*Του Δρ. Αλέξιου Χ. Κωνσταντίνου
Πάνδημη τυγχάνει πλέον η απαίτηση της αδυσώπητηςπάταξης της διαφθοράς, διαπλοκής, αδιαφάνειας,αναξιοκρατίας, παραγοντισμού, ελιτοκρατίας, κομματοκρατίας, ευνοιοκρατίας και νεποτισμού που επικρατούν στη χώρα μας και πρώτιστο καθήκον των Βουλευτών που θα καταλάβουν τις έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων μετά την εκλογική διαδικασία της 30ης Μαΐου 2021 πρέπει να είναι η τάχιστη ψήφιση όλης της απαιτούμενης νομοθεσίας για την αναδιάρθρωση των θεσμών, καθώς τα όζοντα φαινόμενα αυτά αποσαρθρώνουν τον κοινωνικό ιστό, απομακρύνουν τους πολίτες από τα κοινά, απογοητεύουν πλήρως τους νέους μας, επιτείνοντας το πρόβλημα «φυγής εγκεφάλων» (brain–drain) στο εξωτερικό, διασύρουν διεθνώς την Κυπριακή Δημοκρατία και θέτουν ευθέως σε κίνδυνο την ίδια την υπόσταση της.
Επί του εδάφους αυτού επιτακτική είναι η άμεση ψηφιοποίηση του συνόλου των υπηρεσιών του Κράτους και κυριότερα η ηλεκτρονική διασύνδεση των υπηρεσιών μεταξύ τους, καθώς αυτά οδηγούν απαρέγκλιτα στην επαλήθευση, τη διαφάνεια και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της αξιοπιστίας της πολιτείας στα μάτια του πολίτη.
Προς την κατεύθυνση αυτή συνηγορεί και η πρόσβαση του στην πληροφορία με την ανάρτηση σε ειδική διαδικτυακή πλατφόρμα των δημοσίων συμβάσεων, προμηθειών, αμοιβών και χρηματικών παροχών του Κράτους σε τρίτους, δηλαδή προμηθευτές, αξιωματούχους, λειτουργούς, κ.α., ούτως ώστε να είναι γνωστές οι λειτουργικές δαπάνες του Κράτους.
Είναι δεδομένο ότι όσο αυξάνεται η ψηφιοποίηση, τόσο αυξάνεται η πρόσβαση του πολίτη στην πληροφορία, μειώνεται η αυτοπρόσωπη επαφή του με το δημόσιο και συρρικνώνεται δραστικά το φαινόμενο των αθέμιτων ή παράνομων συναλλαγών.
Κυριότερα όμως εξαλείφεται η παλαιοκομματική αντίληψη του παραγοντισμού και της εκδούλευσης, η οποία λειτουργεί υπό το πρόσχημα «της διευκόλυνσης» του πολίτη, πολλές φορές μάλιστα για κάτι που ούτως ή άλλως αυτός το δικαιούται και έτσι διασπάται το «αέναο νήμα» εξάρτησης από τους «διεκπεραιωτές του κομματικού ρουσφετιού» που παραπέμπει σε εποχές «Ανατολίτικου τύπου».
Επιπρόσθετα, προφανής είναι η ανάγκη συγκρότησης και λειτουργίας πλήθους Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών με πραγματικά εχέγγυα ανεξαρτησίας και η λειτουργία του Κράτους να γίνεται σε δημοκρατικότερη βάση, στηριζόμενη σε αποφάσεις συλλογικών οργάνων και σε περιθωριοποίηση «της αρχής του ενός ανδρός», καθώς είναι τουλάχιστον αντιφατική η θέση στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων του Κυπριακού προβλήματος να είναι η αποκέντρωση εξουσιών στο πλαίσιο ομοσπονδίας, όταν την ίδια στιγμή το αδιαίρετο Κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας λειτουργεί με έκδηλα συγκεντρωτικό τρόπο.
