Οι έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις των τελευταίων μερικών εβδομάδων γύρω από το Γενικό Σύστημα Υγείας έχουν προκαλέσει αρκετή σύγχυση στους πολίτες, οι οποίοι καθημερινά βομβαρδίζονται με αμέτρητες επουσιώδεις για τους ίδιους πληροφορίες, χωρίς να τους δίνεται μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς θα είναι το ΓεΣΥ, τι θα τους προσφέρει, ποια θα είναι τα δικαιώματα και ποιες οι υποχρεώσεις τους.
Η εφημερίδα “Φιλελεύθερος”, με τη βοήθεια του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, παρουσίασε το Γενικό Σύστημα Υγείας. Το κείμενο που ετοιμάστηκε απαντά στις απορίες και τα ερωτήματα, τα οποία οι πολίτες συχνά διατυπώνουν.
1. Τι είναι το ΓεΣΥ;
Τo ΓεΣΥ είναι ένα ανεξάρτητο και αυτόνομο ασφαλιστικό ταμείο στο οποίο θα κατατίθενται εισφορές ή/και άλλα έσοδα, τα οποία θα διοχετεύονται ως αποζημίωση στους παροχείς φροντίδας υγείας (ιατρούς, νοσηλευτές, κλινικά εργαστήρια, φαρμακοποιούς, νοσηλευτήρια, κ.ά.) για να παρέχουν υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Ποιος είναι ο στόχος του ΓεΣΥ;
Στόχος του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ) είναι ο σχεδιασμός και παροχή ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου συστήματος υγείας που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του πολίτη, αντανακλώντας τις σύγχρονες αντιλήψεις και πραγματικότητες.
3. Ποιες βασικές αρχές διέπουν το ΓεΣΥ;
Το ΓεΣΥ έχει σχεδιαστεί για να είναι καθολικό, κοινωνικό, αλληλέγγυο, ολοκληρωμένο και προσβάσιμο.
- Καθολικό σημαίνει ότι συμμετέχουν, συνεισφέροντας, όλοι οι εργαζόμενοι ή με εισόδημα.
- Κοινωνικό, ότι καλύπτει ολόκληρο τον πληθυσμό, χωρίς εξαιρέσεις, διακρίσεις και ανεξαρτήτως της οικονομικής τους δυνατότητας.
- Αλληλέγγυο σημαίνει ότι οι συνεισφορές καθορίζονται στη βάση των εισοδημάτων, ανεξάρτητα από τις ανάγκες που έχει ή θα έχει ο δικαιούχος σε υπηρεσίες υγείας.
- Ολοκληρωμένο σημαίνει ότι το σύστημα υγείας καλύπτει όλες τις βασικές υπηρεσίες υγείας με δυνατότητα συμμετοχής όλων των παροχέων τόσο από τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα.
- Προσβάσιμο σημαίνει ότι το σύστημα υγείας θα επιτρέπει στον δικαιούχο ασθενή να επιλέγει ελεύθερα τον παροχέα που θα του προσφέρει υπηρεσίες φροντίδας υγείας, χωρίς εμπόδια ή περιορισμούς.
4. Ποιος θα διαχειρίζεται το ΓεΣΥ:
Η διαχείριση του ΓεΣΥ είναι ευθύνη του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (Οργανισμός). Ο Οργανισμός είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που διοικείται από ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο απαρτίζεται από εκπροσώπους της κυβέρνησης, των εργοδοτών και των εργαζομένων. Στο τροποποιητικό νομοσχέδιο που στάλθηκε πρόσφατα στη Νομική Υπηρεσία, προστίθεται η συμμετοχή των ασθενών στο Διοικητικό Συμβούλιο με έναν εκπρόσωπο.
Η εκπροσώπηση στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού όλων των κοινωνικών εταίρων προσφέρει στο Ταμείο του ΓεΣΥ αυτονομία και θωράκιση από πολιτικές παρεμβάσεις αφού απαιτείται συναίνεση όλων των μερών κατά τη λήψη οποιωνδήποτε αποφάσεων.
5. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ;
Δικαιούχοι του ΓεΣΥ είναι όλοι οι πολίτες που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και εμπίπτουν σε μια από τις πιο κάτω κατηγορίες:
(α) Κύπριοι πολίτες
(β) Ευρωπαίοι πολίτες που διαμένουν και εργάζονται ή έχουν αποκτήσει δικαίωμα μόνιμης διαμονής.
(γ) Πολίτες τρίτης χώρας οι οποίοι πληρούν τις πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας.
