Η αβάσταχτη ανασφάλεια της ανεργίας

Πέμπτη πρωί, 8:15. Διασταυρώνω και περνώ απέναντι από το παλιό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας στην οδό Μουσείου 3. Εκεί βρίσκεται ένα από τα γραφεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης όπου καθημερινά συγκεντρώνονται άνθρωποι κάθε ηλικίας.

Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, άλλοι κοινοτικοί και από τρίτες χώρες που αναζητούν μία θέση για δουλειά και πηγαίνουν εκεί με την ανάγκη του ανεργιακού επιδόματος. Μπροστά στη μάστιγα της ανεργίας όλοι μοιάζουν ίδιοι, κανείς δεν διαφέρει, δεν υπερτερεί, ενώ η λέξη «ανεργία» αρθρώνεται πια πολύ δύσκολα, αφού το φαινόμενο έχει καταλήξει να θεωρείται μίασμα.

Η δραματικά αυξητική τάση που παρουσιάζει η ανεργία στην Κύπρο την τελευταία τριετία θα μπορούσε να είναι ενδεικτική από μία και μόνο επίσκεψη στη δημόσια υπηρεσία απασχόλησης κάποιο πρωινό. Εκεί, συρρέουν καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι οι οποίοι οδηγήθηκαν από τη μία μέρα στην άλλη στην ανεργία, με κυριότερη αιτία την οικονομική κρίση. «Ο κόσμος που έρχεται εδώ καθημερινά, είναι ολοένα και περισσότερος», μου αναφέρει η υπάλληλος στην υποδοχή της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης. «Σήμερα, όμως δεν είναι και τόσοι», συμπληρώνει, ενώ παρατηρώ ότι η αίθουσα είναι μισογεμάτη. «Τι γίνεται δηλαδή τις μέρες που η προσέλευση του κόσμου είναι μεγάλη;», τη ρωτώ. «Χαμός», μου απαντά και τονίζει ότι η αύξηση του κόσμου που έρχεται εκεί τους τελευταίους μήνες είναι περισσότερο από φανερή.

Μπήκα στην αίθουσα της Υπηρεσίας Απασχόλησης στις 8:20 το πρωί. Πίσω από τον πάγκο υποδοχής σε μια οθόνη υπολογιστή αναγράφεται ο αύξων αριθμός προτεραιότητας και κάθε φορά που αλλάζει ακούγεται ένας εκνευριστικός ήχος. Η δημόσια υπάλληλος υποδεικνύει με δασκαλίστικη αυστηρότητα στους παρευρισκόμενους να είναι προσεκτικοί, να μη μιλούν μεταξύ τους και να κάνουν ησυχία για να δουν τον αριθμό τους, όταν θα έλθει η σειρά τους. Άντρες και γυναίκες προμηθεύονται τα ροζ και γαλάζια χαρτάκια και αναμένουν να έλθει η σειρά τους. Μερικοί κάθονται σιωπηλοί, άλλοι έρχονται είτε μόνοι είτε με παρέα, οι νεότεροι καταφθάνουν μετά τις εννέα ενώ άλλοι περιμένουν υπομονετικά με εκείνο το κενό βλέμμα. Υπάρχουν βέβαια και οι πιο… έμπειροι και εξοικειωμένοι με τον χώρο που έχουν δημιουργήσει μάλιστα και ιδιαίτερες σχέσεις με άλλους ανέργους.

Η οθόνη με την αρίθμηση για τη σειρά προτεραιότητας στις 8:25 περίπου που έφτασα εκεί, έγραφε ότι σειρά είχε ο αριθμός 89. Στις 10:15 που έφυγα θα εξυπηρετούταν ο αριθμός 184. Αυτό ήταν ένα ακόμα ανεπίσημο στοιχείο, σκέφτηκα, που αποδεικνύει την έξαρση του φαινομένου της ανεργίας στην Κύπρο, σε μια μέρα, που κατά την υπάλληλο της υπηρεσίας, ήταν μέτριας προσέλευσης.
Στο βάθος της αίθουσας η ματιά μου πέφτει σε ένα νεαρό γύρω στα 22, ο οποίος φαινόταν ότι ερχόταν εκεί για πρώτη φορά. Τον προσέγγισα ρωτώντας αν έρχεται εδώ και πρώτη φορά. Μου απάντησα θετικά και του εξήγησα ότι πρέπει να πάρει αριθμό. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος τελείωσε πρόσφατα τις σπουδές του και βγήκε στην αγορά εργασίας. «Δεν κατάφερα να βρω τίποτα», μου εξήγησε. «Είμαστε άτυχη γενιά, πέσαμε πάνω σε αυτή την κρίση και περιπλανιόμαστε δεξιά και αριστερά». Παραδίπλα μας κάθεται μια γυναίκα ελληνικής καταγωγής γύρω στα 40, μαζί με τον Κύπριο σύζυγό της, η οποία άκουσε τη συνομιλία μας και διακόπτοντας μάς ανέφερε ότι είναι και εκείνη πρωτάρα στο ανεργιακό. Ρώτησα τι την οδήγησε εκεί και αποστομωτικά απάντησε: «Αναγκαστική παραίτηση! Σε λάθος εποχή». Δεν χρειάστηκε να ρωτήσω οτιδήποτε άλλο, αυτό τα έλεγε όλα αφού και ο σύζυγός της με έντονο ύφος συμπλήρωσε: «Καταλαβαίνεις, έτσι»; Κούνησα καταφατικά το κεφάλι και συνέχισα να τον ακούω. «Εγώ είμαι αυτοεργοδοτούμενος, αλλά όπως παν τα πράγματα με βλέπω πολύ σύντομα εδώ».

