Την εκτίμηση πως με βάση τα στοιχεία της οικονομίας μετά τα Eurogroup του Μαρτίου το κατά κεφαλήν ΑΠΕ και η ανεργία θα είναι σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι το 1974, εξέφρασε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την Οικονομία ο τέως Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιος Ορφανίδης.Καταθέτοντας ενόρκως ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ρωτήθηκε για τις επιστολές του, προς τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια με τις οποίες προειδοποιούσε για την κατάσταση της οικονομίας και συνιστούσε τη λήψη μέτρων για περιορισμό των δημοσίων δαπανών και ανέφερε ότι ουδέποτε πήρε απάντηση σε αυτές.
Ανέφερε πως από το 2009 διατύπωνε τις ανησυχίες του και είχε επαφές με τον τότε Υφυπουργό παρά τω Προέδρω Τίτο Χριστοφίδη κατά τις οποίες προσπαθούσε να εξηγήσει την ανάγκη για μέτρα.
Βρίσκαμε αντίσταση από το Υπουργείο Οικονομικών για ανάλογα μέτρα που λάμβαναν τα άλλα κράτη – μέλη της ευρωζώνης, ανέφερε.
Ο κ. Ορφανίδης είπε πως μετά από μήνες ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον προσκάλεσε στο Κελλάκι, όπου είχαν πολύωρη συζήτηση και ανέφερε πως μετά από τη συζήτηση αυτή άλλαξε η στάση της Κυβέρνησης και είχαμε τη στήριξη της για να λάβουμε παρόμοια με άλλες χώρες της ΕΕ μέτρα.
Το «ευαίσθητο νεύρο του», συνέχισε είναι ότι πίστευε ότι μπορούσε να πείσει για τη λήψη μέτρων, αλλά όπως ανέφερε, απέτυχε.
Ηταν ξεκάθαρο ότι η καταστροφή στο Μαρί θα έριχνε την Κύπρο σε άσχημη ύφεση, ανέφερε λέγοντας στην Ερευνητική ότι το πρώτο εξάμηνο του 2011 υπήρξαν δειλά σημάδια ανάκαμψης. Πρόσθεσε ότι προειδοποίησε με επιστολή του τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πως αν δεν λαμβάνοντα διαρθρωτικά μέτρα με τα στατιστικά η κατάσταση ήταν τόσο κρίσιμη όπως και το 1974.
«Εάν ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε διαθέσει 5 λεπτά μπορούσε να σωθεί ο τόπος», συμπλήρωσε.
Ο κ. Ορφανίδης διατύπωσε, επίσης, τη θέση ότι η αγορά της Uniastrum υπό τις συνθήκες ήταν καλή αγορά, εξηγώντας στην Επιτροπή ότι η αγορά της ρωσικής τράπεζας διάνοιγε μεγάλες προοπτικές στη ρωσική αγορά, διευκρινίζοντας ότι τα πλείστα προβλήματα που παρουσίαζε η Uniastrum είχαν εντοπισθεί και τέθηκαν ασφαλιστικές δικλείδες.
Ο κ. Ορφανίδης, αρχίζοντας την κατάθεση του είπε πως ο λόγος που του ζητήθηκε να έρθει στην Κύπρο ήταν η ένταξη της Κύπρου στην ευρωζώνη και την αποδέχθηκε επειδή η ένταξη της Κύπρου είχε πολιτικές διαστάσεις και ήθελε να προσφέρει.
Ερωτηθείς ποια ήταν η κατάσταση της οικονομίας όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας απάντησε πως η οικονομία ήταν σε καλή κατάσταση, αλλά υπήρχαν προκλήσεις διαρθρωτικής φύσης.
«Ολοι ξέραμε ότι οι συνταξιοδοτικές απαιτήσεις ήταν μη διαχειρίσιμες από το 2006 και 2007», είπε προσθέτοντας ότι με την ένταξη στην ευρωζώνη θα χάναμε τη δική μας νομισματική πολιτική και η δημοσιονομική πλευρά θα ήταν σημαντική.
Υπενθύμισε ότι από την άνοιξη του 2007, ο τότε Υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής έκανε προτάσεις για επίλυση του συνταξιοδοτικού.
Ερωτηθείς εάν η Κυπριακή Δημοκρατία πληρούσε επαρκώς τους δείκτες και τους όρους ένταξης στην ευρωζώνη, είπε πως από το 1999 και μέσα στην πρώτη δεκαετία του αιώνα χαλάρωσαν οι προϋποθέσεις και οι δεσμεύσεις μιας χώρας στην ευρωζώνη.
Κάνοντας λόγο για κατρακύλα της οικονομίας που άρχισε αμέσως μετά τις εκλογές του 2008, πρόσθεσε ότι υπήρξε ανατροπή των προσπαθειών σύγκλισης με τα κριτήρια στον ευρωπαϊκό χώρο που είχε αρχίσει από διακυβέρνησης του Τάσσου Παπαδόπουλου και αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο πασχαλινό επίδομα, που όπως είπε έδωσε πολύ χρήμα όταν δεν το χρειαζόταν ο τόπος, δημιουργώντας αχρείαστη επέκταση των δημοσίων δαπανών.
Το Μάρτιο του 2008 είχαμε ολική ανατροπή στη δημοσιονομική πολιτική, είπε και ανέφερε ότι η Κεντρική Τράπεζα από την άνοιξη του 2008, όταν η οικονομία ήταν σε υπερθέρμανση, λήφθηκαν αυστηρά μέτρα με οδηγίες προς τις τράπεζες για τις δανειοδοτήσεις, επειδή υπήρχαν φόβοι για φούσκα στα ακίνητα.