(δ) Τα εξαρτώμενα των πιο πάνω
6. Πώς καλύπτονται οι πολίτες χωρίς εισόδημα;
Το δικαίωμα στις υπηρεσίες υγείας του ΓεΣΥ είναι ανεξάρτητο από την καταβολή εισφοράς. Οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ καθορίζονται με βάση τα κριτήρια που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Οι υπηρεσίες θα παρέχονται στη βάση των αναγκών και όχι στη βάση της οικονομικής δυνατότητας του πολίτη. Επομένως, ακόμη και οι πολίτες χωρίς εισοδήματα (άνεργοι, παιδιά, φοιτητές, στρατιώτες, λήπτες δημόσιων επιδομάτων κ.ά.) θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
7. Ποιες υπηρεσίες υγείας παρέχονται στα πλαίσια του ΓεΣΥ;
Το ΓεΣΥ παρέχει ολοκληρωμένη φροντίδα υγείας στους δικαιούχους. Καλύπτονται όλες οι υπηρεσίες από ιατρούς σε εξωνοσοκομειακό περιβάλλον, τα φάρμακα, οι εργαστηριακές και απεικονιστικές (x-rays, MRIs, CT Scans) εξετάσεις, η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, καθώς και άλλες υπηρεσίες υγείας που καθορίζονται με λεπτομέρεια στο νομοσχέδιο του ΓεΣΥ.
(Ο δικαιούχος θα έχει το δικαίωμα να λαμβάνει τις πιο πάνω υπηρεσίες από το νοσηλευτήριο, διαγνωστικό κέντρο, χημείο, φαρμακείο της επιλογής του, αρκεί το συγκεκριμένο κέντρο να είναι συμβεβλημένο με το ΓεΣΥ).
Επιπλέον με την εφαρμογή του ΓεΣΥ όλοι οι δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν υπηρεσίες φροντίδας υγείας σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωση στη βάση του Κανονισμού 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και της οδηγίας 2011/24/ΕΕ για τα δικαιώματα των ασθενών στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη.
8. Ποιοι παρέχουν τις υπηρεσίες υγείας στα πλαίσια του ΓεΣΥ;
Οι υπηρεσίες υγείας εντός του ΓεΣΥ προσφέρονται από όλους τους παρόχους υγείας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που είναι συμβεβλημένοι με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας. Οι συγκεκριμένοι πάροχοι οφείλουν να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις που αφορούν στα προσόντα, στην υποδομή και στον εξοπλισμό τους.
9. Πώς λαμβάνονται οι υπηρεσίες υγείας;
Οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ αποκτούν δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας εφόσον πρώτα επιλέξουν Προσωπικό Ιατρό (ΠΙ) και εγγραφούν στον κατάλογό του. Σημειώνεται ότι για τα παιδιά επιλέγεται Προσωπικός Ιατρός (Παιδίατρος) από τον κηδεμόνα τους.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος ασθενήσει πρέπει πρώτα να επισκεφτεί τον Προσωπικό του Ιατρό ο οποίος έχει την ευθύνη να κάνει τις πρώτες διαγνώσεις και να δώσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Στις περιπτώσεις όπου χρειάζονται εξειδικευμένες υπηρεσίες, τότε ο Προσωπικός Ιατρός εκδίδει σχετικό παραπεμπτικό. Το παραπεμπτικό αναφέρει την ειδικότητα του ιατρού, π.χ. επίσκεψη σε καρδιολόγο και ο ασθενής θα μπορεί να επισκεφθεί τον καρδιολόγο της επιλογής του.
10. Τι γίνεται όταν ένας ΠΙ απουσιάζει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή όταν ο δικαιούχος επιθυμεί να αλλάξει τον Προσωπικό του Ιατρό;
Στις περιπτώσεις που ένας ΠΙ απουσιάζει για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως για την παρακολούθηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων στο εξωτερικό, άδεια ανάπαυσης κ.λπ., έχει ευθύνη να καθορίσει άλλον ΠΙ, ο οποίος τον αντικαθιστά κατά την περίοδο της απουσίας του. Η απουσία του ΠΙ και ο αντικαταστάτης του θα γνωστοποιούνται στους δικαιούχους που είναι εγγεγραμμένοι στη λίστα του απόντα ΠΙ.
Ο δικαιούχος έχει το δικαίωμα να αλλάζει τον ΠΙ ανά έξι μήνες.
