Καλή ψυχολογία, μεθοδικό και οργανωμένο διάβασμα, υγιεινή διατροφή και ικανοποιητική ξεκούραση, είναι μικρά –πλην αποτελεσματικά– μυστικά που δυνατό να καθορίσουν την απόδοση ενός μαθητή στην αίθουσα των εξετάσεων.
Το Υπουργείο Παιδείας, προκειμένου να βοηθήσει τους χιλιάδες ενοίκους των σχολείων που ετοιμάζονται είτε για τις προαγωγικές, είτε για τις Παγκύπριες Εξετάσεις, προχώρησε στην έκδοση ενός οδηγού προετοιμασίας των μαθητών. Και επειδή μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν, οι πιο κάτω συμβουλές μπορούν ν’ αποδειχτούν ιδιαίτερα χρήσιμες για τους εξεταζόμενους.
Ετοιμαστείτε ψυχολογικά
Καθώς πλησιάζει, λοιπόν, η εξεταστική περίοδος, είναι αναπόφευκτη μια κατάσταση αγωνίας σε όλους σχεδόν τους μαθητές. Αυτή η αγωνία, σύμφωνα με το Υπουργείο, ώς έναν βαθμό αποδεικνύεται θετική, γιατί συνεγείρει κι ενεργοποιεί όλες τις δυνάμεις του μαθητή, για να ανταποκριθεί στην πρόκληση των εξετάσεων και να αποδείξει έτσι την ικανότητά του για επιτυχία. Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι μερικά παιδιά, για διάφορους λόγους, αισθάνονται σε υπερβολικό βαθμό αυτή την αγωνία φτάνοντας μέχρι το άγχος.
Κάτι τέτοιο, αποδιοργανώνει τον οργανισμό και προκαλεί αρνητικά αποτελέσματα για την προετοιμασία όσων το υφίστανται. Προκαλεί ταχυκαρδίες, ανορεξία ή και βουλιμικές τάσεις, πονοκεφάλους, εξάψεις, εκνευρισμό, αδυναμία συγκέντρωσης κ.λπ. Δηλαδή, ό,τι δεν χρειάζεται ο μαθητής. Γι’ αυτό είναι καλό να προληφθεί το άγχος με τη σωστή οργάνωση, που αποτελεί και το καλύτερο αγχολυτικό.
Το Υπουργείο παρομοιάζει τον εξεταζόμενο με έναν αθλητή που διαγωνίζεται σε κρίσιμο αγώνα. Για να τονίσει πως πρέπει να φροντίσει, πρώτα απ’ όλα, την ψυχοσωματική του κατάσταση: ούτε να αδιαφορήσει εντελώς, αλλά ούτε να καταπονηθεί πάρα πολύ μέχρι του βαθμού της υπερκόπωσης.
Αποκτήστε καλές συνήθειες
Το Υπουργείο συμβουλεύει επίσης τους επηρεαζόμενους να αποκτήσουν καλές συνήθειες, οι οποίες θ’ αποδειχτούν χρήσιμοι σύμμαχοι:
- Από νωρίς ξεκινήστε την προετοιμασία με συστηματική μελέτη και επαναλήψεις.
- Όταν νιώσετε κουρασμένοι, διακόψτε για διάλειμμα. Ο οργανισμός σας έχει περιορισμένη βιολογική αντοχή και, ξεπερνώντας την, υποχρεώνετε τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί χωρίς να συγκεντρώνεται, άρα ματαίως τον καταπονείτε.
- Διατηρείτε ένα ισορροπημένο ωράριο εργασίας και ύπνου. Η στέρηση του ύπνου και η υπερβολική κόπωση αδυνατίζουν την απόδοσή σας. Οι ενδιάμεσες ελαφρές σωματικές ασκήσεις βοηθούν τη χαλάρωση της έντασης και αυξάνουν τη δύναμη συγκέντρωσής σας. Π.χ. πέντε συνεχείς ώρες ακίνητοι για διάβασμα αποδίδουν λιγότερο παρά σαραντάλεπτα μελέτης και ενδιάμεσα διαλείμματα 10-15 λεπτών με ανάλογες ασκήσεις.
- Διατηρείτε τις βασικές οδηγίες για σωστή διατροφή: Θρεπτικές αλλά ελαφρές τροφές, όχι πολυφαγία σε λίγα γεύματα, αλλά μικρά και περισσότερα γεύματα σε καθορισμένες ώρες. Αποφύγετε καφέδες, αλκοόλ, φάρμακα και άλλα αχρείαστα.
- Διαλέξτε τον χώρο που σας ταιριάζει, για να δουλέψετε ήσυχοι και απερίσπαστοι. Μην επιτρέψετε στο τηλέφωνο, την τηλεόραση ή σε άλλους παράγοντες να σας διακόπτουν ή να σας αποσπούν την προσοχή.
- Προσέξτε τον φωτισμό. Το φως να πέφτει όχι στα μάτια σας, αλλά στο βιβλίο ή στο τετράδιο που χρησιμοποιείτε.
- Προσέξτε το οξυγόνο στο δωμάτιό σας. Η κλεισούρα προκαλεί πρόωρη κόπωση ή πονοκέφαλο.
