Με την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης συνειδητοποίησε ότι οι δυσκολίες που προέκυψαν από την πανδημία, δυστυχώς δεν πρόκειται να υποχωρήσουν όπως ακριβώς γίνεται με τον κορωνοϊό, αλλά θα πάρουν παράταση με άγνωστες μάλιστα προεκτάσεις και για άγνωστο χρονικό διάστημα αφού κανείς δεν ξέρει πότε θα τελειώσει ο πόλεμος.
Οι πιέσεις που δέχεται η κυπριακή οικονομία λόγω του πολέμου πηγάζουν από δύο αιτίες: τις κυρώσεις και αφετέρου -σε συνάρτηση εν πολλοίς με τις κυρώσεις-, την άνοδο των διεθνών τιμών στα καύσιμα και την ενέργεια που εκτοξεύουν τον πληθωρισμό και την ακρίβεια που φτάνει μέχρι τις τσέπες μας.
Αμεσότερες είναι οι παρενέργειες των κυρώσεων που «πιέζουν» σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό νευραλγικούς τομείς της οικονομίας μας όπως ο τουρισμός, οι υπηρεσίες και όπως φαίνεται από το 6ο πακέτο κυρώσεων η ναυτιλία.
Αυτό που έχει σημασία να επισημανθεί είναι ότι για την κυπριακή οικονομία λόγω της κλίμακας αλλά και της «φυσιογνωμίας» της, το όποιο χάσμα προκύπτει σε σχέση με τη ρωσική αγορά και οικονομία, είναι πολύ πιο δύσκολο να αποκατασταθεί όταν με το καλό τελειώσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, συγκριτικά με τις μεγάλες οικονομίες της Δύσης και ειδικότερα της Ευρώπης. Για αυτό τον λόγο οι επιπτώσεις του πολέμου στην κυπριακή οικονομία, πρέπει να υπολογίζονται σε βάθος χρόνου και ως «στρατηγικής» σημασίας.
Το περιεχόμενο του 6ου πακέτου κυρώσεων
Όσο παρατείνεται ο πόλεμος η ΕΕ δείχνει αποφασισμένη να προεκτείνει τις κυρώσεις της κατά της Ρωσίας και στον τομέα της ενέργειας με πιο αποφασιστικό τρόπο. Όπως έκανε γνωστό μιλώντας στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο την περασμένη Τετάρτη η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το 6ο πακέτο κυρώσεων θα περιλαμβάνει και εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.
Συγκεκριμένα όπως είπε η κ. φον ντερ Λάιεν, με το 6ο πακέτο κυρώσεων:
- Πρώτον, επεκτείνονται οι ατομικές κυρώσεις σε υψηλόβαθμους στρατιωτικούς και άτομα που διέπραξαν εγκλήματα πολέμου στην Μπουτσα και στην πολιορκία της Μαριούπολης.
- Δεύτερον, η μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα Sberbank βγαίνει από το SWIFT και το ίδιο θα γίνει και με άλλες ρωσικές τράπεζες.
- Τρίτον, τρία μεγάλα ρωσικά κρατικά κανάλια δεν θα μπορούν πλέον να εκπέμπουν στην ΕΕ είτε με καλωδιακό είτε με δορυφορικό είτε μέσο διαδικτύου. «Είναι φερέφωνα των ψευδών του Πούτιν», είπε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν.
- Τέταρτον, σταματά η οποιαδήποτε συνεργασία του Κρεμλίνου που βασίζεται σε λογιστές και συμβούλους από την Ευρώπη.
- Πέμπτον, το πετρέλαιο. «Στις Βερσαλλίες οι ηγέτες συμφώνησαν να καταργηθεί σταδιακά η εξάρτηση μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ξεκινήσαμε με άνθρακα, τώρα συνεχίζουμε με το πετρέλαιο. Δεν θα είναι εύκολο. Προτείνουμε να απαγορευτεί όλο το ρωσικό πετρέλαιο σε όλη την Ευρώπη. Θα ξεκινήσουμε με το αργό και τα διϋλισμένα προϊόντα μέχρι το τέλος του έτους», είπε η Ουρσουλα φον τερ Λάιεν.
Σε «φουρτούνες» η ναυτιλία
Όπως όλα δείχνουν το 6ο πακέτο κυρώσεων που θα επιβάλει στη Ρωσία η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πλήξει άλλον έναν σημαντικό τομέα της κυπριακής οικονομίας. Η κυπριακή ναυτιλία η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αξιοσημείωτη δυναμική με τη συμμετοχή της στο ΑΕΠ της χώρας να αυξάνεται συνεχώς φτάνοντας περίπου το 7%, θα βρεθεί αντιμέτωπη με δυσκολίες.
Σημειώνεται ότι η ναυτιλία ήδη βρίσκεται υπό πίεση λόγω των κυρώσεων και των επιπτώσεων του πολέμου, πλην όμως σε βαθμό «ελεγχόμενο».
Το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που όλα δείχνουν ότι θα περιλαμβάνεται στο 6ο πακέτο κυρώσεων, θα αφορά και τη μεταφορά των ρωσικών πετρελαιοειδών σε τρίτες χώρες. Κάποιες από τις 283 ναυτιλιακές εταιρίες που είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τρίτες χώρες.
Αυτό σημαίνει ότι αν δεν αλλάξει κάτι μέχρι την τελική λήψη αποφάσεων της Επιτροπής, και τελικά όντως οι κυρώσεις αφορούν και τη μεταφορά σε τρίτες χώρες, τότε οι εταιρίες αυτές προκειμένου να τηρήσουν τα συμβόλαιά τους και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, θα αποχωρήσουν από το κυπριακό νηολόγιο και θα εγγραφούν σε κράτη εκτός ΕΕ.
Μέχρι και εχθές Κυριακή 8/5/2022 οι πληροφορίες αναφέρουν πως γίνονταν συζητήσεις και διπλωματικές διεργασίες -οι οποίες φαίνεται πως θα συνεχιστούν και κατά την τρέχουσα εβδομάδα- που σκοπό έχουν να περιορίσουν τις κυρώσεις σε βαθμό τέτοιο που να μην πλήττουν ναυτιλιακές εταιρίες ευρωπαϊκών συμφερόντων. Στο «στρατόπεδο» της Κύπρου είναι και άλλα ευρωπαϊκά κράτη με ανεπτυγμένη ναυτιλία, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα και η Ολλανδία.
Εξάλλου αρκετά κράτη μέλη που ο βαθμός εξάρτησης τους από το ρωσικό πετρέλαιο είναι αυξημένος, δικδικούν και απ’ ότι όλα δείχνουν θα πετύχουν την ειδική επιβολή εμπάργκο ή ακόμη και την εξαίρεσή τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι χθες Κυριακή η Βουλγαρία προειδοποίησε ότι θα ασκήσει Βέτο εάν δεν προβλεφθεί εξαίρεσή της από τις κυρώσεις που αφορούν το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.
«Σύννεφα» και στον τομέα των ακινήτων
Πέραν από τη ναυτιλία και ο τομέας των ακινήτων φαίνεται ότι θα πληγεί από τις πρόνοιες του 6ου πακέτου κυρώσεων.
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες η ΕΕ προτίθεται να επιβάλει απαγόρευση συναλλαγών στα ακίνητα με Ρώσους.
Αν όντως ισχύσει η εν λόγω απαγόρευση, σημαίνει ότι οι δυσκολίες που ήδη από την κατάρρευση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και την καθίζηση του ρωσικού ενδιαφέροντος στην αγορά ακινήτων, θα είναι ακόμη μεγαλύτερες.