθηκε προς εξέταση ενόψει προεκλογικής περιόδου, ενώ έκανε λόγο για κτίρια στην Αγία Νάπα, που έχουν εξελιχθεί σε «σινικά τείχη», όπως είπε. Επίσης, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης, είπε ότι δεν πρέπει η συζήτηση αυτή να είναι μέσο για να χτυπηθεί η Εκκλησία.
Ακόμα, ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, είπε ότι υπάρχουν και άλλες παρανομίες στην περιοχή και αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε κτίριο που χρησιμεύει για την τέλεση δεξιώσεων γάμων. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να προστατεύεται η περιοχή Natura και είπε ότι όλες οι περιπτώσεις παρανομιών θα πρέπει να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης.
Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και η Υπουργός, επισημαίνοντας ότι έχουν ήδη γίνει διαβήματα και καταγγελίες για το συγκεκριμένο κτίριο προς την αρμόδια πολεοδομική αρχή, τόσο από το Τμήμα Περιβάλλοντος, όσο και από την ίδια κατά την θητεία της ως Επίτροπος Περιβάλλοντος.
Η ίδια επεσήμανε ότι δυνατότητα κατεδάφισης σε περίπτωση παράβασης της νομοθεσίας έχει μόνο η αδειοδοτούσα αρχή. Όπως διευκρινίστηκε στη συνεδρίαση και από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείο Εσωτερικών, η πολεοδομική αρχή στην εν λόγω περιοχή είναι η Επαρχιακή Διοίκηση Αμμοχώστου και η οικοδομική αρχή το Δημοτικό Συμβούλιο της Αγίας Νάπας.
Η Υπουργός υπογράμμισε, πάντως, ενώπιον της Επιτροπής και απαντώντας σε παρεμβάσεις που έκαναν λόγο για παρουσία και άλλων παραβιάσεων της νομοθεσίας στην περιοχή, ότι το γεγονός πως έγιναν παραλείψεις ή λάθη στο παρελθόν, δε δίνει άλλοθι σε κανένα για να συνεχίσει τις παρανομίες. Είπε, ακόμα, ότι κανείς δεν αμφισβητεί τον σκοπό του έργου, επεσήμανε, όμως, ότι η συζήτηση γίνεται για το πως και το που έγινε και όχι για τον σκοπό του.
Το χρονικό της καταγγελίας
Το φαινόμενο της διαιώνισης παρανομιών σε κατασκευές που σχεδιάζονται και ανεγείρονται, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί προηγουμένως οι απαιτούμενες άδειες, απασχόλησε μεγάλο μέρος της συζήτησης στην Επιτροπή, ενώ αναδείχθηκε το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι τέτοιο και στην περίπτωση των εργασιών στο τεμάχιο της Εκκλησίας, αφού η Μητρόπολη Αμμοχώστου, μετά τις παρεμβάσεις που έγιναν από πλευράς Υπουργείου Περιβάλλοντος, κατέθεσε ιεραρχική προσφυγή, ώστε να ανακόψει την εντολή για κατεδάφιση των παράνομων κατασκευών.
Όπως εξήγησε η Υπουργός, Μαρία Παναγιώτου, ενώπιον της Επιτροπής την καταγγελία την έλαβε η ίδια στις 16/3/2024 και αφορούσε παράνομες εργασίες σε τεμάχιο ιδιοκτησίας της εκκλησίας στο Κάβο Γκρέκο, εντός της προστατευόμενης περιοχής Natura 2000, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι απαιτούμενες άδειες. Όπως είπε η Υπουργός, σύμφωνα με τη νομοθεσία θα πρέπει να εξετάζεται κατά πόσο ένα έργο σε περιοχή Natura επηρεάζει την περιοχή.
«Το Τμήμα Περιβάλλοντος, στις 19 Μαρτίου, ενήργησε αμέσως με επιτόπιες επισκέψεις και με γραπτή ενημέρωση, τόσο προς τους ιδιοκτήτες όσο και προς τις συναρμόδιες υπηρεσίες και τοπικές αρχές, με αίτημα την ανάγκη τερματισμού των εργασιών και την άρση της παρανομίας», είπε η Υπουργός, προσθέτοντας ότι ακολούθησαν «πολλές επιτόπιες επισκέψεις από τα κλιμάκια της φύσης, για να καταγραφεί η ζημιά και να επιβεβαιωθεί ο τερματισμός των εργασιών».
