Δραματική επιχείρηση διάσωσης βρισκόταν σε εξέλιξη καθ’ όλη τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, μετά το σήμα κινδύνου που εξέπεμψε το επιβατικό – οχηματαγωγό πλοίο «Norman Atlantic».
Το πλοίο, που έφερε ιταλική σημαία, είχε αναχωρήσει το απόγευμα του Σαββάτου από την Πάτρα με προορισμό την Ιταλία, μέσω Ηγουμενίτσας και, εκτός από επιβάτες, ήταν φορτωμένο με 125 φορτηγά, τρία λεωφορεία και 88 άλλα οχήματα.
Τα ξημερώματα χθες, ενώ έπλεε σε διεθνή χωρικά ύδατα, μεταξύ των ακτών Ιταλίας και Αλβανίας, βορειοδυτικά της Κέρκυρας, εκτελώντας το δρομολόγιο Ηγουμενίτσα-Ανκόνα, εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο γκαράζ του, από αδιευκρίνιστη αιτία, με αποτέλεσμα να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή των 478 επιβατών και μελών του πληρώματος.
Μάχη με τον καιρό
Και σαν να μην έφτανε η φωτιά, στη θάλασσα επικρατούσαν νότιοι άνεμοι που άγγιζαν τα 9 μποφόρ, βροχόπτωση, χαλάζι και ομίχλη, καιρικά φαινόμενα που δυσχέραιναν τόσο το έργο της κατάσβεσης της φωτιάς όσο και την αποστολή διάσωσης των επιβατών. «Η κινητοποίηση είναι μεγάλη, το ίδιο και η αγωνία», ανέφερε χαρακτηριστικά η Κυβερνητική Εκπρόσωπος της Ελλάδας Σοφία Βούλτεψη. «Βρισκόμαστε μπροστά στις χειρότερες συνθήκες που μπορούσαμε να συναντήσουμε. Δίνεται μάχη με τα στοιχειά της φύσης και ας ελπίσουμε όλα να πάνε καλά και να μην χαθεί καμιά ανθρώπινη ζωή», τόνισε.
Στις 2 το μεσημέρι, τα ιταλικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι η πυρκαγιά στο «Norman Atlantic» έχει τεθεί υπό έλεγχον και συνέχιζε να φλέγεται μόνον η γέφυρα Νο5. Γύρω στις 8 το βράδυ, η ναυλώτρια εταιρεία ΑΝΕΚ ανακοίνωσε ότι η κατάσταση στο πλοίο βρίσκεται υπό έλεγχον και υπάρχει, πλέον, μόνο καπνός. Ωστόσο, πηγές από τη Ρώμη, ανέφεραν γύρω στις 10.30 το βράδυ πως υπήρχαν ακόμη μικρές εστίες φωτιάς.
Νεκρός ένας Έλληνας
Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι εμπλεκόμενες δυνάμεις για διάσωση των επιβαινόντων, το απόγευμα ανακοινώθηκε πως στο πλοίο εντοπίστηκε ένας νεκρός. Πρόκειται για τον Έλληνα Γιώργο Δούλη, ο οποίος ανασύρθηκε νεκρός από τη γλίστρα διάσωσης επιβατών. Από το ίδιο σημείο διασώθηκε η σύζυγός του, Θεοδώρα Δούλη, η οποία επίσης είχε εγκλωβιστεί. Μεταφέρθηκε από σκάφος της ιταλικής ακτοφυλακής στο Μπρίντιζι της Ιταλίας, όπου και διακομίστηκε στο νοσοκομείο για περίθαλψη. Η κ. Δούλη είναι εκτός κινδύνου. Στο Μπρίντιζι μεταφέρθηκε και η σορός του άτυχου άνδρα. «Οι θείοι μου είχαν έρθει στην Ελλάδα για διακοπές και επέστρεφαν στη Ζυρίχη για να κάνουν Πρωτοχρονιά με τα παιδιά τους. Η θεία μου ήταν πολύ χαρούμενη που ήρθε στην Ελλάδα για να είναι με τους συγγενείς της. Δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να επικοινωνήσουμε μαζί της», δήλωσε χθες βράδυ η ανιψιά του ζεύγους. Σ
το πλοίο επέβαιναν ένας Ρουμάνος, δύο Ρώσοι, έξι Αυστριακοί, δύο Ούγγροι, δέκα Ελβετοί, ένας Κροάτης, οκτώ Γεωργιανοί, πέντε Σύροι, ένας Σουηδός, ένας Καναδός, δύο Ουκρανοί, ένας Αιγύπτιος, 18 Γερμανοί, 54 Τούρκοι, δύο Αφγανοί, 22 Αλβανοί, ένας Μαλτέζος, επτά Βούλγαροι, τρεις από την ΠΓΔΜ, δυο Βρετανοί, 22 Ιταλοί, τρεις Ολλανδοί, τρεις Βέλγοι, εννέα Γάλλοι, δυο Ιρακινοί και 234 Έλληνες.
