Ο Κώστας Κουμής είναι ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζει πολύ καλά τα του τουρισμού της χώρας μας. Με καταγωγή από την επαρχία Αμμοχώστου, μια επαρχία που ταυτίζεται με την εξειδίκευση στην τουριστική βιομηχανία, ο Αντιπρόεδρος του ΚΟΤ, περιγράφει στο ένθετο της εφημερίδας ΣΗΜΕΡΙΝΗ “Η Νέα Δυναμική της Επαρχίας Αμμοχώστου” που κυκλοφόρησε την Κυριακή 26 Αυγούστου, τη σημερινή εικόνα του τουρισμού, τις ευκαιρίες που διανοίγονται αλλά και τις νέες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρηματίες του τομέα.
Πως αξιολογείτε τη φετινή τουριστική περίοδο;
Προσωπικά θεωρώ ότι διανύουμε μία καλή τουριστική περίοδο εάν λάβουμε υπόψη ότι οι συνολικές αφίξεις σε γενικές γραμμές κινούνται στα ίδια επίπεδα με πέρσι και εάν λάβουμε υπόψη ότι η χώρας μας κατέγραψε αλματώδη αύξηση αφίξεων της τάξης του 53% σε μία πενταετία.
Κοιτάξτε, η χώρα μας από το 2002 μέχρι και το 2014 λάμβανε ετησίως γύρω στα 2.4 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών και μάλιστα είχαμε και περίοδο κατά την οποία οι αφίξεις μειώθηκαν και πιο κάτω από τα 2.2 εκατομμύρια αφίξεις.
Το 2016 έγινε το μεγάλο άλμα συνεπεία πολλών παραγόντων και η χώρα μας ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 3 εκατομμύρια τουρίστες που αποτελούσε διαχρονικό στόχο της πολιτείας. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι το 2016 είχαμε σχεδόν 3.2 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών. Το 2017 συνεχίστηκε η άνοδος και η στατιστική υπηρεσία της χώρας μας κατέγραψε 3 652 000 αφίξεις τουριστών.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτή την περίοδο θα πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειες μας, ιδιωτικός τομέας και πολιτεία μαζί, με σκοπό και στόχο τη σταθεροποίηση γύρω απ’ αυτούς τους αριθμούς.
Σε σχέση με τη φετινή τουριστική περίοδο, επαναλαμβάνω ότι τόσο οι μετρήσεις του αεροδρομίου όσο και οι στατιστικές μετρήσεις της στατιστικής υπηρεσίας του κράτους καταγράφουν άνοδο. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου τα αεροδρόμια της χώρας μας καταγράφουν άνοδο της τάξης του 8%. Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο στοιχείο που καταγράφεται στις υπό αναφορά μετρήσεις είναι η μείωση της επιβατικής κίνησης από τη Ρωσική αγορά.
Πού οφείλεται κατά την άποψη σας αυτή η άνοδος στις αφίξεις τα τελευταία χρόνια;
Είναι αρκετοί οι λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτή άνοδο. Προσωπικά θεωρώ ως σημαντικότερο την απόφαση της κυβέρνησης του Μάιου του 2013 για παραχώρηση πολεοδομικών κινήτρων στη ξενοδοχειακή βιομηχανία. Αυτή η ανέξοδη απόφαση, οδήγησε στην αναβάθμιση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων ολόκληρης της χώρας μας, προκάλεσε αύξηση κλινών, και φυσιολογικά οδήγησε και στην αύξηση των συνολικών αφίξεων, εφόσον επακολούθησε περίοδος αυξημένης ζήτησης.
Πιο απλά, ποτέ δεν θα ξεπερνούσαμε τα 3 εκατομμύρια επισκέπτες εάν δεν προηγείτο αυτή η απόφαση και εάν οι Κύπριοι δεν χαρακτηρίζονταν από επιχειρηματικό οίστρο.
«Θεωρώ ότι στη χώρα μας διαχρονικά ο τουρισμός έχει αδικηθεί σε επίπεδο ανάπτυξης υποστηρικτικών υποδομών, και αυτό βεβαίως ισχύει τόσο και για τον Πρωταρά όσο και για την Αγία Νάπα, που εδώ και πάρα πολλά χρόνια συγκεντρώνουν μαζί το 45% των διανυκτερεύσεων.»
Ποιοι ήταν οι άλλοι λόγοι;
Σίγουρα η τουριστική Κύπρος ευνοήθηκε και από τους εξωγενείς παράγοντες, αλλά στην αύξηση των αφίξεων συνέτειναν και άλλοι παράγοντες όπως η βελτίωση της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας και οι στοχευμένες κινήσεις προώθησης της χώρας μας από πλευράς ΚΟΤ.
