“Ανυπόστατους” χαρακτηρίζουν τους ισχυρισμούς για άσκηση βίας από τη Διεύθυνση των Φυλακών σε κρατούμενους σε ανακοινώσεις τους το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσια Τάξεως και ο Κλάδος Προσωπικού Τμήματος Φυλακών της ΠΑΣΥΔΥ.
Στις ανακοινώσεις απορρίπτονται και οι άλλοι ισχυρισμοί που είδαν το φως της δημοσιότητας και προέρχονται από επιστολή κρατουμένων των Κεντρικών Φυλακών προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μέσω του Συνδέσμου Προστασίας Δικαιωμάτων των Φυλακισμένων και στήριξης Αποφυλακισθέντων.
Αναφορικά με τους ισχυρισμούς που προβάλλονται στην επιστολή για “καθημερινά περιστατικά βίας στις Φυλακές και περιστατικά βίας από την πλευρά της Διεύθυνσης του Τμήματος Φυλακών”, το Υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρει ότι αυτοί είναι “παντελώς ανυπόστατοι”. Σημειώνει ότι το Υπουργείο και η Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών στο πλαίσιο της ανθρωποκεντρικής μεταχείρισης των κρατουμένων επιδεικνύουν μηδενική ανοχή σε οποιαδήποτε περιστατικά βίας, και μεριμνούν για άμεση και αποτελεσματική διερεύνηση οποιωνδήποτε τέτοιων ισχυρισμών. “Σε κάθε περίπτωση λειτουργούν απρόσκοπτά θεσμοί και μηχανισμοί εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου, προς τους οποίους έχουν απευθείας πρόσβαση οι κρατούμενοι”, σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Το Υπουργείο απαντά, επίσης, σε ισχυρισμούς για μείωση των σωφρονιστικών προγραμμάτων, αναφέροντας ότι “ουδέποτε έχουν κλείσει σχολεία, ούτε έχει μειωθεί ο αριθμός των επαγγελματικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων”. Αντίθετα, σημειώνει, έχει αυξηθεί ο αριθμός των σχολείων των Φυλακών από 9 που λειτουργούσαν το 2022 σε 10 το 2023 -2024, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η λειτουργία νέας δεύτερης αίθουσας επαγγελματικής κατάρτισης, που θα λειτουργήσει ταυτόχρονα ως 11ο σχολείο.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι ο αριθμός των εκπαιδευτών που εργάζονται στα σχολεία των Φυλακών έχει αυξηθεί από 30 το 2022 σε 37 και 42 τα έτη 2023 και 2024 αντίστοιχα, ενώ και ο αριθμός των σωφρονιστικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων έχει αυξηθεί από 32 το 2022 σε 39 και 54 τα έτη 2023 και 2024 αντίστοιχα, ενώ ο αριθμός των κρατουμένων που συμμετέχουν σε αυτά έχει αυξηθεί από 614 το 2022 σε 623 το 2023 και 713 το 2024.
Όσον αφορά στον ισχυρισμό ότι έχει μειωθεί η ποσότητα και η ποιότητα της παρεχόμενης τροφής στους κρατουμένους, σημειώνεται ότι η σίτιση των κρατουμένων δεν έχει μειωθεί ή υποβαθμιστεί. “Η μέριμνα για το θέμα αυτό είναι συνεχής και αφορά τόσο στην ποσότητα και ποιότητα των παρεχόμενων φαγητών μέσω και της πρόσληψης επαγγελματιών αρχιμαγείρων το 2024, όσο και στην ικανοποίηση των εξατομικευμένων αναγκών κάθε κατηγορίας κρατουμένων (6 διαφορετικά μενού)”, αναφέρεται. Προστίθεται, δε, ότι αυτό εξασφαλίζεται και αποδεικνύεται από την αύξηση του προϋπολογισμού για τη σίτιση των κρατουμένων από €1.600.000 το 2022 σε €2.600.000 τα έτη 2023 και 2024, με σχεδόν τον ίδιο αριθμό κρατουμένων και για τα τρία έτη.
Το Υπουργείο χαρακτηρίζει τον ισχυρισμό περί μείωσης των επισκέψεων σε κρατούμενους ως “αποστερούμενο κάθε βάσης” και σημειώνει ότι αυτός όχι μόνο δεν έχει μειωθεί, αλλά αντιθέτως έχει διευρυνθεί ακόμα περισσότερο με την επέκταση του ωραρίου επισκέψεων κατά μία ώρα και την επέκταση των επισκέψεων σε 7 μέρες, αντί 6 ημέρες εβδομαδιαίως που ίσχυε προηγουμένως.
