Mε την ίδρυση του Υφυπουργείου Τουρισμού η χώρα μας αποκτά ένα καινούριο και πιο ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης του τομέα, σημείωσε μιλώντας στο Ευρωκέρδος ο Κώστας Κουμής, Aντιπρόεδρος του Kυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Αναφερόμενος στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού, παρέθεσε την άποψη ότι αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την άσκηση τουριστικής πολιτικής τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια, υπερτονίζοντας ότι θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί η πολιτεία στο σύνολο της με τους στόχους και τα πορίσματα της Εθνικής Στρατηγικής. Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι ο τουρισμός αξίζει στήριξης προκειμένου να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο διεθνώς.
Διαβάστε τη συνέντευξη:
Πως αξιολογείτε τη φετινή τουριστική περίοδο;
Προσωπικά θεωρώ ότι διανύουμε μία καλή τουριστική περίοδο, εάν λάβουμε υπόψη ότι οι συνολικές αφίξεις σε γενικές γραμμές κινούνται στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο έτος που άφησε το στίγμα του ως το έτος των μεγάλων επιδόσεων, και εάν λάβουμε υπόψη ότι τα έσοδα από τον τουρισμό καταγράφουν μικρή αύξηση σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Έχουν γίνει αρκετές αναφορές για μείωση κατά τη φετινή περίοδο και έχουν δει το φως της δημοσιότητας παράπονα από τους επαγγελματίες του κλάδου. Αυτό πώς το σχολιάζετε;
Οι αναφορές για μείωση είχαν ως επίκεντρο τη Ρωσική αγορά, που καταγράφει μία μείωση της τάξης του 5% σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Ρωσική αγορά μας ανησύχησε σε κάποια φάση, περί τα τέλη Μαΐου και αρχές Ιουνίου, αλλά εκείνο που έχει σημασία σήμερα είναι ότι σε επίπεδο αφίξεων η μείωση της Ρωσικής αγοράς δεν είναι τόσο μεγάλη όσο ήταν οι αρχικές εκτιμήσεις. Βεβαίως δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι έχει καταγραφεί και μείωση στη μέση τιμή του πακέτου διακοπών.
Επιπρόσθετα θα ήθελα να τονίσω ότι η μείωση διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και από επιχείρηση σε επιχείρηση αναλόγως και του μείγματος πελατείας που έχει καθιερωθεί στην κάθε περίπτωση.
Επίσης θεωρώ πολύ σημαντικό οι οποιεσδήποτε συγκρίσεις να μην γίνονται μόνο με το προηγούμενο έτος, αλλά σε ορίζοντα πενταετίας η και δεκαετίας. Επιμένω ότι διανύουμε μια καλή τουριστική περίοδο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα μας ήτανε προσκολλημένη από το 2002 μέχρι και το 2014 στα 2.3 με 2.4 εκατομμύρια αφίξεις και πλέον μιλάμε για 3.7 εκατομμύρια που ήτανε και η επίδοση του 2017. Σε ορίζοντα πενταετίας η χώρα μας κατέγραψε άνοδο πέραν του 50% σε σύγκριση με 21.6% που καταγράφηκε ως άνοδος του παγκόσμιου τουρισμού.
Ουσιαστικά περάσαμε από την περίοδο της στασιμότητας στην περίοδο της απόλυτης ανάκαμψης και το στοίχημα πλέον είναι η σταθεροποίηση και η βελτίωση των αδυναμιών μας ως τουριστική χώρα.