Ερωτηθείς σχετικά από τον Πρόεδρο της Ερευνητικής Επιτροπής Γιώργο Πική ανέφερε πως υπήρξε δέκτης αντιδεοντολογικών πολιτικών παρεμβάσεων για χαλάρωση εποπτικού ελέγχου ή για εξυπηρέτηση συμφερόντων από τον διατελέσαντα Υπουργό Οικονομικών Χαρίλαο Σταυράκη.
Ανέφερε πως ο κ. Σταυράκης ζήτησε όπως η Κεντρική Τράπεζα δεν κάνει δηλώσεις που να αντιβαίνουν ή να αντιστρατεύονται την πολιτική της Κυβέρνηση. Πρόσθεσε πως ο κ. Σταυράκης ζήτησε επίσης να πωληθεί ο χρυσός για να ενισχυθούν τα δημόσια οικονομικά.
Ο κ. Ορφανίδης είπε πως αντιδεοντολογικές παρεμβάσεις του κ Σταυράκη έγιναν για εξυπηρέτηση τραπεζικών συμφερόντων για να βοηθηθεί ρωσική τράπεζα που δραστηριοποιείται στην Κύπρο και για να εξυπηρετηθεί ο Ανδρέας Βγενόπουλος στην προσπάθεια του να ελέγξει μέσω της Marfin Investment Group μετοχικό κεφάλαιο της Marfin Laiki.
Συνεχίζοντας είπε στην Επιτροπή ότι μετά από ενδελεχή έρευνα, η εποπτική αρχή κατέληξε ότι δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί το αίτημα του κ, Βγενόπουλου στον οποίο τηλεφώνησε προσωπικά ο κ. Ορφανίδης, συστήνοντας του να αποσύρει την αίτηση της Marfin Investment Group.
O κ Ορφανίδης είπε ακόμα πως τάχθηκε κατά της αποδοχής του κουρέματος του ελληνικού χρέους και ζήτησε να επιδιωχθεί όπως οι τράπεζες αντλήσουν κεφάλαια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, είπε πως είχε την εκτίμηση πως οι συνέπειες στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων ήταν διαχειρίσιμες και μπορούσαν να αντιμετωπισθούν.
Ερωτηθείς αναφορικά με τον αποκλεισμό της Κύπρου από τις διεθνείς αγορές, την 31η.5.2011, είπε ότι φθάσαμε σε αυτό το σημείο χωρίς κανένα δίχτυ ασφάλειας για το τραπεζικό σύστημα. Πρόσθεσε πως μέχρι το καλοκαίρι του 2012 η ΕΕ ήταν διατεθειμένη να παρέμβει για αγορά κυπριακών κρατικών ομολόγων για στήριξη.
Ο κ. Ορφανίδης ανέφερε ότι ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή στη Φρανκφούρτη σε συνεδρία των μελών της Ευρωζώνη κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες να πείσει ότι μπορεί να ληφθούν και υλοποιηθούν μέτρα σε ένα μήνα, σε μια προσπάθεια να ανακτήσει η Κυπριακή Δημοκρατία την αξιοπιστία της, ωστόσο ανέφερε, ο κ. Σιαρλή προσπάθησε να προωθήσει τα μέτρα απεγνωσμένα και μάταια.
Ερωτηθείς αναφορικά με την προσπάθεια δημιουργίας χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ο κ. Ορφανίδης είπε ότι το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή στόχευε να μαζέψει χρήματα από τις καταθέσεις για να χρηματοδοτηθούν τα δημόσια οικονομικά.
Ερωτηθείς από τον κ. Πική για την ορθότητα της απόφασης της ΚΤ να δώσει έγκριση στην Τράπεζα Κύπρου για την αγορά της Uniastrum την περίοδο που την είχε υποβαθμίσει η Moody’s και με την πλειοψηφία των υποκαταστημάτων της που ήταν διασπαρμένα σε ολόκληρη τη Ρωσία να είναι ζημιογόνα, ο κ. Ορφανίδης είπε πως ετοιμάσθηκαν δύο εκθέσεις (2008), στις οποίες εντοπίζονταν τα αρνητικά.
Πρόσθεσε πως είχαν μελετηθεί το μεγάλο δίκτυο υποκαταστημάτων, εκ των οποίων πολλά δεν ήταν κερδοφόρα, αλλά, εξήγησε ήταν νέα καταστήματα και είχαν φοβερές προοπτικές, λαμβάνοντας υπόψη την αναπτυσσόμενη αγορά της Ρωσίας.
Είπε ακόμα πως θυμάται ότι τα σοβαρά προβλήματα είχαν εντοπισθεί στο γεγονός ότι δύο άτομα ήταν μεγαλομέτοχοι και η ασφαλιστική δικλείδα για να αντιμετωπισθεί αυτή η ανησυχία, ήταν ένας δεσμευμένος λογαριασμός των δύο μετόχων τα ποσά από τους οποίους δεν θα μπορούσαν να πάρουν για δύο χρόνια.
Ο κ. Ορφανίδης είπε ακόμα πως η αρνητική αξιολόγηση της Τράπεζας Κύπρου από τους Fitch δεν προκάλεσε ανησυχία επειδή κατά κανόνα παγκοσμίως αυτήν την περίοδο οι αξιολογήσεις των τραπεζών ήταν καθοδικές.