Δύο χρόνια μετά από την οικονομική κατάρρευση του Λιβάνου, οι ηγέτες της γειτονικής χώρας προτείνουν όπως οι καταθέτες επωμιστούν μεγαλύτερο βάρος για τη διάσωση της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας, παρά οι τράπεζες.
Το σχέδιο, αντίγραφο του οποίου διάβασε το πρακτορείο Reuters, επιδιώκει τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος της χώρας, αναγκάζοντας τους καταθέτες να καλύψουν πέραν του ήμισυ της τρύπας ύψους $69 δισεκατομμυρίων, που είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το ΑΕΠ του Λιβάνου.
Όπως αναφέρει το Reuters, το σχέδιο προνοεί τη μετατροπή μεγάλου μέρους των καταθέσεων σε αμερικανικό δολάριο σε λίρες Λιβάνου σε ισοτιμίες που θα εξανεμίσουν το μεγαλύτερο μέρος της αξίας τους.
Από την άλλη το κράτος, η Κεντρική Τράπεζα και οι εμπορικές τράπεζες θα συνεισφέρουν $31 δισεκατομμύρια, λιγότερο από το μισό του απαιτούμενου ποσού.
Η συμφωνία επί του σχεδίου θεωρείται κρίσιμης σημασίας για την εξασφάλιση στήριξης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το σχέδιο πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Μέχρι τώρα οι διαφωνίες μεταξύ των πολιτικών και των τραπεζών για το ύψος των ζημιών και το ποιος θα τις πληρώσει καθυστερούσαν την όποια συμφωνία.
«Το θύμα θα πρέπει επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος», δήλωσε ο Τουφίκ Γκασπάρντ, ένας οικονομολόγος ο οποίος διατέλεσε σύμβουλος του ΔΝΤ και το λιβανέζικου υπουργείου Οικονομικών και πρόσθεσε «η λογική τους είναι απαράδεκτη».
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι καταθέτες με καταθέσεις κάτω των $150.000, που ανέρχονται σε περίπου $25 δις, θα προστατευθούν, αλλά τα χρήματα θα τους καταβληθούν σε περίοδο 15 ετών, ενώ έχουν παγώσει εδώ και δύο χρόνια.
Με βάση το σχέδιο, το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων σε δολάριο ύψους $104 δις, το οποίο οι τράπεζες δεν έχουν συνάλλαγμα να το καλύψουν, θα μετατραπεί σε λίρες Λιβάνου σε διάφορες ισοτιμίες, δύο εκ των οποίων κάτω από τα τρέχοντα επίπεδα της αγοράς.
Η λιβανέζικη λίρα έχει χάσει πέραν του 90% της αξίας της έπειτα από το ξέσπασμα της κρίσης το 2019.
Από τις καταθέσεις αυτές, $16 δις θα χάσουν 75% της αξίας τους και καταθέσεις $35 δις θα χάσουν το 40%.
«Ουσιαστικά πρόκειται για εθνικοποίηση των καταθέσεων», δήλωσε ο Νάσερ Σαΐντι, πρώην Υπουργός Οικονομίας και αντιπρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, αποδίδοντας ευθύνες στην Κεντρική Τράπεζα για συσσώρευση τεράστιων ζημιών στον ισολογισμό της σε μια προσπάθεια να στηρίξει το νόμισμα της χώρας.
«Αν (το σχέδιο) γίνει αποδεκτό από τη Βουλή, θα σημαίνει το φιλί του θανάτου για ένα τραπεζικό σύστημα – ζόμπι και θα καταστρέψει το Λίβανο, την οικονομία του και τον λαό του με μια παρατεταμένη μιζέρια και χαμένες δεκαετίες», πρόσθεσε ο Σαΐντι.
Το προηγούμενο σχέδιο που είχε προταθεί τορπιλίστηκε από τις τράπεζες, την Κεντρική Τράπεζα και τους πολιτικούς λόγω διαφωνιών για τον τρόπο υπολογισμού των ζημιών και τον επιμερισμό του κόστους.
Το νέο σχέδιο στοχεύει στην δημιουργία Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων, η οποία θα επενδύσει τις καταθέσεις σε έργα υποδομής, όπως την ανακατασκευή του λιμανιού της Βηρυτού, που καταστράφηκε στην τεράστια έκρηξη το 2020, και τους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς. Η Εταιρεία αυτή θα ανήκει την κυβέρνηση αλλά θα τυγχάνει ανεξάρτητης διαχείρισης και εκδώσει προϊόντα τιτλοποίησης (asset-backed securities) για να αποπληρώσει τους καταθέτες.
Επίσης, με βάση το σχέδιο, οι πιο πλούσιοι καταθέτες, οι καταθέσεις των οποίων ανέρχονται σε 12 δισεκατομμύρια δολάρια θα δουν $12 δις από τις καταθέσεις τους να μετατρέπονται σε μετοχές, ενώ οι τράπεζες θα συνεισφέρουν $13 δις με τη διαγραφή του μετοχικού τους κεφαλαίου. Οι καταθέτες που θα δουν τις αποταμιεύσεις τους να μετατρέπονται σε μετοχές θα καταλήξουν κατέχουν το 72% του μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, εκτός και αν οι υφιστάμενοι καταθέτες βάλουν χρήματα στις τράπεζες.
Το χρέος της χώρας, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, ανερχόταν στο 500% του ΑΕΠ το 2021.