Στο μεταξύ, άμεσες επιπτώσεις προς τους παραβάτες προέκυψαν μόνο κατόπιν επιθεώρησης από κλιμάκιο της Υπηρεσίας Θήρας, η οποία επέβαλε πρόστιμο ύψους 2000 ευρώ, το οποίο και πληρώθηκε την αμέσως επόμενη ημέρα από την επιβολή του, όπως αναφέρθηκε στην Επιτροπή. Η Υπουργός, εξήγησε κατά την τοποθέτησή της ότι οι πιθανές επιπτώσεις στην πτηνοπανίδα της περιοχής, λόγω των εργασιών, απαντούν και στο επιχείρημα ότι στο τεμάχιο δεν υπήρχε φυσική βλάστηση, αλλά καλλιέργειες.
Μετά την ειδοποίηση επιβολής κατεδάφισης που έστειλε το Τμήμα Πολεοδομίας στη Μητρόπολη στις 28/3/2024, ζητήθηκαν σχέδια κατεδάφισης από το Τμήμα Περιβάλλοντος, τα οποία θα έπρεπε να είχαν παρουσιαστεί μέχρι τις 2/4/2024. Αυτό καθυστέρησε, όπως εξήγησε η Υπουργός, λόγω της ιεραρχικής προσφυγής που κατέθεσε η Μητρόπολη.
Η κ. Παναγιώτου υπογράμμισε ότι «ανεξαρτήτως της έκβασης της ιεραρχικής προσφυγής, εμείς θα εκδώσουμε τους όρους κατεδάφισης σε συνεδρία της Ad hoc Επιτροπής», η οποία, όπως είπε, είναι προγραμματισμένη αρχές της επόμενης βδομάδας. Η κ. Παναγιώτου διαβεβαίωσε ότι εμμένει στη θέση για άρση των παρανομιών και αποκατάσταση της όποιας περιβαλλοντικής ζημιάς ενδέχεται να έχει προκληθεί.
Σημείωσε, όμως, ενώπιον της Επιτροπής, ότι δεν αρκεί να λαμβάνονται μέτρα εκ των υστέρων, αλλά πρέπει να προλαμβάνονται αυτές τις καταστάσεις. Σημείωσε ότι το Υπουργείο επεξεργάζεται περαιτέρω ενίσχυση περιβαλλοντικού ελέγχου και αλλαγές στη νομοθεσία για προστασία της φύσης, όπου διαπιστώθηκε κενό, ενώ εξετάζεται και ρύθμιση με εξώδικα μέσα εναντίον των παραβατών.
Στην ανάγκη εφαρμογής αυστηρότερων μέτρων συνηγόρησε και ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Ελίκκος Ηλία, ο οποίος ανέφερε ότι δε θα πρέπει να φτάνουν σε αυτό το σημείο οι περιπτώσεις παρανομιών. Σημείωσε, μάλιστα, ότι γίνεται προσπάθεια να «νοικοκυρευτούν» οι διαδικασίες αδειοδότησης και ελέγχου, ώστε να μην παραδοθούν με προβλήματα στις νέες αρμόδιες αρχές, που θα αναλάβουν μετά τις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ο κ. Ηλία σημείωσε ότι μετά τις καταγγελίες και τη λήψη μέτρων από το Τμήμα Περιβάλλοντος, ο ιδιοκτήτης του τεμαχίου προχώρησε σε υποβολή πολεοδομικής αίτησης κατά παρέκκλιση, πριν προχωρήσει με την ιεραρχική προσφυγή στις 3 Απριλίου. Η ιεραρχική προσφυγή, όπως εξήγησε, θα εξεταστεί από την πολεοδομική αρχή και στην συνέχεια θα σταλούν οι απόψεις της στο Υπουργείο Εσωτερικών, για να αποφασίσει ο Υπουργός αν θα την απορρίψει ή αν θα τη δεχθεί.