Εκτός από την ανάγκη για αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση του τουρισμού, θέμα είναι και η ισχυρότερη παρουσία της χώρας μας στη διεθνή τουριστική κοινότητα
Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την ίδρυση Υφυπουργείου Τουρισμού, έχει σημάνει επί της ουσίας τέλος εποχής για τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού. Ποια η άποψη σας γι’ αυτή τη σημαντική μεταρρύθμιση;
Δεν είναι θέμα εάν η ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου σημάνει τέλος εποχής για τον ΚΟΤ. Το θέμα είναι ότι η χώρα μας αποκτά ένα καινούριο και πιο ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης του τουρισμού. Κατά την άποψη μου, πρόκειται για μία πολύ σημαντική μεταρρύθμιση. Είναι άλλωστε κάτι που επιζητούσε ο κόσμος του τουρισμού εδώ και δεκαετίες και προσωπικά δεν μπορούσα να αντιληφθώ ποιο ήτανε το σκεπτικό ή το κίνητρο όσων διαφωνούσαν. Κοιτάξετε, στις μέρες μας ο τουρισμός έχει μετεξελιχθεί σε μία πολύ ανταγωνιστική αγορά, που τρέχει σε ταχύτατους ρυθμούς επηρεαζόμενος από την εξέλιξη της τεχνολογίας αλλά και τις αλλαγές στις συνήθειες των ανθρώπων, κάτι που προκαλεί διαρκώς ανάδυση νέων τάσεων.
Για να υπάρχει αποτελεσματική διαχείριση σε κρατικό επίπεδο, απαιτείται σίγουρα γνώση, διαρκής παρακολούθηση της αγοράς, και σίγουρα αποφασιστικότητα και ταχύτητα στις διαδικασίες λήψεων αποφάσεων. Επιπρόσθετα απαιτείται εφαρμογή οριζόντιων πολιτικών προκειμένου να καταφέρνει η χώρα μας να είναι πάντοτε ανταγωνιστική και ψηλά στις προτιμήσεις των επισκεπτών.
Θεωρώ ότι ένα πολιτικό πρόσωπο, με γνώσεις και εμπειρίες δύναται να προσφέρει πολλές λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριμένη θέση του προσφέρει το θεσμικό δικαίωμα της συμμετοχής στη διακυβέρνηση της χώρας με την παρουσία του στο Υπουργικό Συμβούλιο. Είναι ωφέλιμο να θυμόμαστε ότι σ’ αυτή την τουριστική χώρα που ονομάζεται Κύπρος, πολλές αποφάσεις που δεν είναι άμεσα συνδεδεμένες με τον τουρισμό δύναται να επηρεάσουν άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά αυτό τον τομέα με τη διαχρονική συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ που ξεπερνά το 20%.
Εξίσου σημαντικό επίσης, είναι ότι με την ίδρυση του Υφυπουργείου Τουρισμού, ενισχύεται και η παρουσία μας στο εξωτερικό, καθώς είναι πολύ διαφορετικό η Κύπρος να εκπροσωπείται στα διεθνές τουριστικά forums με τον Υφυπουργό Τουρισμού, τον καθ’ ύλην υπεύθυνο, σε αντίθεση με μέχρι σήμερα που εκπροσωπείτο από υπηρεσιακά στελέχη του ΚΟΤ ή από μέλη του Δ.Σ. του οργανισμού.
Κατά τη γνώμη μου, η Κύπρος ως μια χώρα με 47 χρόνια έντονης ιστορίας στον τουρισμό, θα έπρεπε όχι απλά να συμμετέχει αλλά και να πρωταγωνιστεί στη διεθνή τουριστική κοινότητα, σε όλα αυτά τα συνέδρια ή forums, κάτι που δεν της επέτρεπε η μέχρι σήμερα διάρθρωση του συστήματος διακυβέρνησης του τουρισμού.
Ας δούμε τι κάνουν οι άλλες χώρες για παράδειγμα. Η Ελληνίδα Υφυπουργός Τουρισμού κ. Έλενα Κουντουρά, κατάφερε και της αξίζουν συγχαρητήρια να εκλεγεί το 2017 στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, θέση η οποία ισχυροποιεί και τη θέση της Ελλάδας στις παγκόσμιες τουριστικές εξελίξεις, θέση η οποία έδωσε το δικαίωμα στην Ελλάδα να είναι επικεφαλής στη Σύνοδο του ΟΟΣΑ για τον τουρισμό τον περασμένο Οκτώβριο στο Παρίσι.
Οπότε εκτός από τη ανάγκη για αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση του τουρισμού, θέμα είναι και η ισχυρότερη παρουσία της χώρας μας στη διεθνή τουριστική κοινότητα.