Όσον αφορά στον ισχυρισμό για απουσία εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων των κρατουμένων στις Φυλακές, το Υπουργείο επαναλαμβάνει ότι και αυτός ο ισχυρισμός “στερείται επίσης οποιασδήποτε βάσης”, αφού, όπως σημειώνει, είναι πολυάριθμες και ιδιαίτερα συχνές οι δραστηριότητες και εκδηλώσεις τόσο για τους κρατούμενους όσο και για τις οικογένειες και τα παιδιά τους, ενώ πραγματοποιούνται και στοχευμένες ενημερωτικές ημερίδες και δραστηριότητες και εκδηλώσεις που στόχο έχουν τη διασύνδεση των κρατουμένων με την ελεύθερη κοινωνία. Πιο συγκεκριμένα, ενώ το 2022 έχουν πραγματοποιηθεί 22 εκδηλώσεις, αυξήθηκαν σε 44 το 2023 και σε 55 το 2024.
“Αναληθή” χαρακτηρίζει και τον ισχυρισμό για κατάργηση της Ανοικτής Φυλακής, και σημειώνει ότι ο θεσμός της Ανοικτής Φυλακής ουδέποτε έχει καταργηθεί, αντιθέτως έχει ενισχυθεί και αναβαθμιστεί και με την ένταξη εξειδικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης που στοχεύουν στην επαγγελματική επανένταξη των κρατουμένων. Τον Φεβρουάριο του 2024 έχει λειτουργήσει η νέα Ανοικτή Φυλακή χωρητικότητας 60 θέσεων που ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ορθολογικότερη κατανομή των κτηριακών υποδομών και των κρατουμένων, προστίθεται.
Το Υπουργείο επισημαίνει ότι διαχρονικά ο πληθυσμός των κρατουμένων που εντασσόταν στην Ανοικτή Φυλακή δεν υπερέβαινε τους 40 κρατούμενους, οι οποίοι φιλοξενούνταν σε κτήριο χωρητικότητας 240 θέσεων, οι οποίες παρέμειναν αναξιοποίητες σε περίοδο σοβαρού υπερπληθυσμού. Το 2023-2024, σε αντίθεση με το 2022, στη βάση ορθολογικού σχεδιασμού με δύο αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, υιοθετήθηκε ένα ολιστικό πρόγραμμα το οποίο περιλάμβανε την αξιοποίηση όλων των αναξιοποίητων χώρων που υπήρχαν, την κτηριακή και τεχνολογική αναβάθμισή τους με στόχο την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερπληθυσμού.
Το Υπουργείο αναφέρει, ακόμη, ότι στις 17 Δεκεμβρίου θα τελεστούν τα εγκαίνια της νέας πτέρυγας Κλειστής Φυλακής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η νέα πτέρυγα Κλειστής Φυλακής έχει ολοκληρωθεί και παραδόθηκε επίσημα το απόγευμα της Τρίτης από το Τμήμα Δημόσιων Έργων και Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών στο Τμήμα Φυλακών, στην παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως.
“Η δημιουργία και η λειτουργία της νέας πτέρυγας Κλειστής Φυλακής απαμβλύνει σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα του υπερπληθυσμού, στοιχείο απαραίτητο για την αποτελεσματική άσκηση σωφρονιστικής πολιτικής”, σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως σημειώνει ότι αναγνωρίζει την ύπαρξη διαχρονικών προβλημάτων στο Τμήμα Φυλακών και επισημαίνει ότι είναι για αυτό που η παρούσα Κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή ενέκυψε “με ορθολογισμό, σοβαρότητα, θέληση και αποφασιστικότητα στην κατά τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αντιμετώπιση και επίλυσή τους”.
Αμετάθετος στόχος της Κυβέρνησης και ειδικότερα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως, αναφέρεται, παραμένει ο εκσυγχρονισμός των Φυλακών και του σωφρονιστικού συστήματος, μέσω της αναβάθμισης των κτηριακών και υλικοτεχνικών υποδομών, της περαιτέρω στελέχωσης σε ανθρώπινο δυναμικό του Τμήματος και θεσμικών και νομοθετικών ρυθμίσεων που ήδη έχουν υλοποιηθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη.
