Οι μέρες της «Κίτρινης Δημοσιογραφίας» μπορεί να μην υπάρχουν πλέον, ωστόσο οι «ψευδείς ειδήσεις» παραμένουν ένα μεγάλο πρόβλημα – ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου συνεχίζει να διαδίδεται παραπληροφόρηση, ακόμη και παραπληροφόρηση. Το ζήτημα έχει επιδεινωθεί μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες μετά την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα με ρεπορτάζ του έγκουρου διεθνούς πρακτορείου Forbes.
Η Μόσχα μπορεί να μην χρησιμοποιεί την πλήρη Κίτρινη Δημοσιογραφία, αλλά έχει αποσιωπήσει κάθε ανεξάρτητο μέσο ειδήσεων στη χώρα, ενώ τα ξένα μέσα ενημέρωσης έχουν επίσης αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό στη Ρωσία. Η πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει επίσης ουσιαστικά αποκοπεί στους περισσότερους Ρώσους.
“Υπάρχουν σε γενικές γραμμές δύο τρόποι με τους οποίους η Ρωσία ελέγχει τη ροή των πληροφοριών. Ο ένας είναι να καθιστά πιο δύσκολη ή αδύνατη την πρόσβαση ορισμένων τύπων πληροφοριών”, δήλωσε η Tami Kim, επίκουρη καθηγήτρια Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.
«(Η Ρωσία) μπόρεσε να το πετύχει αυτό αποφασίζοντας να απαγορεύσει το Facebook και να περιορίσει την πρόσβαση σε άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες εβδομάδες», εξήγησε η Κιμ. “Ένα φυσικό επακόλουθο αυτού του είδους λογοκρισίας είναι ότι η κυβέρνηση είναι πλέον σε θέση να πλημμυρίσει τον ψηφιακό χώρο με τα μηνύματα που θέλει να προωθήσει. Αυτές οι δύο ενέργειες, περιορισμός και πλημμύρες, καθιστούν εξαιρετικά δαπανηρό για τους Ρώσους πολίτες να συγκεντρώσουν αληθινές ειδήσεις. Ταυτόχρονα, υπάρχει κάποια εργασία που δείχνει ότι η επίγνωση της λογοκρισίας μπορεί να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αναζητήσουν κρυφές πληροφορίες—τις οποίες θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να βλέπουμε, αν όχι ήδη, σε ορισμένους πολίτες”.
Εκστρατείες παραπληροφόρησης και παραπληροφόρησης
Πέραν από τον περιορισμό της ροής πληροφοριών, είναι πλέον πολύ πιθανό οι ρωσικοί κρατικοί παράγοντες να προσπαθούν να διαδώσουν παραπληροφόρηση για τον πόλεμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Cyabra, μια πλατφόρμα παρακολούθησης παραπληροφόρησης, ανακοίνωσε ότι είχε παρακολουθήσει περισσότερους από 115.000 λογαριασμούς στο Twitter και στο Facebook που ισχυρίστηκε ότι διέδιδαν ρωσική προπαγάνδα. Σύμφωνα με το Cyabra, το αρνητικό περιεχόμενο κατά της Ουκρανίας στο Twitter αυξήθηκε κατά πάνω από 11.000% στις 14 Φεβρουαρίου σε σύγκριση με τις προηγούμενες ημέρες, ενώ διαπίστωσε επίσης ότι μεγάλο μέρος αυτού του περιεχομένου προερχόταν από μη αυθεντικά προφίλ.
Η πλατφόρμα σάρωσε 53.000 κομμάτια περιεχομένου για την Ουκρανία από περίπου 36.000 προφίλ, όπου περίπου 17.000 ήταν αρνητικά. Κατά τη μελέτη των συστάδων των συνομιλιών, οι αναλυτές της Cyabra ανέφεραν ότι βρήκαν μια αξιοσημείωτη τάση στο Twitter με το hashtag #standwithRussia. Από περίπου 4.000 προφίλ που χρησιμοποιούσαν το hashtag, το 13,7% ήταν ψεύτικα και πολλά είχαν δημιουργηθεί πρόσφατα μόνο τις ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας.
Παρόμοια ευρήματα υπήρξαν και στο Facebook, όπου οι ερευνητές ανέφεραν ότι ανακάλυψαν ότι το 15,4% των προφίλ που συμμετείχαν στη συζήτηση δεν ήταν αυθεντικά. Και στις δύο πλατφόρμες, οι ερευνητές της Cyabra ισχυρίζονται ότι το 56% του περιεχομένου που σχετίζεται με την Ουκρανία που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δύο εβδομάδες προέρχονταν από μη αυθεντικά προφίλ που ήταν λογαριασμοί bots ή “μαριονέτες” – και πολλά από αυτά τα προφίλ παρουσίαζαν παρόμοια συμπεριφορά.
