Επιτόπιους ελέγχους στα γραφεία όλων των πολιτικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των εξωκοινοβουλευτικών κομμάτων, θα διενεργήσει ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, θέτοντας κάτω από το μικροσκόπιό του τις οικονομικές καταστάσεις τους. Για τον σκοπό αυτό, τα πολιτικά κόμματα οφείλουν, με βάση τον περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμο, να τηρούν πλήρη στοιχεία και κατάλληλα λογιστικά βιβλία και να καταρτίζουν για κάθε ημερολογιακό έτος ξεχωριστές καθώς και ενοποιημένες με τους συνδεδεμένους οργανισμούς τους, οικονομικές καταστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που θα πραγματοποιηθεί έλεγχος στα οικονομικά των κομμάτων από τον Γενικό Ελεγκτή και μάλιστα επιτόπου.
Ο έλεγχος θα αρχίσει αρχές Φεβρουαρίου. Τα πρώτα κόμματα που θα ελεγχθούν είναι η Συμμαχία Πολιτών και το Ευρωπαϊκό Κόμμα. Ο Γενικός Ελεγκτής, αφού ελέγξει τις οικονομικές καταστάσεις των κομμάτων, θα συντάξει έκθεση αναφορικά με τα ευρήματά του, την οποία θα δημοσιεύσει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Σε περίπτωση που διαπιστώσει παράβαση, η έκθεση θα διαβιβαστεί στον έφορο Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, που είναι ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εσωτερικών, ο οποίος δύναται να επιβάλει χρηματική διοικητική ποινή ύψους μέχρι €20.000.
Στα γραφεία των πολιτικών κομμάτων θα βρεθεί κλιμάκιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, το οποίο θα ελέγξει τον τρόπο διάθεσης της κρατικής χορηγίας που λαμβάνουν τα επτά κοινοβουλευτικά κόμματα και που ανέρχεται στα €4,1 εκατ. ετησίως, ενώ θα επικεντρώσει τους ελέγχους του, στις άλλες πηγές χρηματοδότησης των κομμάτων που προέρχονται από ιδιωτικές εισφορές. Για τις ιδιωτικές εισφορές η κείμενη νομοθεσία καθορίζει ανώτατα ποσά. Για τις επώνυμες εισφορές μέχρι το ποσό των €50.000 το έτος και για τις ανώνυμες μέχρι το ποσό των €1.000 ανά έτος.
Η υφιστάμενη νομοθεσία επιτρέπει στα κόμματα και στους εξαρτώμενους οργανισμούς τους, όπως είναι για παράδειγμα γυναικείες οργανώσεις και νεολαίες, να λαμβάνουν ονομαστικές ή και ανώνυμες χρηματικές εισφορές, καθώς και εισφορές σε είδος ή σε εξοπλισμό ή σε υπηρεσίες, υπό τις εξής, όμως, προϋποθέσεις:
1. Κάθε ιδιωτική εισφορά γίνεται αποδεκτή έναντι αποδείξεως και δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε φόρο ή τέλος. Οι μη χρηματικές εισφορές, οποιασδήποτε φύσης, γίνονται αποδεκτές απαραιτήτως έναντι αποδείξεως επί της οποίας θα πρέπει να αναγράφεται η εκτιμητέα αξία μαζί με την πλήρη περιγραφή της φύσης της εισφοράς, η οποία συνυπολογίζεται στο ανώτατο όριο ιδιωτικών εισφορών.
2. Η απόδειξη που δίνεται από πολιτικό κόμμα ή συνδεδεμένο οργανισμό του για κάθε ιδιωτική εισφορά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη φορολογική δήλωση του εισφορέα και δεν τυγχάνει οποιασδήποτε φορολογίας ή τέλους.
3. Κάθε ονομαστική ιδιωτική εισφορά από τον ίδιο φυσικό ή νομικό εκπρόσωπο επιτρέπεται μόνο μέχρι του ποσού των €50.000 ετησίως. Σε περίπτωση που πολιτικό κόμμα αποδεχθεί ιδιωτική εισφορά πέραν των €50.000 τον χρόνο, τότε διαπράττει ποινικό αδίκημα όσο και ο εισφορέας, με τη σχετική νομοθεσία να επισύρει χρηματική ποινή ίση με το διπλάσιο μέχρι και το τριπλάσιο της διαφοράς μεταξύ της ανώτατης επιτρεπόμενης εισφοράς και της εισφοράς που πραγματοποιήθηκε.
4. Κάθε ανώνυμη ιδιωτική εισφορά από το ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο επιτρέπεται μόνο μέχρι του ποσού των €1.000 ανά έτος.
5. Απαγορεύεται η αποδοχή ιδιωτικών εισφορών οποιουδήποτε είδους που προέρχονται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου που ελέγχονται από το Κράτος ή από εταιρείες που δεν είναι εγγεγραμμένες στη Δημοκρατία.
6. Επιτρέπεται η αποδοχή ονομαστικών ιδιωτικών εισφορών οποιουδήποτε είδους που προέρχονται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου που ελέγχονται από το Κράτος υπό την ιδιότητά τους ως χορηγούς σε κομματικές εκδηλώσεις, ανάλογα με την περίπτωση, μέχρι του ποσού ή της αξίας των €20.000 ανά έτος.
7. Τα κεφάλαια των πολιτικών κομμάτων και των συνδεδεμένων οργανισμών τους θα πρέπει να διακινούνται κατ’ ελάχιστον σε ποσοστό 80% αποκλειστικά μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων και δεν επιτρέπεται τα κεφάλαιά τους να μεταφέρονται σε άλλους οργανισμούς.
Νομοσχέδιο για τα κενά του Νόμου
Όπως διαπιστώθηκε, υπάρχουν κενά στην κείμενη νομοθεσία, με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται η πλήρη διαφάνεια των κομμάτων σε ό,τι αφορά τις οικονομικές τους καταστάσεις. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, παρόλο που ο περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμος ανταποκρίνεται σε σειρά προτάσεων που διατύπωσε η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO) του Συμβουλίου της Ευρώπης, εντούτοις, δεν αρκεί για να επιτευχθεί πλήρως η απαιτούμενη διαφάνεια και λογοδοσία καθώς ο Νόμος:
Πρώτο, καλύπτει μόνο τα κόμματα και όχι τους ανεξάρτητους υποψήφιους.
Δεύτερο, δεν περιλαμβάνει χωριστές διατάξεις για την παρακολούθηση των οικονομικών που σχετίζονται με προεκλογικές εκστρατείες ή επιμέρους ανώνυμες δωρεές που υπερβαίνουν το ανώτατο όριο.
Τρίτο, δεν προβλέπεται η έγκαιρη και ολοκληρωμένη δημοσίευση των λογαριασμών των κομμάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζεται νομοσχέδιο με σκοπό την τροποποίηση της κείμενης νομοθεσίας προκειμένου να καλύψει τα κενά που διαπίστωσε τόσο ο γενικός ελεγκτής όσο και η Υπηρεσία Εκλογών του Υπουργείου.
Πηγή: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