11. Υπάρχει δικαίωμα ελεύθερης επιλογής;
Βασική παράμετρος του ΓεΣΥ είναι η ελεύθερη επιλογή του παρόχου υγείας από τον ασθενή. Είτε με παραπεμπτικό είτε μέσω απευθείας πρόσβασης ο ασθενής είναι ελεύθερος να απευθυνθεί στον πάροχο υγείας της επιλογής του.
12. Υπάρχει δυνατότητα απευθείας πρόσβασης σε Ειδικούς Ιατρούς;
Η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας από Ειδικούς Ιατρούς γίνεται μέσω παραπεμπτικού το οποίο εκδίδει ο Προσωπικός Ιατρός.
Παρ’ όλα αυτά, οι δικαιούχοι έχουν το δικαίωμα απευθείας πρόσβασης, χωρίς την εξασφάλιση παραπεμπτικού από τον Προσωπικό Ιατρό, στους γυναικολόγους και μαιευτήρες για γυναικολογικά θέματα για γυναίκες που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους, στους οδοντίατρους για παροχή προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας, καθώς και στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ).
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, οι δικαιούχοι θα μπορούν να έχουν απευθείας πρόσβαση σε Ειδικό Ιατρό χωρίς παραπεμπτικό, νοουμένου ότι θα καταβάλλουν συγκεκριμένο χρηματικό ποσό τόσο για τις υπηρεσίες που θα λάβουν από τον Ειδικό Ιατρό όσο και για όλες τις παρεπόμενες υπηρεσίες φροντίδας υγείας (π.χ. φάρμακα, κλινικές εξετάσεις).
13. Τι θα γίνεται με περιστατικά που χρήζουν ιατρικής θεραπείας σε κέντρα του εξωτερικού;
Τα περιστατικά αυτά θα αξιολογούνται από εξειδικευμένη επιτροπή και ανάλογα με το πόρισμα της Επιτροπής θα αποστέλλονται σε συγκεκριμένα κέντρα του εξωτερικού. Τα έξοδα θα καλύπτονται από το ΓεΣΥ.
Πέραν τούτου, οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ διατηρούν το δικαίωμα να λαμβάνουν υγειονομική περίθαλψη σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη βάση του Κανονισμού 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και της οδηγίας 2011/24/ΕΕ για τα δικαιώματα των ασθενών στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη.
14. Καλύπτονται οι χρόνιοι ασθενείς;
Ένας από του βασικούς στόχους του ΓεΣΥ είναι να καλύψει τις ανάγκες των χρόνιων ασθενών, αλλά και εκείνων που πάσχουν από σοβαρές και σπάνιες παθήσεις. Η κάλυψη περιλαμβάνει όλο το φάσμα των υπηρεσιών του ΓεΣΥ. Στόχος είναι μέσα από την ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, την εφαρμογή προληπτικών και ανιχνευτικών προγραμμάτων καθώς και κατευθυντηρίων γραμμών και πρωτοκόλλων να παρέχεται αναβαθμισμένη ποιότητα υπηρεσιών.
15. Πώς θα συλλέγονται οι εισφορές του ΓεΣΥ;
Για αποφυγή οποιασδήποτε ταλαιπωρίας του κοινού και με στόχο το χαμηλό διοικητικό κόστος, αξιοποιούνται υφιστάμενες υποδομές που λειτουργούν στη Δημοκρατία. Συγκεκριμένα, για τη συλλογή των εισφορών αξιοποιείται ο μηχανισμός των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του Τμήματος Φορολογίας και του Γενικού Λογιστηρίου. Ανάλογα με το είδος του εισοδήματος του φυσικού προσώπου οι εισφορές συλλέγονται από τις πιο πάνω υπηρεσίες/τμήματα. Π.χ. οι εισφορές από μισθούς παρακρατούνται από τους εργοδότες και καταβάλλονται σε μηνιαία βάση στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων όπως ομοίως εφαρμόζεται σήμερα και για τη συλλογή της εισφοράς για σκοπούς ΥΚΑ. Ακολούθως οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων καταθέτουν τις εισφορές στο Ταμείο του ΓεΣΥ.