Το περασμένο έτος παρουσιάστηκε από την Κυβέρνηση η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού. Ποια η άποψη σας για την περιβόητη αυτή στρατηγική;
Η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την άσκηση τουριστικής πολιτικής τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. Έχουν καταγραφεί από τους μελετητές τόσο τα ισχυρά χαρακτηριστικά της χώρας μας ως τουριστικός προορισμός όσο και οι αδυναμίες της. Έχουν συμφωνηθεί οι κατευθυντήριες αρχές, έχει καταρτισθεί στρατηγική ατζέντα αλλαγών και μεταρρυθμίσεων και βεβαίως έχει καταγραφεί ένας στρατηγικός στόχος.
Τι έχει συμφωνηθεί ως κατευθυντήριες αρχές και ποιος ο στρατηγικός στόχος της μελέτης;
Οι βασικές αρχές που έχουν συμφωνηθεί είναι να καταστεί η Κύπρος ένας ‘premium’ προορισμός ολόχρονα, να αποδοθεί μεγαλύτερη σημασία στη πολιτιστική κληρονομιά και στο φυσικό περιβάλλον, να δοθεί επιπλέον έμφαση στα ειδικά προϊόντα, να στηριχθούν επενδύσεις που θα συμβάλουν στη μείωση της εποχικότητας, και να αναπτυχθούν μέθοδοί βελτιστοποίησης του ‘multiplier effect’ του τουρισμού στην τοπική οικονομία. Ο στρατηγικός στόχος που έχει τεθεί από τους μελετητές είναι να καταστεί η Κύπρος ένας ολόχρονος, βιώσιμος προορισμός με 4.8 εκ. τουρίστες, 40% εκ των οποίων θα επισκέπτονται την Κύπρο την περίοδο Νοέμβριος – Απρίλιος 2030.
Πιστεύετε ότι μπορεί να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι;
Αναμφίβολα ναι, αλλά απαιτείται σκληρή δουλειά σε όλα τα επίπεδα. Θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί η πολιτεία στο σύνολο της με τους στόχους και τα πορίσματα της Εθνικής Στρατηγικής.
Κάνετε συχνά πυκνά αναφορές στη τεχνολογία. Αλήθεια διαδραματίζει τόσο σημαντικό ρόλο στον τουρισμό σήμερα;
Βεβαίως. Έρευνα του 2017 κατέδειξε ότι το 48% των Βρετανών κλείνει τις διακοπές του μέσω smartphones, άλλη έρευνα κατέδειξε ότι οι υπηρεσίες τεχνολογίας και ευεξίας είναι το πρώτο ζητούμενο για τους millennials όταν επιλέγουν τόπο διαμονής.
Θα αναφέρω παραδειγματικά ότι στην ITB του 2019 θα λειτουργήσει ξεχωριστό τμήμα τεχνολογίας, tour και δραστηριοτήτων για πρώτη φορά.
Ο τουρισμός δραστηριοτήτων είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό trend το οποίο σύμφωνα με την Phocuswright αντιπροσωπεύει πλέον το 10% της παγκόσμιας αγοράς ταξιδιών.
Η χώρα μας εδραιώθηκε στη διεθνή τουριστική αγορά ως προορισμός ηλίου και θάλασσας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι επιβάλλεται να απεμπλακούμε απ’ αυτό το μοντέλο. Ποια η άποψη σας;
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η χώρα μας αναρριχήθηκε στη διεθνή τουριστική αγορά χάριν στην ποιότητα των ακτών μας. Είναι και κάτι που αποδεικνύεται από την ιστορία του τουρισμού στον τόπο μας, αλλά και από τις κατά καιρούς έρευνες. Έρευνα της Hermes Airports του 2015 κατέδειξε ότι το 95% των επισκεπτών, επέλεξαν Κύπρο λόγω ηλίου και θάλασσας ενώ η ίδια έρευνα κατέδειξε ότι το 90% των επισκεπτών είχαν ως κύρια δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της παραμονής την απόλαυση του ηλίου και της θάλασσας.
Στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού δε, αναφέρεται ρητά και ξεκάθαρα ότι ο ήλιος και οι ακτές μας αποτέλεσαν τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης του τουρισμού στη χώρα μας. Δεν είναι θέμα απεμπλοκής από το ένα μοντέλο στο άλλο. Είναι θέμα συνύπαρξης και παράλληλης προβολής.
