Μια επιτύμβια πλάκα του 14ου αιώνα μ.Χ., η οποία βρέθηκε πρόσφατα τυχαία σε κοίτη ποταμού, στην περιοχή Λάρνακας, παρέδωσε στον Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Γιάννη Καρούσο, η γνωστή ακτιβίστρια, κυρία Τασούλα Χατζητοφή, Πρόεδρος του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού, Walk Of Truth.
Η επιτύμβια πλάκα παραδόθηκε στην κυρία Χατζητοφή, από ανώνυμο Κύπριο πολίτη. Μιλώντας κατά την τελετή παράδοσης της, που έγινε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λεμεσού, η κυρία Χατζητοφή υπογράμμισε:
«Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και στέκομαι μπροστά σας για να τιμήσουμε τους Αμμοχωστιανούς, τους προγόνους μας αλλά, προπάντων, την ανθρωπιά, την αξιοπρέπεια και την αγάπη του Κύπριου πολίτη για τον τόπο του, που κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχουν εξαφανιστεί. Προσωπικά, δεν αποδέχομαι αυτόν τον ισχυρισμό.
»Διότι αν πίστευα ότι ήμουνα η μόνη που αγαπώ και ενδιαφέρομαι για την Ιστορία, τα ήθη και τα έθιμά μας, από καιρό θα σας είχα επιστρέψει το διαβατήριό μου ως Κύπρια πολίτιδα. Αντίθετα πιστεύω ότι ο Κύπριος πολίτης διψά κυριολεκτικά να επιστρέψει πίσω στην Ιστορία, στα ήθη και στα έθιμά μας ως ισχυρό αντίδοτο αντίστασης και επιβίωσης, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού».
«Σήμερα, πρόσθεσε, «με αυτήν την επιτύμβια πλάκα που αναφέρεται στον Joseph de Sur, από την Τύρο του Λιβάνου, που πέθανε και τάφηκε στην περιοχή Βαρωσίων, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την Ιστορία μας. Επιβεβαιώνει ότι από εδώ πέρασαν πολλοί κατακτητές οι οποίοι, πέρα από τα όποια πολιτιστικά, ιστορικά και άλλα κατάλοιπα, εμπλούτισαν και την διαφορετικότητα μας.
»Το DNA του Κύπριου εμπλουτίστηκε από την διαφορετικότητα κάθε κατακτητή αλλά δεν αλλοίωσε την ελληνική και χριστιανική ταυτότητά του. Οι αρχαιότητες κάθε μορφής αποτυπώνουν τη ζωή, τις χαρές και τις λύπες, τις δημιουργίες και τον πολιτισμό και είναι η ζωντανή, τεκμηριωμένη ιστορία του τόπου μας».
Απευθυνόμενη στον κ. Καρούσο, η κυρία Χατζητοφή επισήμανε: «Με μεγάλη μου λύπη παραδίδω σήμερα σε σας αυτήν την επιτύμβια πλάκα επειδή, κανονικά, θα έπρεπε να σας την παραδώσει ο ανώνυμος πολίτης που την ανακάλυψε τυχαία στην κοίτη ενός ποταμού. Γι’ αυτό εύχομαι, αυτή η σεμνή τελετή να αποτελέσει την απαρχή μιας ουσιαστικής, δημιουργικής, παραγωγικής και αμφίδρομης συνεργασίας του Οργανισμού μας, του Walk of Truth, με το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Πιστεύω ότι όχι μόνο πρέπει να ενθαρρύνουμε κάθε πολίτη που κατέχει αρχαιότητες να τις παραδίδει αλλά και να τιμάται και να τον συγχαίρουμε για την πράξη του, ώστε να βρει και άλλους μιμητές».
‘Όπως η κ. Χατζητοφή ανέφερε, «ο ανώνυμος Κύπριος που ανακάλυψε τυχαία την επιτύμβια πλάκα, έζησε για πολλά χρόνια στην Βρετανία, βίωσε την πίκρα της ξενιτειάς και την διαφορετικότητα. Τα τρία υπέροχα παιδιά του αναζήτησαν την ταυτότητά τους και επέλεξαν την Κύπρο, διότι είναι η πατρίδα τους και εδώ ανήκουν. Ο πολίτης αυτός παρακολούθησε το πρόγραμμα «24 ώρες» του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Κωνσταντίνου, που παρουσίασε εκτενώς τις προσπάθειές μου για αναζήτηση και επιστροφή κλεμμένων αρχαιοτήτων και εικόνων στην Κύπρο και, όπως μου εκμυστηρεύθηκε, δάκρυσε όταν δήλωσα ότι είμαι μια Βαρωσιωτού.