Μεταξύ αυτών αδήριτη είναι η ανάγκη συγκρότησης Ανεξάρτητης Αρχής κατά της διαφθοράς, η οποία θα συγκροτείται κατόπιν της προκήρυξης ανοιχτού διαγωνισμού για υποβολή ενδιαφέροντος προς πλήρωση των κενών θέσεων της Αρχής και η σύσταση Ανεξάρτητης Επιτροπής Επιλογής, η οποία θα απαρτίζεται από ανεξάρτητους αξιωματούχους και/ή προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους που θα προβαίνει στον έλεγχο των τυπικών προσόντων των υποψηφίων σε σχέση με το σχέδιο υπηρεσίας και θα καταρτίζει κατάλογο με προτεινόμενους προς το αποφασίζον όργανο.
Βασική όμως και ρηξικέλευθη καινοτομία του νόμου θα μπορούσε να είναι, πέραν της γνωστής προτεινόμενηςλύσης του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου περί διορισμού από το Υπουργικό Συμβούλιο, η εφαρμογή αμεσοδημοκρατικού τρόπου ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για την εκλογή των μελών της Επιτροπής, τη στιγμή που και το πληθυσμιακό μέγεθος της Κυπριακής Δημοκρατίας το επιτρέπει και τούτο αποτελεί κίνητρο για τον εκσυγχρονισμό του Κράτους, μεταξύ αυτών και της Βουλής, των Επιτροπών και της Ολομέλειας αυτής.
Περαιτέρω, η εν λόγω Αρχή θα πρέπει να έχει τη δέουσα λειτουργική αυτοτέλεια, οικονομική αυτάρκεια και να στελεχώνεται από ποινικούς ανακριτές που θα ασκούν τις κατά την κρίση τους ανακριτικές πράξεις καικαθήκοντα, θα έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν διοικητικές κυρώσεις και όταν διαγνώσουν την πιθανότητα τέλεσης ποινικών αδικημάτων να παραπέμπουν τους υπόπτους στον Γενικό Εισαγγελέα για την καταχώριση υπόθεσης.
Η θητεία των μελών της Επιτροπής θα πρέπει να είναι εξαετής, ούτως ώστε να συμπίπτει με τη θητεία δύο διαφορετικών κυβερνήσεων, ενώ τα μέλη της Επιτροπής δύνανται να παύονται μόνον για τους αποκλειστικά αναφερόμενους λόγους που ισχύουν για τους Δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Παράλληλα, απαιτείται η άρση των συγκρούσεων αρμοδιοτήτων μεταξύ του Γενικού Εισαγγελέα, του Γενικού Ελεγκτή και της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟ.Κ.Α.Σ.) μέσω της υιοθέτησης των κατάλληλων νομοθετικών πρωτοβουλιών για την υιοθέτηση του αυτεπάγγελτου ελέγχου του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τη δικαστική διάγνωση και οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων παραπάνω οργάνων.
Αναγκαία επίσης είναι η απλοποίηση και η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, καθώς οι άστοχες νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά και οι συνεχείς αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του φαινομένου της διαφθοράς, διότι ταυτίζονται με καθυστερήσεις στην εφαρμογή του νόμου και εντείνουν στα μάτια του πολίτη την αρνησιδικία και την ατιμωρησία.
Επιτακτικότερη μάλιστα δύναται να θεωρηθεί η πλήρης εναρμόνιση με τις επιταγές της έκθεσης συμμόρφωσης του τέταρτου κύκλου αξιολόγησης της Ομάδας Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (γνωστής ως «έκθεσης Greco») για την πρόληψη της διαφθοράς των μελών της Βουλής, των Δικαστών και Εισαγγελέων, αναφορικά με το ασυμβίβαστο αλλά και εναντίον της σύγκρουσης συμφερόντων που δύνανται να προκύψουν κατά τη διαδικασία του κοινοβουλευτικού έργου ή και μεταγενέστερα, όπως για παράδειγμα υπόσχεση ή παροχή δώρων και άλλων ωφελημάτων, συμβολαίων τρίτων μερών, βοηθητικών δραστηριοτήτων ή μετεργασιακών καταστάσεων ως επίσης και το φαινόμενο των «περιστρεφόμενων πορτών».
Συνεπεία των ανωτέρω, σημαντική είναι και η πρόνοια για την προστασία μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος που καταγγέλλουν εγκλήματα διαφθοράς (whistleblowers) και η ενεργοποίηση ανώνυμης γραμμής καταγγελιών τέτοιων εγκλημάτων.