Παρά το ότι αναφέρεστε σε καλή τουριστική περίοδο, στην Επαρχία Αμμοχώστου οι απόψεις διίστανται. Ακούμε και λαμβάνουμε πολλά παράπονα από τους επαγγελματίες του κλάδου. Πώς το σχολιάζετε αυτό;
Συμφωνούμε ότι οι απόψεις διίστανται. Παράπονα λαμβάνουμε κι εμείς από επαγγελματίες του κλάδου. Για όλα υπάρχει εξήγηση.
Η στάθμη του ανταγωνισμού έχει ανέβει κατακόρυφα σε όλους τους τομείς. Αυτό ισχύει και για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και για τις επιχειρήσεις εστίασης και για τις πλείστες επιχειρήσεις που ανήκουν στον τουριστικό κλάδο.
Προηγουμένως αναφερθήκαμε σε αύξηση των κλινών. Αύξηση κλινών σημαίνει ότι σε συνθήκες σταθερής ζήτησης ανεβαίνει η στάθμη του εσωτερικού ανταγωνισμού. Για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στο χώρο της εστίασης το θέμα είναι πιο περίπλοκο καθώς ο τουρίστας της εποχής μας έχει πλειάδα επιλογών. Εντός ξενοδοχείου, εκτός ξενοδοχείου, στην ενδοχώρα, σε τουριστική περιοχή κτλ.
Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις λειτουργούν πλέον σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον, στοιχείο που χαρακτηρίζει προορισμούς με κάποια χρόνια ιστορίας.
Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται επιπλέον προσπάθεια για την μεγιστοποίηση του κέρδους ή την αύξηση του μεριδίου αγοράς. Η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών και η άριστη τοποθεσία δεν οδηγούν αυτομάτως πλέον σε κερδοφόρα αποτελέσματα. Απαιτείται και αποτελεσματική προώθηση και σωστή ανθρώπινη προσέγγιση πριν και μετά το service και βεβαίως πολλά άλλα.
Ωστόσο στην περίπτωση του Πρωταρά και της Αγίας Νάπας, μία εξήγηση για τα παράπονα που λαμβάνουμε και λαμβάνετε είναι ότι έχουν επηρεαστεί από τη μείωση της Ρωσικής αγοράς, εάν λάβουμε υπόψη ότι το 40% – 43% των Ρώσων τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας διαμένουν είτε στον Πρωταρά είτε στην Αγία Νάπα.
Θεωρείτε δικαιολογημένα λοιπόν τα παράπονα;
Θεωρώ ότι υπάρχει μία εξήγηση. Η μείωση είναι της τάξης του 3%-6% Παγκυπρίως ανά μήνα και αναφέρομαι στους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο. Δεν είναι τόσο μεγάλη που να δικαιολογεί τόσα πολλά και έντονα παράπονα. Αυτό καταγράφει η στατιστική υπηρεσία και αυτό επιβεβαιώνουν και οι μετρήσεις των αεροδρομίων. Βεβαίως η απόδοση της Ρωσικής αγοράς διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και από εταιρεία σε εταιρεία οπότε κάποιες επιχειρήσεις ίσως να έχουν επηρεαστεί περισσότερο.
Γίνεται αρκετός λόγος και για την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού. Τι καταγράφει για Πρωταρά και Αγία Νάπα;
Οι μελετητές που διεκπεραίωσαν την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού ασχολήθηκαν επιστάμενα τόσο με τον Πρωταρα όσο και με την Αγία Νάπα και φυσικά και με άλλες τουριστικές περιοχές της χώρας.
Ο Πρωταράς παρουσιάζεται στην στρατηγική ως το πιο περιζήτητο οικογενειακό θέρετρο στην Κύπρο. Ως κύριο του πλεονέκτημα παρουσιάζεται η καλή οδική σύνδεση και φυσικά η ποιότητα των παραλιών του και των θαλάσσιων νερών. Είναι σημαντικό ωστόσο να αναφερθεί ότι οι μελετητές κατέγραψαν ότι οι υπηρεσίες επί των παραλιών είναι μέσης ποιότητας και ότι απαιτείται αναβάθμιση. Γίνεται επίσης αναφορά, ότι αρκετές από τις προσφερόμενες κλίνες θα πρέπει να τύχουν αναβάθμισης, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συλλογή στοιχείων για τους σκοπούς της μελέτης έγινε το 2015. Ως παράγοντας προοπτικής αναφέρεται η υπό αδειοδότηση Μαρίνα του Πρωταρά. Μία άλλη αξιοπρόσεκτη αναφορά που θυμάμαι, είναι οι αναφορές σε μη ύπαρξη πλατειακών χώρων, και αυτές οι αναφορές έγιναν τόσο για τον Πρωταρά όσο και για την περιοχή Περνέρας.