Δέκα εντολές για την ημέρα της κρίσης
Με δεδομένο ότι οι μαθητές θ’ ακολουθήσουν τις προηγούμενες συμβουλές, το Υπουργείο Παιδείας εκφράζει την πεποίθηση ότι θα έχουν ένα καλό αποτέλεσμα. Συγχρόνως, όμως, δίνει μερικές επιπρόσθετες οδηγίες για τη μέρα της εξέτασης:
- Να έχετε χορτάσει τον ύπνο και να ξυπνήσετε αισιόδοξοι παίρνοντας ένα ελαφρό πρόγευμα.
- Να φτάσετε στο σχολείο 30 περίπου λεπτά νωρίτερα από την ώρα έναρξης της εξέτασης, παίρνοντας μαζί σας τα καθοριζόμενα.
- Μην παρασυρθείτε από ψίθυρους, φλυαρίες ή πανικοβλημένους συμμαθητές, που σας πληροφορούν τάχα ότι τα θέματα είναι πολύ δύσκολα.
- Μπείτε με σιγουριά στην αίθουσα των εξετάσεων.
- Παραλαμβάνοντας το εξεταστικό δοκίμιο, μην αρχίσετε να γράφετε αμέσως κατά σειρά τις απαντήσεις. Πρώτα διαβάστε το ολόκληρο προσεκτικά, για να ξέρετε τι απαιτείται από σας.
- Αρχίστε να απαντάτε τις πολύ γνωστές ερωτήσεις πρώτα. Αφήστε τελευταίες τις πολύ δύσκολες ερωτήσεις και επιμένετε να καταλάβετε τι ακριβώς ζητούν από σας να γράψετε.
- Όταν τα γράψετε, ελέγξετε καλά, για να δείτε αν αυτά σας ζητούνται, και αν δεν έχετε κάτι παραλείψει. Προσέξτε τη σαφήνεια, ακριβολογία και πληρότητα της κάθε απάντησης. Όχι λιγότερο, προσέξτε την ορθογραφία και την όλη εμφάνιση του γραπτού.
- Κάνετε σωστή κατανομή του χρόνου που έχετε στη διάθεσή σας. Αν δεν προλαβαίνετε να απαντήσετε αναλυτικά σε μια ερώτηση, διατυπώστε έστω και περιληπτικά τις γνώσεις σας για το θέμα.
- Μην παραδώσετε το γραπτό, αν δε το ξαναδιαβάσετε μια και δυο φορές τουλάχιστον. Αν ήδη το παρέδωσαν άλλοι πριν από σας, αγνοήστε τους, εφόσον είστε μέσα στα όρια του χρόνου της εξέτασης.
- Μην αγωνιάτε, διότι το γραπτό σας θα βαθμολογηθεί δίκαια, όπως του αξίζει.
Όχι στην παπαγαλία, ναι στην κατανόηση
Μη μελετάτε μηχανικά ούτε και να απομνημονεύετε τις σελίδες του βιβλίου, αλλά να προχωρείτε στη σύλληψη του νοήματος του κειμένου που έχετε μπροστά σας. Συγκεντρώστε τη σκέψη σας και προχωρήστε στο διάβασμα έχοντας υπόψη τις πιο κάτω συμβουλές:
- Κατανοήστε πρώτα τον τίτλο του κεφαλαίου και διαβάστε ολόκληρο το κεφάλαιο, για να καταλάβετε ως σύνολο ποιο θέμα είναι μπροστά σας.
- Μελετήστε το ίδιο κεφάλαιο, παράγραφο με παράγραφο, σημειώνοντας τις βασικές έννοιες πάνω στο βιβλίο ή στο τετράδιό σας ή και στα δύο.
- Χρησιμοποιήστε την κριτική δύναμη του μυαλού σας. Αξιολογήστε την παράγραφο: τι καινούργιο προσθέτει, είναι γνώμη ή είναι γεγονός, πώς συνδέεται με τον τίτλο του κεφαλαίου ή με προηγούμενες γνώσεις που έχετε για το θέμα, έρχεται σε αντίθεση ή σε συμφωνία με αυτές, βρείτε παράλληλα παραδείγματα. Με λίγα λόγια, συζητήστε με τον εαυτό σας τα λεγόμενα του συγγραφέα, προτού τα αποδεχτείτε. Θυμηθείτε τι σχετικό διδαχτήκατε στην τάξη, τι συζητήθηκε, ποιες απόψεις εκφράστηκαν, πού καταλήξατε. Κοιτάξτε τι έχετε γραμμένο στο τετράδιό σας από το σχετικό μάθημα, τι ερωτήσεις ή ασκήσεις σας έδωσε ο καθηγητής σας και πού έδωσε έμφαση. Αυτή η διαδικασία θα σας κάνει να θυμάστε ευκολότερα τα ουσιώδη και να κάνετε δική σας τη νέα γνώση.
- Στο τέλος, οργανώστε το κεφάλαιο στα κύρια σημεία του και στα επιμέρους βοηθητικά σημεία. Προσπαθήστε να φανταστείτε ερωτήσεις, που είναι δυνατό να διατυπώνατε εσείς, αν ήσασταν ο εξεταστής.
- Διαβάστε όλα τα κεφάλαια της εξεταστέας ύλης και όχι κατ’ επιλογή νομίζοντας ότι δεν θα μπουν στην εξέταση, διότι είναι πολύ εύκολα (είτε πολύ δύσκολα) ή διότι περιλαμβάνονταν ερωτήσεις τους σε προηγούμενες εξετάσεις.
- Μην αμελείτε τις επαναλήψεις.