16. Οι εισφορές του ΓεΣΥ αποτελούν επιπλέον «φορολόγηση» για το νοικοκυριό;
Κατά μέσο όρο η εισφορά που καταβάλλεται για το ΓεΣΥ δεν αποτελεί επιπλέον φορολόγηση για το νοικοκυριό. Όλα τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι σήμερα (χωρίς το ΓεΣΥ) ο προϋπολογισμός του κάθε νοικοκυριού επιβαρύνεται με περίπου 5% έως 7% για δαπάνες υγείας. Επίσης, καταδεικνύουν ότι σήμερα η επιβάρυνση αυτή γίνεται με απρόβλεπτο τρόπο και σε απρόβλεπτη έκταση. Συγκεκριμένα, σήμερα ένα νοικοκυριό μπορεί να κληθεί να καταβάλει ένα υπέρογκο ποσό για τη θεραπεία ενός μέλους της οικογένειας το οποίο ξαφνικά διαγνώσθηκε ότι πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια.
Το ΓεΣΥ παρέχει διά βίου οικονομική προστασία για τον κάθε πολίτη αφού θα καταβάλλει εισφορές με βάση τα εισοδήματά του (αν έχει) και όχι με βάση τις απρόβλεπτες ανάγκες του σε υπηρεσίες υγείας. Η δε εισφορά για το ΓεΣΥ είναι τέτοια που η επιβάρυνση στον οικογενειακό προϋπολογισμό είναι κατά μέσο όρο σημαντικά χαμηλότερη από την υφιστάμενη επιβάρυνση.
Σημειώνεται δε ότι το ποσό εισφοράς υπολογίζεται με ποσοστό επί των συνολικών αποδοχών κάθε φυσικού προσώπου, με ανώτατο άθροισμα αποδοχών τις 150.000 ευρώ.
17. Στο ΓεΣΥ καταβάλλονται συμπληρωμές;
Οι συμπληρωμές είναι προκαθορισμένα ποσά, τα οποία ο πολίτης θα γνωρίζει εκ των προτέρων, και καταβάλλονται στον πάροχο κατά τη λήψη των υπηρεσιών υγείας από τον δικαιούχο, όπως π.χ. επισκέψεις σε ιατρούς, φάρμακα, εργαστηριακές εξετάσεις. Οι συμπληρωμές αποτελούν μέτρο το οποίο εφαρμόζεται σε όλα τα εθνικά συστήματα υγείας και στόχο έχει να προωθήσει την υπεύθυνη χρήση από τους δικαιούχους υπηρεσιών υγείας που καλύπτονται από το σύστημα, να ελέγξει την κατάχρηση και να συγκρατήσει το κόστος του συστήματος χωρίς να επηρεάζει την πρόσβαση, όπου είναι απαραίτητη, εφόσον για τις συμπληρωμές θα υπάρχει οροφή.
Με βάση τα ποσοστά των συνεισφορών, όπως αυτά έχουν καθοριστεί κατόπιν σχετικής συμφωνίας με τους κοινωνικούς εταίρους, το συνολικό ποσό που θα πρέπει να συλλέγεται ετησίως από τις συμπληρωμές των δικαιούχων δεν θα να ξεπερνά τα €60 εκατομμύρια. Με αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να αναμένεται ότι το ύψος της συμπληρωμής για κάθε υπηρεσία δεν θα ξεπερνά κατά πολύ ή θα βρίσκεται περίπου στα επίπεδα με τα σημερινά τέλη στα δημόσια νοσηλευτήρια.
Ετήσια οροφή συμπληρωμών:
- Γενικός πληθυσμός: €300
- Χαμηλοσυνταξιούχοι: €75
- Λήπτες βοηθήματος ΕΕΕ: €75
Δηλαδή ο κάθε δικαιούχος που ανήκει στην κατηγορία του «γενικού πληθυσμού» δεν θα καταβάλλει ανά έτος συμπληρωμές σε ποσό που θα ξεπερνά τα €300, ανεξαρτήτως του εάν θα χρειαστεί και θα λάβει επιπρόσθετες υπηρεσίες. Το ίδιο θα ισχύει και για τις άλλες δύο κατηγορίες δικαιούχους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους λήπτες βοηθημάτων και ΕΕΕ οι οποίοι θα καταβάλλουν μόνο μέχρι €75 ετησίως.
18. Πώς διασφαλίζεται η παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλής ποιότητας και η συγκράτηση του κόστους του ΓεΣΥ;
Στον σχεδιασμό του ΓεΣΥ εφαρμόζονται βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και εισηγήσεις της ΕΕ, οι οποίες αποσκοπούν στη συγκράτηση του κόστους του συστήματος και στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, όπως η εισαγωγή του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού, η εφαρμογή κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων, η χρήση ολοκληρωμένου συστήματος πληροφορικής κ.ά.
