Σε ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου για τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των μέτρων που έχουν εφαρμοστεί τους τελευταίους 11 μήνες σε σχέση με το μεταναστευτικό, προέβη σήμερα ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου, ο κ. Ιωάννου ανέφερε: «Μέσα από μια ολιστική προσέγγιση που επικεντρώνεται σε τέσσερις άξονες, μπορέσαμε να ανατρέψουμε την αρνητική εικόνα που παρουσίαζε η χώρα μας και καταγράφουμε πλέον θετικό ισοζύγιο. Παρά τους ευμετάβλητους εξωγενείς παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τα δεδομένα στο μεταναστευτικό, το 2023 η Κύπρος έχει επιτύχει μείωση στις αιτήσεις παράτυπων μεταναστών κατά 46% και την ίδια ώρα αύξηση κατά 66% των επιστροφών. Σημαντική μείωση κατά 72% καταγράφηκε και στον αριθμό των νέων αιτητών ασύλου από αφρικανικές χώρες και κατά 59% στον αριθμό των αφίξεων μέσω της Πράσινης Γραμμής. Αναλυτικά τα στοιχεία θα σας σταλούν στη συνέχεια.
Σε συνέχεια των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων του 2023, ο Ιανουάριος του 2024 κατέγραψε εξίσου θετικό πρόσημο. Συγκεκριμένα, εντός Ιανουαρίου, αφίχθηκαν στην Κύπρο 782 πρόσωπα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία διά θαλάσσης (647 άτομα, ποσοστό 83%). Την ίδια στιγμή, καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός ατόμων που αποχώρησαν από τη χώρα και ο οποίος ανήλθε σε 1.081 άτομα, τα οποία είτε επέλεξαν το πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών ή τον μηχανισμό μετεγκατάστασης είτε απελάθηκαν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιανουαρίου 2024, το ποσοστό των αναχωρήσεων επί των αφίξεων ανήλθε στο 138%. Την ώρα που τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφουν πολύ χαμηλότερο ποσοστό επιστροφών επί αφίξεων -ορισμένοι της τάξης του 1%-, η Κύπρος, με τις στοχευμένες πολιτικές που εφάρμοσε, κατατάσσεται στην πρώτη θέση σε επίπεδο ΕΕ σε ποσοστό αποχωρήσεων επί αφίξεων και στην τέταρτη θέση σε απόλυτους αριθμούς επιστροφών και απελάσεων.
Επιπλέον, να αναφέρω ότι αυτή τη στιγμή οι διαμένοντες στο Πουρνάρα είναι γύρω στους 526, που είναι ο χαμηλότερος αριθμός διαμενόντων εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Για τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα, λάβαμε τα εύσημα από την Επίτροπο Γιόχανσον, η οποία κάλεσε τις υπόλοιπες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κύπρου, καθώς και από Ευρωπαίους εταίρους μας και αξιωματούχους των αρμόδιων Οργανισμών για τη μετανάστευση, όπως o UNHCR και ο EUAA.
Την ίδια ώρα όμως, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι αυξημένες αφίξεις διά θαλάσσης. Εντός του 2023, είχαμε αύξηση κατά 355% στις αφίξεις παράτυπων μεταναστών μέσω θαλάσσιων οδών, οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι συριακής καταγωγής. Τραγική διαπίστωση αποτελεί το γεγονός ότι τα άτομα αυτά προωθούνται από την Συρία και τον Λίβανο από κυκλώματα διακινητών μεταναστών. Για τον λόγο αυτό, στόχος μας στη συνέχεια είναι η ενίσχυση της προσπάθειας για καταπολέμηση των δικτύων διακινητών και καλύτερη επιτήρηση των ακτών του Λιβάνου.