Προσωπικά πιστεύω ότι έχουμε πολλά περιθώρια βελτίωσης τόσο για τις παραλίες όσο και για τα παραλιακά θέρετρα ευρύτερα. Στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού παρατίθενται συγκρίσεις μεταξύ των ακτών μας και των ακτών άλλων χωρών.
Επιμένω ότι έχουμε ακόμη πολλά να βελτιώσουμε τόσο σε επίπεδο πολιτικής παραλιών όσο και σε επίπεδο παραλιακών θέρετρων. Είναι και κάποιες αδυναμίες που φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού. Ας μην επαναπαυόμαστε ως οι κάτοχοι του παγκόσμιου ρεκόρ κατοχής των περισσοτέρων blue flags ανά κάτοικο.
Οι ειδικές μορφές τουρισμού; Μπορούμε να αναμένουμε περισσότερα τα επόμενα χρόνια;
Γενικά ομιλούντες θα ήθελα να τονίσω ότι οι ειδικές μορφές τουρισμού, απαιτούν εξειδικευμένη διαχείριση και αφοσίωση. Προσωπικά θεωρώ ότι θα πρέπει να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας. Δεν μπορούμε να γίνουμε πρωταγωνιστές σε όλες τις ειδικές μορφές τουρισμού. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει τεράστια προοπτική και σε κάποιες όχι. Είναι και θέμα χαρακτηριστικών της ίδιας μας της χώρας, είναι και θέμα υποδομών. Θεωρώ για παράδειγμα ότι μπορούμε να γίνουμε πολύ πιο ανταγωνιστικοί στον αθλητικό τουρισμό. Αυτό που απαιτείται είναι επένδυση σε υποδομές. Σε πολλά αθλήματα αδυνατούμε να διεκδικήσουμε αθλητικές διοργανώσεις διεθνούς εμβέλειας λόγω του ότι τα γήπεδα μας δεν πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές. Για χρόνια γινότανε ένα λάθος. Γίνονταν δαπάνες χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και η προοπτική του αθλητικού τουρισμού. Είναι γι’ αυτό ακριβώς το λόγο που απαιτείται παρουσία του τουρισμού σε όλα τα κέντρα λήψεων αποφάσεων. Εν πάση περιπτώσει, θεωρώ ότι ο αθλητικός τουρισμός είναι ένας τομέας που πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο, όπως και ο καταδυτικός τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός, ο γαμήλιος τουρισμός, ο ιατρικός τουρισμός κ.α.
Είστε ικανοποιημένος γενικά με το επίπεδο ανταγωνιστικότητας του τουρισμού στη χώρα μας;
Είμαι ικανοποιημένος που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια αυτή την άνοδο. Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα εξαρτάται από ποια σκοπιά θα το δούμε. Εάν λάβουμε υπόψη ότι το 42% των επισκεπτών της χώρας μας, όπως κατέδειξε έρευνα του 2015 ήταν επαναλαμβανόμενοι (repeaters) σημαίνει ότι το προϊόν μας ικανοποιεί τους επισκέπτες και είναι ανταγωνιστικό. Εάν πάλι εξετάσουμε το θέμα αυστηρότερα σε επίπεδο υποδομών, θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε βελτιωθεί τα μέγιστα στην κατηγορία των τουριστικών υποδομών φιλοξενίας και έχουμε γίνει πιο ανταγωνιστικοί. Στην κατηγορία των υποστηρικτικών υποδομών όμως, θεωρώ ότι καταγράφονται παθογενείς ελλείψεις που προκύπτουν από τα λάθη και τις παραλείψεις δεκαετιών, και εκεί απαιτείται σκληρή δουλειά, προγραμματισμός και συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Όμως είμαι αισιόδοξος ότι η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού θα διαγράψει ή θα αμβλύνει τις επιμέρους αδυναμίες και θα καταστήσει τη χώρα μας ακόμη πιο ανταγωνιστική.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι, ότι ο τουρισμός αποτελεί τον στυλοβάτη της οικονομίας μας, και αξίζει στήριξης προκειμένου να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο διεθνώς.
Πηγή: Έντυπο Περιοδικό Ευρωκέρδος, Τεύχος 207