«Η τρέχουσα σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει δει έναν παράλληλο πόλεμο να εκτυλίσσεται στην παγκόσμια σκηνή μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με υψηλό επίπεδο παραπληροφόρησης να διαδίδεται και να μοιράζεται», προειδοποίησε ο διευθύνων σύμβουλος της Cyabra, Νταν Μπράχμι.
“Τα δεδομένα από την πλατφόρμα Cyabra έχουν επισημάνει πώς ο όγκος της παραπληροφόρησης, καθώς και ο σημαντικός αριθμός ανακριβών λογαριασμών που συμμετείχαν στη συζήτηση, αυξήθηκε τις ημέρες πριν από την έναρξη της σύγκρουσης και παρέμεινε υψηλός καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας ενός εφέ χιονόμπαλας”, εξήγησε ο Brahmy μέσω ενός μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. “Η απαγόρευση της Ρωσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν θα εξαλείψει τις κοινωνικές αφηγήσεις στο διαδίκτυο. Η παραπληροφόρηση ζει πέρα από το Facebook και το Twitter με αυθεντικούς λογαριασμούς που διαδίδουν ψεύτικες ειδήσεις σε όλες τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.”
Εντοπισμός παραπληροφόρησης
Οι πλατφόρμες πιθανότατα θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων – και όχι μόνο από τη Ρωσία – καθώς έχει ήδη αποδειχθεί ότι είναι ένας τόσο αποτελεσματικός τρόπος προσέγγισης των μαζών. Δεν υπάρχουν υπεύθυνοι για να ελέγξουν τα γεγονότα και το αποτέλεσμα είναι συχνά ο λόγος και ο διχασμός μεταξύ των χρηστών των πλατφορμών.
«Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που έρχονται σε επαφή με ενορχηστρωμένες προσπάθειες παραπληροφόρησης μπορεί να απορροφήσουν ψευδείς ή παραπλανητικές αφηγήσεις που μπορεί να παραμορφώσουν την αντίληψή τους για ένα θέμα ή ένα γεγονός», πρότεινε ο Μπράχμι.
“Η αρένα της παραπληροφόρησης έχει αλλάξει άρδην και οι ‘κακοί ηθοποιοί’ γίνονται πιο δύσκολο να εντοπιστούν, με αποτέλεσμα οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να πέφτουν θύματα ψευδών δηλώσεων” πρόσθεσε ο Μπράχμι.
Πώς να εντοπίσετε τα ψεύτικα προφίλ
“Κατά την εξέταση του λογαριασμού, εάν βλέπετε έλλειψη φωτογραφιών, καμία πληροφορία προφίλ ή ενημερώσεις, συνήθως διαπιστώνουμε ότι είναι ένας λογαριασμός που δημιουργήθηκε με σκοπό την κοινοποίηση ενός πολύ συγκεκριμένου μηνύματος”, προειδοποίησε ο Brahmy. “Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο εάν ένας λογαριασμός δημοσιεύει πληροφορίες ή απλώς μοιράζεται με συνέπεια, καθώς και τις ώρες της ημέρας που δημοσιεύει ο λογαριασμός.”
Παρά τις ανησυχίες ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται για τη διάδοση παραπληροφόρησης, παραμένει ένας σημαντικός σύνδεσμος για πολλούς σε όλο τον κόσμο, ειδικά όταν κόβονται άλλες μορφές επικοινωνίας.
«Ακόμη και πριν από αυτή τη σύγκρουση, άνθρωποι που καταπιέζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου βασίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαδώσουν την ευαισθητοποίηση των αγώνων τους που αγνοούνται από τα παραδοσιακά μέσα», είπε η Κιμ.
«Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στους πολίτες να ενεργούν ως δημοσιογράφοι και έχουν διαδραματίσει ισχυρό ρόλο, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, για να διευκολύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών», πρόσθεσε. “Λόγω του ισχυρού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν ειδικά σε περιόδους όπως αυτή, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων να επανεξετάσουν τις διαδικασίες που εφαρμόζουν για τη ρύθμιση του περιεχομένου που δημιουργείται από χρήστες.”
Πηγή: Forbes