Από την πλευρά του, ο Κλάδος Προσωπικού του Τμήματος Φυλακών της ΠΑΣΥΔΥ αναφέρει επίσης ότι “ουδέν αναληθέστερο” ισχύει όσον αφορά τις καταγγελίες για περιστατικά βίας και καλεί τον Σύνδεσμο να καταθέσει άμεσα τυχόν καταγγελίες οι οποίες υπάρχουν ενώπιον του, για πλήρη διερεύνηση τους από τις αρμόδιες αρχές.
“Οι ατεκμηρίωτες αναφορές που στόχο έχουν να πλήξουν την ακεραιότητα και την επαγγελματική επάρκεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων εις βάρος του Προσωπικού του Τμήματος, που μέσα σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες καλούνται να φέρουν εις πέρας το καθήκον που τους ανέθεσε η πολιτεία, δεν θα γίνουν ανεκτές από τον Κλάδο μας”, σημειώνεται στην ανακοίνωση του Κλάδου.
Προστίθεται ότι το Προσωπικό του Τμήματος και κατ’ επέκταση το Τμήμα Φυλακών, υπόκειται σε έλεγχο από ανεξάρτητες υπηρεσίες και οι κρατούμενοι έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν τα παράπονα τους για οτιδήποτε θεωρούν ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα τους (Επίτροπο Διοικήσεως, Συμβούλιο Φυλακών, CPT) και έχουν το δικαίωμα καθημερινής επαφής με τον νομικό τους εκπρόσωπο που αυτοί επιλέγουν.
Ο Κλάδος σημειώνει ότι ο υπερπληθυσμός είναι ένα γεγονός που δυσκολεύει την καθημερινότητα τόσο των κρατουμένων, όσο και του Προσωπικού και γι’ αυτό, όπως σημειώνουν, “χαιρετίσαμε από την πρώτη στιγμή την εξαγγελία της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως για τη μετατροπή της Ανοικτής Φυλακής σε Κλειστή, με χωρητικότητα 240 κρατουμένων, για την απάμβλυνση του σοβαρού αυτού θέματος”. Το ίδιο ισχύει επίσης για τις τάχιστες διαδικασίες για οικοδόμηση νέας πτέρυγας χωρητικότητας 360 κρατουμένων για την οριστική επίλυση του σοβαρού αυτού θέματος, όπως αναφέρεται.
Περαιτέρω, απορρίπτεται ο ισχυρισμός ότι η Πτέρυγα δεν είναι έτοιμη και ότι τα εγκαίνια γίνονται για το θεαθήναι. “Οι κρατούμενοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στην νέα Πτέρυγα, εν αντιθέσει με το Προσωπικό το οποίο ξεναγήθηκε στις νέες εγκαταστάσεις και έμεινε εντυπωσιασμένο με το αποτέλεσμα, τόσο σε θέματα εξοπλισμού, όσο και σε θέματα ασφάλειας”, σημειώνουν.
Η συντεχνία απαντά, επίσης, συνοπτικά, ότι δεν έχει παρατηρηθεί μείωση προγραμμάτων εκπαίδευσης, φαγητού, επισκέψεων κλπ.
Εν κατακλείδι, ο Κλάδος Προσωπικού Τμήματος Φυλακών σημειώνει ότι αν ο Σύνδεσμος Προστασίας των Δικαιωμάτων των Φυλακισμένων και Αποφυλακισθέντων διαπιστώσει τυχόν παραβίαση δικαιωμάτων των κρατουμένων, οφείλει να τα καταγγείλει στις ανεξάρτητες αρχές για διερεύνηση. “Δεν έχει όμως το δικαίωμα να υιοθετεί απόψεις μερίδας κρατουμένων που για δικούς τους προσωπικούς λόγους, ατεκμηρίωτα προβαίνει σε καταγγελίες χωρίς στοιχεία”, αναφέρει, σημειώνοντας ότι ο στόχος είναι κοινός, “η ασφαλής κράτηση των κρατουμένων που παραπέμπονται από το Δικαστήριο σε συνθήκες σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η εκπαίδευση και αναμόρφωση των κρατουμένων και η ομαλή επανένταξη τους στην κοινωνία”.