Της Σταύρης Αττούνη:
“Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’ αυτό μένειν” [Ηράκλειτος], δηλαδή τίποτα δεν παραμένει το ίδιο και όλα αλλάζουν.
Η φράση αυτή δεν θα μπορούσε να ήταν πιο επιτυχημένη για να περιγράψει τις αλλαγές στον επαγγελματικό τομέα, τις ραγδαίες και γρήγορες εξελίξεις στις γνώσεις και δεξιότητες όλων εμάς των εργαζομένων και για να μας αφυπνίσει στην ανάγκη της συνεχούς ανάπτυξης όπως είπε και ο Σωκράτης: “Γηράσκω αεί Διδασκόμενος”.
Οι μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια στη Κύπρο μας δίδαξαν ότι οι επαγγελματικές μας γνώσεις δεν τελειώνουν με το απολυτήριο λυκείου, το δίπλωμα κολεγίου ή το πτυχίο Πανεπιστημίου. Όσο ποτέ προηγουμένως, όλοι οι εργαζόμενοι χρειαζόμαστε τακτική επιμόρφωση, συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης, αναβάθμιση των δεξιοτήτων, διαμόρφωση νέων στάσεων και σε μερικές περιπτώσεις πλήρη επανεκπαίδευση για αλλαγή καριέρας.
Παράλληλα το παραδοσιακό μοντέλο της μονιμότητας σε μία θέση εργασίας, δηλαδή να αρχίσει κάποιος την επαγγελματική του σταδιοδρομία και να την ολοκληρώσει στην ίδια επιχείρηση ή να παραμείνει στον ίδιο κλάδο εργασίας, δυστυχώς έχει τελειώσει. Επίσης έχει παρέλθει η εποχή όταν μία γνώση, μία πληροφορία ή μία ικανότητα παρέμενε η ίδια για πολλά χρόνια και δεν χρειαζόταν η ανανέωση της. Ας σκεφτούμε απλά πόσο γρήγορα εξελίσσεται η τεχνολογία και πως αυτή έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Ένα καινοφανές κοινωνικό πρόβλημα είναι η ανεργία δεδομένου ότι στη Κύπρο τα προηγούμενα 40 χρόνια υπήρξε συνεχής οικονομική ανάπτυξη και σχεδόν πλήρης απασχόληση. Όλοι μας έχουμε βιώσει την πολύ ψηλή ανεργία ανάμεσα στους νέους μας, τη μακροχρόνια ανεργία ανάμεσα σε συμπολίτες μας, τη μεγάλη δυσκολία εξεύρεσης εργασίας από ανέργους άνω των 50 ετών και τη μετανάστευση χιλιάδων εργαζομένων για ένα καλύτερο αύριο.
Άλλες χώρες οι οποίες αντιμετώπισαν ψηλή ανεργία έδωσαν έμφαση στην μετεκπαίδευση των ανέργων ώστε να αποκτήσουν τις νέες απαιτούμενες δεξιότητες για να εργοδοτηθούν σε άλλους κλάδους. Η μετεκπαίδευση επιτυγχάνεται με συμμετοχή σε σεμινάρια, με την επανένταξη σε πανεπιστήμια (υπάρχει σημαντική αύξηση των «mature students») και την απόκτηση εμπειριών από εργασιακή πρακτική εξάσκηση. Η μεγάλη σημασία των ενεργειών επανεκπαίδευσης τονίζεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία χρηματοδοτεί με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ τέτοιες δραστηριότητες.
Στην Κύπρο η συμμετοχή στη δια βίου επαγγελματική μάθηση είναι μειωμένη. Μέσα από την εμπλοκή μου τα τελευταία χρόνια με την Επαγγελματική Κατάρτιση και την Πιστοποίηση Επαγγελματικών Προσόντων των εργαζομένων στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, τις απόψεις άλλων συναδέλφων μου αλλά και μελέτες της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, επιβεβαιώνεται ότι οι Κύπριοι άνεργοι αλλά και εργαζόμενοι δεν αξιοποιούν ικανοποιητικά τις ευκαιρίες και προγράμματα τις δια βίου εκπαίδευσης. Το αποτέλεσμα είναι οι γνώσεις του Ανθρώπινου Δυναμικού μας να παραμένουν στάσιμες και να μην μπορούν με ευκολία να ακολουθούν τις νέες τάσεις της αγοράς και της τεχνολογίας.
Οι λύσεις και οι ευκαιρίες υπάρχουν. Για όσους εργαζόμενους, ανέργους και νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας ενδιαφέρονται, προσφέρονται με προσιτό κόστος (επιχορηγημένα), και σε κάποιες περιπτώσεις δωρεάν, προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και πιστοποίησης από διάφορους κυβερνητικούς φορείς, δήμους και αρκετά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα πιο γνωστά προγράμματα είναι της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (www.hrdauth.org.cy), του Κέντρου Παραγωγικότητας (www.mlsi.gov.cy/mlsi/kepa) και τα Επιμορφωτικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας (http://www.moec.gov.cy/epimorfotika/programma.html).
Τα τελευταία όμως χρόνια υπάρχουν και άλλες ευκαιρίες όπως το Ίδρυμα Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ΙΔΕΠ) Διά Βίου Μάθησης (http://www.erasmusplus.cy), ο θεσμός του Ανοιχτού Σχολείου (Ανοιχτό Σχολείο Δήμου Αγίας Νάπας – http://ayianapa-school.com) και τα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (www.moec.gov.cy/mtee/metalykeiaka_institouta.html).
Τα προγράμματα αυτά μπορούν να εξασφαλίσουν μία νέα επαγγελματική αρχή, να δώσουν την διέξοδο σε ένα άνεργο και να προσφέρουν μία καριέρα. Όλα όμως εξαρτώνται από τη δική μας θέληση και αποφασιστικότητα. «Το να γνωρίζεις δεν είναι αρκετό, πρέπει να το εφαρμόζεις. Το να θέλεις δεν είναι αρκετό, πρέπει να δρας!» [Γκαίτε].
Σταύρη Αττούνη
Ενεργός Δημότης Σωτήρας