Το θέμα συζητήθηκε εκτενώς κατά την πρόσφατη επίσκεψη της Επιτρόπου Johansson, στην οποία μετέφερα την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει ενεργότερη δράση στην προσπάθεια για καλύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των κυκλωμάτων διακινητών. Συμφωνήθηκε όπως η Europol αναλάβει μεγαλύτερη εμπλοκή, όπως εξάλλου προβλέπεται και στο Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο. Σε εθνικό επίπεδο, έχουμε προχωρήσει στη σύσταση κλιμακίου σε συνεργασία με την Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας Κύπρου, ώστε να υπάρχει συντονισμός και ενισχυμένη επιχειρησιακή δυνατότητα.
Τέλος, υπενθυμίζω την πρωτοβουλία που έχει αναλάβει η Κυπριακή Κυβέρνηση από το περασμένο καλοκαίρι για την επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας, στη βάση των πραγματικών δεδομένων που επικρατούν στη χώρα τη δεδομένη χρονική στιγμή και ακολουθώντας την αξιολόγηση που έχει γίνει από τον καθ’ ύλην ευρωπαϊκό Οργανισμό για τη μετανάστευση, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, σύμφωνα με την οποία δύο περιοχές της Συρίας θεωρούνται ασφαλείς. Μέχρι τον Απρίλιο, ολοκληρώνεται το νέο σχέδιο αξιολόγησης από τον Οργανισμό. Ενδεχόμενη κατάληξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε καθορισμό συγκεκριμένων περιοχών στη χώρα ως ασφαλείς, θα επιτρέψει την προώθηση των επιστροφών Σύρων υπηκόων σε αυτές, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, που θα διασφαλίζουν την προστασία τους.
Επιπλέον, όπως έχει ανακοινωθεί πρόσφατα, εντός του 2024 στόχος μας είναι η εξέταση αιτήσεων ασύλου εντός 30 ημερών, κάτι που ως επί τω πλείστω ήδη εφαρμόζεται, η ενίσχυση με επιπρόσθετο προσωπικό του Γραφείου Επιστροφών, για να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τις επιστροφές και η αυστηροποίηση για διακινητές παράτυπων μεταναστών.
Καταληκτικά, θα ήθελα να επαναλάβω ότι το μεταναστευτικό αποτελεί ένα ευμετάβλητο ζήτημα, που επηρεάζεται από τους διάφορους εξωγενείς παράγοντες. Εξ ου και απαιτείται εγρήγορση και ετοιμότητα σε όλα τα επίπεδα. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμφίβολα θα συμβάλει η σύσταση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί την ερχόμενη εβδομάδα. Η συγκέντρωση των σχετικών με τη μετανάστευση αρμοδιοτήτων κάτω από την ομπρέλα ενός Υφυπουργείου είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση των θετικών αποτελεσμάτων και την περαιτέρω βελτίωσή τους».
Στη συνέχεια, κληθείς από εκπροσώπους των ΜΜΕ να δώσει περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις για καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακινητών μεταναστών, ο κ. Ιωάννου εξήγησε ότι με την κα Johansson συμφωνήθηκε να συσταθεί επί της ουσίας μια τριμερής ομάδα, με μέλη της Europol και της Interpol, της Αστυνομίας της Κύπρου και των Αρχών του Λιβάνου, ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Όπως είπε ο Υπουργός Εσωτερικών, η εμπλοκή της Europol προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στην όλη προσπάθεια.
Σε ερώτηση εάν η πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε επίπεδο ΕΕ, ο κ. Υπουργός απάντησε θετικά, σημειώνοντας ότι σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις του με ομολόγους του, «η πλειοψηφία αποδέχεται και παραδέχεται το γεγονός ότι κάτι πρέπει να γίνει για να επαναξιολογηθεί. Υπάρχουν ακόμα κάποιες αντιδράσεις από κάποιες χώρες που έχουν βαρύνουσα άποψη, οπότε το κλίμα, εν ολίγοις, είναι θετικό. Σημαντικό για μας είναι η αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου που θα είναι έτοιμη τον ερχόμενο Απρίλιο. Τυχόν κατάληξη ότι όντως κάποιες περιοχές πρέπει να αναγνωριστούν ως ασφαλείς, θα είναι καταλυτικό ως προς τις αποφάσεις που θα πάρει η ΕΕ».