»Έτσι ταυτίστηκε μαζί μου ως Βαρωσιώτης και κάποτε απόδημος o ίδιος. Ένιωσε ότι θα τον καταλάβω και έτσι με προσέγγισε για να μου εμπιστευθεί αυτήν την επιτύμβια πλάκα, που φύλασσε για 12 ολόκληρα χρόνια, μέχρι να βρει έναν άνθρωπο για να την πάρει στον προορισμό της. Αυτός και η οικογένειά του κέρδισαν την καρδιά και την ψυχή μου με την ανθρωπιά και την αγάπη τους για την Κύπρο μας. Δεν είναι πλούσιοι. Αν ήθελαν να την πουλήσουν κρυφά στη μαύρη αγορά, θα μπορούσαν να κερδίσουν πολλά χρήματα. Αρνήθηκαν προσφορές να ξεπουλήσουν μέρος της ιστορίας του τόπου μας», ανέφερε.
Όπως είπε η κα. Χατζητοφή, «ο ανώνυμος πολίτης και η οικογένεια του, κάθε μήνα, θυμιάτιζαν την επιτύμβια πλάκα αυτού του άγνωστου που τάφηκε στην περιοχή του Βαρωσιού.
«Έχω την πεποίθηση», πρόσθεσε ότι, «καμιά εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα σε ξένους πολιτικούς και επισκέπτες αν δεν στηρίζεται και στις προσωπικές ιστορίες ανθρώπων που αποτυπώνουν την ανθρωπιά, την αξιοπρέπεια, την διαφορετικότητα του Κυπρίου, που εκδηλώνονται στην καθημερινότητά του. Αυτές τις ιστορίες απλών ανθρώπων, που μας κάνουν υπερήφανους σαν λαό, ήρθα να καταγράψω και να προβάλω μέσω του Οργανισμού μου, του Walk of Truth».
Η κα. Χατζητοφή, διαβεβαίωσε τον Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ότι «είναι έτοιμη, να συνεργαστεί με όλες της τις διασυνδέσεις, διεθνώς, με συνεργάτες της στην Κύπρο και στο εξωτερικό όπως και με απλούς πολίτες ώστε να προβληθεί αυτή η πτυχή της Ιστορίας της Κύπρου μας. Δηλαδή των κλεμμένων θησαυρών της αλλά και των απλών βιοπαλαιστών και έντιμων ανθρώπων της.
»Είμαι κι εγώ κόρη ενός από αυτούς τους έντιμους, αξιοπρεπείς και ωραίους ανθρώπους της Κύπρου μας. Με αφορμή τη σημερινή τελετή θα ήθελα, αγαπητέ κύριε υπουργέ μου, να σας ευχαριστήσω ολόψυχα για την άψογη και άριστη συνεργασία μας και την ενεργό υποστήριξη που μας παρέχετε. Ταυτόχρονα, θα ήθελα να σας παρακαλέσω όπως κατοχυρωθεί και επίσημα η συνεργασία μας με το Τμήμα Αρχαιοτήτων επειδή είναι κοινός ο στόχος και κοινή η προσπάθεια: Η ανακάλυψη, προστασία, και η επιστροφή στην Κύπρο κλεμμένων θησαυρών του τόπου μας», κατέληξε.
Παραλαμβάνοντας την επιτύμβια πλάκα, ο κ. Καρούσος ευχαρίστησε την πρόεδρο του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού, Walk of Truth, κα Τασούλα Χατζητοφή και ανέφερε ότι, «ως η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Κύπρου, το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, αναγνωρίζει τη συμβολή πολιτών και οργανωμένων συνόλων στην προστασία και προβολή της κοινής μας πολιτιστικής κληρονομιάς», κατέληξε ο κ. Καρούσος.
Η επιτύμβια πλάκα περιγράφεται σε έκδοση του Τμήματος Αρχαιοτήτων, υπό τον τίτλο: «Lacrimae Cypriae: Les larmes de Chypre», Vol. I. με συγγραφέα την Imhaus Brunehilde (2004), και βρίσκεται ανάμεσα σε μεγάλο αριθμό αρχαιοτήτων που αγνοούνται μετά από το 1974. Φέρει εγχάρακτη επιγραφή η οποία μεταξύ άλλων αναφέρει το όνομα Joseph de Sur, με καταγωγή από την Τύρο του σημερινού Λιβάνου, ο οποίος απεβίωσε την 1η Νοεμβρίου του 1332 μ.Χ.
Η επιτύμβια πλάκα «φαίνεται να βρισκόταν σε εξωτερικό χώρο αποθήκης αρχαιοτήτων της Γαλλικής αρχαιολογικής αποστολής στον αρχαιολογικό χώρο της Έγκωμης. Παλαιότερα, η αρχαιότητα ήταν εκτεθειμένη σε κτήριο το οποίο εφάπτετο με το Μεσαιωνικό παλάτι της Αμμοχώστου (Palazzo di Proveditore, απέναντι από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Νικολάου). Το κτήριο αυτό, σύμφωνα με τον George Jeffery, φαίνεται αρχικά να αποτελούσε το βόρειο κλίτος μεσαιωνικής εκκλησίας».
Το Τμήμα Αρχαιοτήτων προγραμματίζει να εκθέσει την επιτύμβια πλάκα στο Μεσαιωνικό Μουσείο (Κάστρο Λεμεσού) ώστε να είναι προσβάσιμη στο ευρύ κοινό.
Πηγή: Sigmalive