Πρόδηλη επίσης είναι η ανάγκη προστασίας υπονόμευσης της δημοκρατίας από πολιτικές διασυνδέσεις (lobbying), ενώ κεφαλαιώδους σημασίας τυγχάνει η έγκαιρη και ανά τακτά διαστήματα υποβολή δηλώσεων περιουσιακών στοιχειών των Βουλευτών (γνωστή ως δήλωση «πόθεν έσχες»), του αποτελεσματικού ελέγχου της από εποπτικά όργανα και πιο συγκεκριμένα εγκεκριμένους λογιστές και την Ελεγκτική Υπηρεσία του Κράτους.
Καταλυτικής όμως σημασίας είναι η συμπερίληψη στη δήλωση όλων των περιουσιακών στοιχείων των ιδίων των βουλευτών αλλά και των συζύγων και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας τους και ιδιαίτατα η σύσταση μηχανισμού παρακολούθησης των δηλώσεων σε μια εκ βάθους αξιολόγηση –μακράς διάρκειας προσθέτω κατά τη γνώμη εμού του γράφοντος– και προς την κατεύθυνση της εγκαθίδρυσης ενός ανεξάρτητου και αποτελεσματικού μηχανισμού για μια τέτοια παρακολούθηση.
Κοντολογίς, όσοι διαχειρίζονται με τον οποιονδήποτε τρόπο δημόσιο χρήμα θα πρέπει να ελέγχονται ενδελεχώς και εξονυχιστικώς, ιδιαίτερα οι Βουλευτές, οι οποίοι ως εκπρόσωποι της νομοθετικής εξουσίας θα πρέπει να είναι οι διαπρύσιοι κήρυκες της διαύγειας, της διαφάνειας, της αξιοκρατίας και της υπεράσπισης του δημοσίου συμφέροντος.
Έτσι θα πρέπει να ελέγχεται η περιουσιακή κατάσταση των αντιπροσώπων του Κοινοβουλίου, τόσο κατά τον χρόνο εκλογής και υπεισέλευσης τους στη Βουλή όσο και περιοδικά αλλά περισσότερο κατά τον χρόνο της καθ’ οιονδήποτε τρόπο απώλειας της βουλευτικής ιδιότητας, ούτως ώστε να διαπιστώνεται εάν υφίσταται ή όχι ο οποιοσδήποτε παράνομος ή αθέμιτος πλουτισμός.
Καταληκτικά, ως Υποψήφιος Βουλευτής Αμμοχώστου νιώθω την ανάγκη να δηλώσω ότι σκοπός της ύπαρξης του κινήματος «Αλληλεγγύη» αλλά και της ενασχόλησης εμού προσωπικά με τα κοινά είναι η συμπόρευση με τις υγιείς δυνάμεις του τόπου στο ξήλωμα των παλαιοκομματικών αντιλήψεων που εδράζονται στην επικράτηση του ατομικού συμφέροντος σε βάρος του συλλογικού και υπέρτερου Δημόσιου συμφέροντος, η πάταξη του ρουσφετιού και της εκδούλευσης που παραπέμπουν σε άλλες εποχές «ανατολίτικου τύπου», της συνεπακόλουθης μεγέθυνσης αυτών που δυναμικά συγκροτούν το κοινωνικό φαινόμενο της κοινωνικοοικονομικής διαφθοράς, της σήψης, της σιωπηρής αποδοχής τους από τους πολίτες, της εδραίωσης της πεποίθησης ότι «όλοι ίδιοι είναι» και εν τέλει της αποστασιοποίησης από τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα.
Στις 30 Μαΐου έχουμε Βουλευτικές εκλογές και όσον αφορά το ζήτημα της διαφθοράς και διαπλοκής πρέπει να θυμόμαστε μόνον το εξής: «Οι κρατούντες πρέπει απλά να είναι κρινόμενοι κριτές, αφού ψυχή της Δικαιοσύνης είναι η δημοσίευση και πεμπτουσία της Δημοκρατίας είναι η λογοδοσία».
*Δικηγόρος / Ακαδημαϊκός
Υποψήφιος Βουλευτής Αμμοχώστου με το Κίνημα «Αλληλεγγύη»