Για το έτος 2030 η στρατηγική θέτει ως στόχο την προσέλκυση 932.000 τουριστών ετησίως εκ των οποίων οι 695.000 (75%) θα είναι ξένοι τουρίστες. Σύμφωνα με την μελέτη οι αφίξεις ξένων επισκεπτών το 2015 ήτανε 350.000.
Για την Αγία Νάπα οι μελετητές θέτουν ως στόχο την ανάδειξη της ως ένα από τους τρεις κορυφαίους παραλιακούς τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη για νυχτερινή ζωή, ‘Top 3 beach and nightclubbing holiday destinations’.
Παραθέτει ως πλεονέκτημά της, το όνομα που έκτισε η Αγία Νάπα ως προορισμός νυχτερινής διασκέδασης, ως παράμετρο προοπτικής αναφέρει την μαρίνα Αγίας Νάπας και ως μειονεκτήματα παραθέτει την ηχορύπανση και την παράλληλη ύπαρξη πολλών ειδικών προϊόντων, product segments’. Βεβαίως γίνεται αναφορά στην εποχικότητα της ζήτησης που χαρακτηρίζει τόσο την Αγία Νάπα όσο και τον Πρωταρά.
Για το 2030 θέτει ως στόχο η στρατηγική την κάθοδο 1.056.000 τουριστών στην Αγία Νάπα εκ των οποίων οι 787.000 θα είναι ξένοι επισκέπτες. Σε σχέση με την Αγία Νάπα η στρατηγική κάνει συχνά αναφορά σε young adults, θέτοντας αυτή την ηλικιακή ομάδα ανθρώπων ως αγορά στόχο και μεταξύ άλλων συστήνει επίσης την στόχευση προς το sailing & boating tourism λαμβάνοντας υπόψη την λειτουργία της μαρίνας Αγίας Νάπας σε λίγα χρόνια.
Δηλαδή και για τα δύο θέρετρα η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού θέτει ως στόχο τα 2 εκατομμύρια τουρίστες το 2030. Μπορούμε υπό προϋποθέσεις. Απλά να ξέρετε ότι στον τουρισμό κάθε χρόνο δίνουμε εξετάσεις.
Πιστεύετε ότι το πρόβλημα της εποχικότητας στο οποίο κάνατε αναφορά μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Δεν είναι εύκολο θέμα. Από εποχικότητα πάσχουν οι πλείστοι θερινοί προορισμοί ανά τον κόσμο. Κερδίσαμε κάποιες εβδομάδες τα τελευταία χρόνια και θεωρώ ότι μπορούμε να πέτυχουμε επέκταση της τουριστικής περιόδου κερδίζοντας κάποιους μήνες, ωστόσο απαιτούνται πάρα πολλά.
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται συλλογική προσπάθεια με γνώση από όλο το οικοδόμημα της πολιτείας, τοπική αυτοδιοίκηση, εμπλεκόμενα υπουργεία και δεν αναφέρομαι μόνο στο αρμόδιο, και βεβαίως δαπάνες για την εκτέλεση υποστηρικτικών έργων προς τον τουρισμό. Η μαρίνα της Αγίας Νάπας είναι ένα από αυτά. Απαιτούνται και άλλα.
Για παράδειγμα, πώς να αναπτύξεις αθλητικό τουρισμό εάν δεν έχεις αθλητικές εγκαταστάσεις και πώς να αναπτύξεις συνεδριακό τουρισμό εάν δεν έχεις συνεδριακό κέντρο.
Θεωρώ ότι στη χώρα μας διαχρονικά ο τουρισμός έχει αδικηθεί σε επίπεδο ανάπτυξης υποστηρικτικών υποδομών και αυτό βεβαίως ισχύει τόσο και για τον Πρωταρά όσο και για την Αγία Νάπα, που εδώ και πάρα πολλά χρόνια συγκεντρώνουν μαζί το 45% των διανυκτερεύσεων.
Έχετε κάποιο τελευταίο σχόλιο;
Θα ήθελα να γνωρίζουν όλοι οι ενασχολούντες με τον τουρισμό ότι στην εποχή μας τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την ποιότητα. Ο ταξιδιώτης που αναζητούσε την τουριστική εμπειρία έχει αντικατασταθεί από τον ψαγμένο τουρίστα που αναζητεί την ποιοτική εμπειρία. Αυτό, όσο περνούν τα χρόνια θα γίνεται όλο και πιο έντονο.
Το θέμα πλέον δεν είναι να προσφέρεις ένα ποτήρι κρασί. Το θέμα είναι να προσφέρεις ένα ποτήρι πολύ ποιοτικό κρασί και γιατί όχι, το καλύτερο.
Πηγή: Ένθετο εφημερίδας ΣΗΜΕΡΙΝΗ “Η Νέα Δυναμική της Επαρχίας Αμμοχώστου” (26/8/2018)