Αν απορριφθεί η προσφυγή, συνέχισε ο κ. Ηλία, όμως ο παραβάτης συνεχίζει να μη συμμορφώνεται, το Υπουργείο θα καταφύγει στη Νομική Υπηρεσία για να ληφθούν δικαστικά μέτρα, με την απαίτηση για κατεδάφιση των κατασκευών, που είναι μία διαδικασία χρονοβόρα, όπως είπε. Απαντώντας μετά τη συνεδρίαση σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο κ. Ηλία είπε ότι μία δικαστική διαδικασία διαρκεί πάνω από ένα χρόνο.
Πάντως, όπως ανέφερε σε παρέμβασή του ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας, σε ζώνη απόλυτης προστασίας, όπως είναι το Κάβο Γκρέκο, δεν μπορούν να ανεγερθούν οποιεσδήποτε κατασκευές. Εξάλλου, ο Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Λάκης Μεσημέρης, απαντώντας σε ερώτηση του Προέδρου της Επιτροπής, Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, σημείωσε ότι κατόπιν σχετικής γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα, του Τμήμα Περιβάλλοντος δεν προβαίνει σε αξιολογήσεις περιβαλλοντικών μελετών για έργα, αφότου έχουν ήδη εκπονηθεί εργασίες κατασκευής.
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, Μιχάλης Παπαδόπουλος, κλήθηκε να τοποθετηθεί στην Επιτροπή σχετικά με θέμα που αφορά στην κυκλοφορία λαχνών για συλλογή χρημάτων για ανέγερση του ναού. Ο ίδιος εξήγησε ότι δεν είχε υποβληθεί αίτηση για έκδοση λαχνών και επομένως δεν είχε δοθεί άδεια για την κυκλοφορία τους. Για τον λόγο αυτό, είπε ότι έγινε επικοινωνία με την Μητρόπολη, ώστε να σταματήσει η κυκλοφορία των λαχνών και να επιστραφούν να χρήματα που έχουν ήδη εισπραχθεί.
Ανάγκη για μέτρα άμεσης κατεδάφισης
Την ανάγκη για δημιουργία θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές να επιβάλουν άμεσα την κατεδάφιση παράνομων κατασκευών, τόσο για περιπτώσεις που αφορούν προστατευόμενες περιοχές, όσο και για όλες τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, ανέδειξαν με παρεμβάσεις τους πολλοί φορείς και οργανώσεις.
Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην υπό εξέταση υπόθεση, εκφράζοντας τη θέση ότι είναι μονόδρομος το να γίνει κατεδάφιση των κατασκευών και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.
Την άποψη ότι χρειάζονται αυστηρότερα μέτρα από το κράτος και ενδεχομένως ένας μηχανισμός για άμεση κατεδάφιση παρανομιών εξέφρασε και ο εκπρόσωπος του ΕΤΕΚ, σημειώνοντας ως εξαιρετικά ανησυχητικά τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά ανέγερσης κτιρίων χωρίς αδειοδότηση.
Ανέφερε, ακόμα, ότι το ΕΤΕΚ διεξάγει ήδη έρευνα για τους υπεύθυνους μελετητές του συγκεκριμένου έργου στο Κάβο Γκρέκο, προσθέτοντας ότι αν διαφανεί ότι υπάρχουν ευθύνες, θα παραπεμφθούν οι εμπλεκόμενοι στο πειθαρχικό συμβούλιο. Στη διεξαγωγή της έρευνας το ΕΤΕΚ συνεργάζεται, επίσης, με τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, ο εκπρόσωπος του οποίου ανέφερε στην Επιτροπή ότι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος για επιβολή ποινών εξώδικα και αυτεπάγγελτα.