Προχωρώντας προς την έξοδο συνάντησα μία από τις πιο πληθωρικές φιγούρες που είδα εκεί και αποφάσισα να μάθω τι την κάνει τόσο δημοφιλή. Ευγενικά με ενημέρωσε ότι είναι «παλιά» εκεί επειδή είναι έκτακτη δημόσιος υπάλληλος σε υπουργείο και συχνά πυκνά έρχεται για να υπογράψει. «Έγινα expert», μου εξηγεί γελώντας «και βοηθώ όσους με χρειάζονται». Αποχαιρετώντας με μου επεσήμανε πόσο κρύο ήταν, ευχόμενη να χιονίσει και πάλι μπας και δούμε ξανά άσπρη μέρα. Η κυρία αυτή ήταν, ίσως η άλλη όψη του νομίσματος, η πλευρά εκείνη που παίρνει τα πράγματα πιο ψύχραιμα και τα αντιμετωπίζει όπως ακριβώς πρέπει, με χιούμορ.

Αναχωρώντας, έβαλα όμως ακούσια και τον εαυτό μου στη θέση εκείνων των ανθρώπων που στα μάτια τους διάβαζες τις μύριες ακανόνιστες σκέψεις τους, ίσως και τα πολλά αναπάντητα: «Γιατί εγώ»;

Η λέξη «άνεργος» και «ανεργία» ένιωσα, διασταυρώνοντας ξανά τον δρόμο, ότι πολύ δύσκολα πια θα αρθρώνεται. Απ’ την άλλη όμως χαμογελούσα τόσο με το ταμπεραμέντο όσο και με την ψυχραιμία της έκτακτης δημόσιας υπαλλήλου με το τιγρέ καπέλο που ευχήθηκε να ασπρίσει ξανά η πόλη αλλά και οι ψυχές μας.

Πέραν των 32 χιλιάδων οι άνεργοι τον Ιανουάριο
Τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας είναι ακόμα πιο απογοητευτικά από το βλέμμα των ανθρώπων και με απλά μαθηματικά, αρκετά δυσοίωνα για το μέλλον. Κατά το 2010 ο μέσος μηνιαίος αριθμός ατόμων που αποτάθηκαν στην υπηρεσία απασχόλησης για επίδομα ανεργίας έφταναν τις 9.847, εκ των οποίων το 50,7% ήταν γυναίκες. Κατά τη διάρκεια του Ιανουάριου, οι εγγεγραμμένοι αιτητές εργασίας στους καταλόγους της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, έσπασαν κάθε ρεκόρ, φτάνοντας τους 32.262. Ο αντίστοιχος αριθμός για το 2011 άγγιζε τις 25.142, το 2010 τις 23.154 και τον Ιανουάριο του 2009 τις 13.347. Συμπερασματικά, παρατηρούμε ότι τον τελευταίο χρόνο, ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 7.120 άτομα, δηλαδή ποσοστό αύξησης 28%, ενώ σε σύγκριση με το 2009, ο αριθμός των ανέργων ανέβηκε σχεδόν κατά 19.000, δηλαδή παρουσίασε μία αύξηση που αγγίζει σχεδόν το ποσοστό-μαμούθ του 142%. Το φαινόμενο της ανεργίας στην Κύπρο έχει όπως είναι φυσικό αρνητικό αντίκτυπο και στην οικονομία του κράτους, αφού ο μεγάλος όγκος ανεργιακών επιδομάτων προέρχεται από τα κρατικά ταμεία. Αν η ετήσια δαπάνη για τα ανεργιακά επιδόματα για το 2009 άγγιζε τα 78 εκατ. ευρώ, πόση θα είναι η ανάλογη δαπάνη για το 2012 που το ποσοστό της ανεργίας όπως όλα δείχνουν θα έχει απλώς εκτοξευτεί;

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