19. Ένας κάτοχος ιδιωτικού ασφαλιστικού σχεδίου θα πρέπει να τερματίσει το συμβόλαιό του;
Ο κάτοχος ιδιωτικού ασφαλιστικού σχεδίου δεν είναι υποχρεωμένος να τερματίσει το συμβόλαιό του. Εναπόκειται στον κάθε πολίτη να συνεχίσει, να σταματήσει ή να διαφοροποιήσει το ιδιωτικό ασφαλιστικό σχέδιο ανάλογα με τις δικές του ανάγκες και την οικονομική δυνατότητα.
20. Πώς βλέπετε τη θέση των πολιτών-ασθενών με την εφαρμογή του ΓεΣΥ;
Το ΓεΣΥ είναι ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα που έχει σχεδιαστεί και συμφωνηθεί με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους εμπλεκόμενους φορείς και ψηφιστεί από τη Βουλή, με κύριο μέλημα την εξυπηρέτηση του πολίτη-ασθενούς και την ενδυνάμωση της θέσης του ασθενούς.
Κάποια παραδείγματα στο πώς πρακτικά θα ωφεληθεί ο πολίτης-ασθενής μέσω του ΓεΣΥ είναι:
- Διά βίου οικονομική προστασία από τυχόν ανάγκη δαπανηρών υπηρεσιών υγείας.
- Ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων.
- Πρόσβαση σε ένα διευρυμένο κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων.
- Μείωση των λιστών αναμονής μέσω της αξιοποίησης των παραγωγικών δυνατοτήτων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
- Αύξηση των επιλογών για τον ασθενή σε επίπεδο παρόχου υγείας.
- Αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
- Αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας για έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματικότερη θεραπεία.
- Παροχή πληροφοριών και δυνατότητα υποβολής παραπόνων μέσω της λειτουργίας τηλεφωνικού κέντρου.
- Προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών μέσω του διορισμού ανεξάρτητου Επιτρόπου Εποπτείας, ο οποίος θα εξετάζει παράπονα ασθενών που θα αφορούν τον Οργανισμό ή/και παρόχους υγείας.
- Δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου με πλήρη πρόσβαση για τον ασθενή.
- Απόκτηση δικαιώματος λήψης υγειονομικής περίθαλψης σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
21. Θα έχω το δικαίωμα επιλογής φαρμάκων;
Ναι. Ο Οργανισμός θα προσφέρει στους δικαιούχους περισσότερες από μια επιλογές σε αντίστοιχα φαρμακευτικά σκευάσματα. Στο συνταγολόγιο του Οργανισμού θα περιληφθούν αυτομάτως όλα τα σκευάσματα που περιλαμβάνονται σήμερα στο συνταγολόγιο των δημόσιων νοσοκομείων. Ακολούθως, όλοι οι εισαγωγείς, αντιπρόσωποι κ.λπ. θα έχουν το δικαίωμα εισαγωγής των σκευασμάτων τους στο συνταγολόγιο του Οργανισμού κατόπιν σχετικής αίτησης/έγκρισης. Ο Οργανισμός θα προσφέρει με απλή συμπληρωμή (γύρω στο €1 ανά συσκευασία) το σκεύασμα με τη χαμηλότερη τιμή. Σε περίπτωση που ο ασθενής επιλέξει μιαν από τις υπόλοιπες επιλογές φαρμάκων, θα καταβάλλει μόνο τη διαφορά στην τιμή. Δηλαδή. Εάν το σκεύασμα που ο Οργανισμός προσφέρει στοιχίζει €5 και το σκεύασμα που ο ασθενής επιλέγει στοιχίζει €8, ο πολίτης θα καταβάλλει μόνο τα €3 της διαφοράς μεταξύ των δύο τιμών.
Σημαντικό να αναφερθεί ότι ο δικαιούχος θα μπορεί να προμηθευτεί τα φάρμακά του από το φαρμακείο της επιλογής του.
22. Πώς χρηματοδοτείται το ΓεΣΥ;
Το ΓεΣΥ χρηματοδοτείται κυρίως από εισφορές όπου υπάρχει τριπλή συμμετοχή μεταξύ μισθωτών και όσων έχουν εισόδημα, εργοδοτών και του κράτους.
(Α) Ο υπολογισμός γίνεται με βάση το Ακάθαριστο εισόδημα.
(Β) Εισόδημα σημαίνει το ποσό που αναφέρεται και χρησιμοποιείται για σκοπούς φορολόγησης από το Τμήμα Εσωτερικών προσόδων.
Πηγή: Φιλελεύθερος