Δήμαρχος Αγίας Νάπας: “Δίνεται μεγάλη διάσταση για το θέμα”
Ο Δήμαρχος Αγίας Νάπας, Χρίστος Ζαννέτος, είπε ότι οι Τοπικές Αρχές ζητούν να τους δοθεί η εξουσία για να εκδίδουν αυθημερόν διατάγματα για επιβολές και να σταματούν τις παρανομίες άμεσα. Όσον αφορά το συγκεκριμένο έργο, σημείωσε ότι η παρανομία περιήλθε στην αντίληψη του Δήμου την 1η Μαρτίου και το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε για το θέμα στις 12/3/2024. Ο Δήμος έστειλε επιστολή στην εκκλησία για παύση εργασιών στις 20/3.
Πάντως, ο κ. Ζαννέτος έθεσε ενώπιον της Επιτροπής ερώτημα για το αν έγινε διαβούλευση πριν την κήρυξη της περιοχής σε Natura, λέγοντας ότι πέραν του 50% της περιοχής της Αγίας Νάπας είναι προστατευόμενη και δασική περιοχή. Είπε, ακόμα, ότι δίνεται μεγάλη διάσταση στην υπόθεση της ανέγερσης του ναού, λέγοντας ότι αυτό δεν έγινε αλλού, σε περιπτώσεις ανέγερσης πολυκατοικιών σε περιοχές με αρχαιότητες.
Κακό προηγούμενο οι παρανομίες, λένε οι περιβαλλοντικές οργανώσεις
Ζήτημα για τα μηνύματα που περνάνε στους πολίτες, καθώς επίσης και στη ΕΕ, από την ανοχή σε παρανομίες, ιδίως σε προστατευόμενες περιοχές, έθεσαν σε παρεμβάσεις τους οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Η εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων έθεσε το ερώτημα, αν δεν κατεδαφιστεί αυτό το έργο, τι θα πει η πολιτεία στον απλό πολίτη που παρανομεί. Έθιξε, επίσης, το ζήτημα ότι θα υπάρξουν και νέες κατηγορίες από τις Βρυξέλλες και θα κληθούν όλοι οι πολίτες να πληρώσουν το πρόστιμο που θα επιβληθεί.
Ακόμα, είπε ότι η εκκλησία θα έπρεπε να θεωρεί το περιβάλλον οίκο του Θεού και ότι ο Δήμος Αγίας Νάπας θα έπρεπε να θεωρεί πλεονέκτημα το γεγονός ότι η περιοχή έχει τόση δασική βλάστηση και είναι χαρακτηρισμένη ως Natura, καθώς αυτό αναζητούν πλέον οι τουρίστες.
Ο εκπρόσωπος της Terra Cypria χαρακτήρισε νομικά αδόκιμο το να θίγεται το κατά πόσο έπρεπε να κηρυχθεί η περιοχή σε Natura πριν 16 χρόνια. Υπογράμμισε, δε, ότι δεν μπορούν να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για παρανομίες, και ότι οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιληφθούν και για το κτίριο όπου γίνονται δεξιώσεις γάμων, το οποίο ανεγέρθηκε το 1993 με άδειες για κατοικία, πριν κηρυχθεί ως προστατευόμενη η περιοχή.
Η εκπρόσωπος της Οικολογικής Κίνησης επεσήμανε ότι, μεταξύ άλλων, το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν έχει εκδώσει σχέδια Natura στην περιοχή, ούτε έχει λειτουργό στην Επαρχία Αμμοχώστου. Σημείωσε, δε, ότι υπάρχουν τουλάχιστον 20 παρανομίες στην περιοχή, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί κανένα αποτρεπτικό μέτρο, πέρα από το πρόστιμο της Υπηρεσίας Θήρας. Πρόσθεσε, ακόμα, ότι η Νομική Υπηρεσία θα μπορούσε να ξεκινήσει διαδικασία βάσει του νόμου προστασίας περιβάλλοντος του ποινικού δικαίου, για άμεση άρση των παρανομιών.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Απογοήτευση εξέφρασε ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, λέγοντας ότι υπάρχουν ελλείψεις και νομοθετικές, αλλά και από πλευράς της εκτελεστικής εξουσίας, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να κατεδαφίσουν την παράνομη κατασκευή. Εξέφρασε την ελπίδα ότι οι νομοθετικές αλλαγές που θέλει να προωθήσει το Υπουργείο Εσωτερικών, θα σταλούν σύντομα στην Βουλή για συζήτηση στην Επιτροπή Εσωτερικών.
Εξήγησε, ακόμα, ότι η ειδική ευρωπαϊκή νομοθεσία που διέπει τις περιοχές Natura, δεν επιτρέπει να ξεκινήσει κάποιος εργασίες και ακολούθως να πάρει άδεια, αλλά θα πρέπει να κάνει κατεδάφιση και αποκατάσταση και μετά να πάρει άδεια. Επεσήμανε, επίσης, ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι από τις λίγες στην Κύπρο, για την οποία η Εκκλησία θα μπορούσε να κάνει ανταλλαγή του τεμαχίου της με άλλον και να χτίσει τον ναό εκτός προστατευόμενης περιοχής.
Επεσήμανε, δε, ότι ο Περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης νόμος, ο οποίος επιβάλλει μεγάλα πρόστιμα και υποχρεώνει τον παραβάτη να αναλάβει τα έξοδα της αποκατάστασης δεν τέθηκε σε εφαρμογή, όπως δεν είχε τεθεί και για τις επεμβάσεις στον «Άμμο του Καμπούρη». Σημείωσε ότι θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι περιβαλλοντικές νομοθεσιες, προειδοποιώντας ότι «οποιαδήποτε συνέχιση της κατασκευής θα μας οδηγήσει σε τρομακτικές περιπέτειες με την Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί ήδη μας εξετάζουν για παραβιάσεις μέσα σε περιοχές Νatura 2000».
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Πρόδρομος Αλαμπρίτης, με παρέμβασή του στην Επιτροπή επεσήμανε την ανάγκη να εξεταστεί τη διαδικασία επιβολής του νόμου. Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν πρόσθεσε ότι πρέπει να τεθεί πλαίσιο για να τερματίζονται τέτοιες ενέργειες άμεσα.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Αντρέας Καυκαλιάς, ανέφερε σε δηλώσεις του ότι το ΑΚΕΛ ζήτησε να εγγραφεί και να συζητηθεί το θέμα, υπογραμμίζοντας ότι κανένας δεν πρέπει να εξαιρείται των νόμων, ούτε και η εκκλησία. «Ζητούμενο είναι η τήρηση και η επιβολή της νομοθεσίας και ασφαλώς η άμεση αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς», σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι μοναδική έγνοια είναι η προστασία του περιβάλλοντος, ειδικότερα, σε ό,τι αφορά προστατευόμενες περιοχές και εξέφρασε έντονη ανησυχία «για την ολομέτωπη επίθεση στο περιβάλλον από παράνομες αναπτύξεις, την καταστροφή προστατευόμενων οικοτόπων και την αποσπασματική εφαρμογή της νομοθεσίας σε ότι αφορά στα δίκτυα προστασίας της φύσης».
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, είπε ότι κανείς δεν στερεί από κανέναν το δικαίωμα να εγγράψει οποιοδήποτε θέμα στην Επιτροπή, σχετικά με παρανομίες και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αντέκρουσε τοποθετήσεις για προεκλογικές σκοπιμότητες πίσω από την ανάδειξη του θέματος.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, έκανε λόγο σε δηλώσεις της για πάρα πολύ ανησυχητική κατάσταση. «Ο νόμος είναι νόμος», είπε, προσθέτοντας ότι «οι πολίτες και οργανισμοί αυτού του τόπου πρέπει να έχουν ισονομία, διαφορετικά καλλιεργείται με την ανοχή σε οποιαδήποτε παρανομία, η ενθάρρυνση όποιου θέλει να κάνει ό,τι θέλει». Επεσήμανε ότι δεν υπάρχει μένος προς την Εκκλησία και ότι αναμένει από την Εκκλησία, που ζητά την εφαρμογή του νόμου του Θεού, να σέβεται και τον νόμο της πολιτείας. Τέλος, χαιρέτισε τη θέση της Υπουργού για άρση της παρανομίας, καθώς και το έργο των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