Έλληνες ήταν στην πλειοψηφία τους και τα μέλη του πληρώματος (34), ενώ άλλοι 22 ήταν Ιταλοί. Ο κυβερνήτης του πλοίου, Ρικάρντο Ριτσότο, ελαφρά τραυματισμένος, μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο Μπρίντιζι, όπου και εισήχθη στο νοσοκομείο.
Αδιάκοπες προσπάθειες
Το έργο διάσωσης είναι εξαιρετικά αργό, λόγω των πολλών παραγόντων που δυσχεραίνουν τις επιχειρήσεις. Μέχρι τις 11 χθες το βράδυ είχαν διασωθεί 190 από τους 478 επιβαίνοντες και ένας ανασύρθηκε νεκρός. Γύρω στις 4 το πρωί αναμενόταν να φτάσει στο λιμάνι του Μπρίντιζι το πλοίο «Σαν Τζόρτζιο», του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, στο οποίο επέβαινε μεγάλο μέρος των διασωθέντων του «Norman Atlantic». Το πλοίο είναι ελικοπτεροφόρο, γεγονός που συνέβαλε στην επιτάχυνση της διαδικασίας, σύμφωνα με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Νίκο Δένδια. Η Υπουργός Άμυνας της Ιταλίας Ρομπέρτα Πινότι έκανε γνωστό ότι οι επιχειρήσεις διάσωσης θα συνεχίζονταν κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, παρά τις όποιες αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Πριν από τα μεσάνυχτα, πάντως, αναμενόταν βελτίωση των καιρικών συνθηκών, που θα επέτρεπε και σε άλλα μέσα να προσεγγίσουν το πλοίο. Το μεγάλο ερώτημα ήταν αν οι επιβάτες θα άντεχαν και δεύτερη νύχτα στο κατάστρωμα, υπό τον όρο ότι η φωτιά δεν προκάλεσε επιπρόσθετες ζημιές, ικανές να πλήξουν την ικανότητα πλεύσης του.
Ιταλικός συντονισμός με πλήρη συνεργασία
Το πλοίο βρισκόταν εντός της θαλάσσιας περιοχής ευθύνης έρευνας και διάσωσης της Ιταλίας και τον γενικό συντονισμό των ενεργειών διάσωσης ανέλαβε η Ρώμη, σε άμεση συνεργασία με την Αθήνα. Η επικοινωνία Ιταλίας και Ελλάδας ήταν διαρκής, ενώ για το θέμα συζητούσαν και απευθείας οι Πρωθυπουργοί των δύο γειτονικών χωρών. Υπήρξε, μάλιστα, και σχετικό tweet του Ματέο Ρέντσι, που ανέφερε: «Παρακολουθούμε την υπόθεση του πλοίου μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας σε επαφή με τον Πρωθυπουργό Σαμαρά και τη μέγιστη κινητοποίηση του ναυτικού μας». «Οι δύο Πρωθυπουργοί συμφώνησαν ότι θα γίνει το παν, θα διατεθούν όλα τα μέσα για να υπάρξει αίσια έκβαση αυτής της επιχείρησης σωτηρίας», ανέφερε από πλευράς της η κ. Βούλτεψη. Τηλεφωνικές επαφές με τους Πρωθυπουργούς της Ιταλίας και της Ελλάδας είχε και ο Αλβανός ομόλογός τους Έντι Ράμα. Η Αλβανία έθεσε, επίσης, στη διάθεση των ιταλικών Αρχών τα λιμάνια της και δήλωσε ότι είναι πρόθυμη να προσφέρει κάθε βοήθεια στο έργο της διάσωσης.
Πολλές δυνάμεις
Στην επιχείρηση διάσωσης συμμετείχαν πτητικά και πλωτά μέσα, πολιτικά και πολεμικά. Κάποια από τα μέσα ασχολούνταν με το έργο της πυρόσβεσης και άλλα με τη διάσωση των επιβαινόντων. Επιβάτες μεταφέρονταν στη στεριά από δέκα εμπορικά πλοία, ιταλικά και ελληνικά Super Puma, σκάφη της ιταλικής Ακτοφυλακής και ελικόπτερα με δυνατότητα μεταφοράς 2-3 ατόμων. Οι ιταλικές Αρχές δεν μπορούσαν να αξιοποιήσουν όλα τα πτητικά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους, λόγω των δυνατών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή, ενώ οι επιχειρήσεις διακόπτονταν για ανεφοδιασμό κάποιων εκ των συμβαλλόμενων μέσων και αλλαγές στα πληρώματά τους. Μεταξύ άλλων, στη διάθεση του έργου διάσωσης τέθηκαν πολεμικά μέσα της Ιταλίας και της Ελλάδας, όπως S-70, C-130, Chinook, φρεγάτες, ακόμη και τορπιλάκατοι και πυραυλάκατοι.
Διαφωνίες για τη ρυμούλκηση
Αργά το απόγευμα το ρυμουλκό «Marrietta Baretta» κατάφερε να δέσει το «Norman Atlantic», ωστόσο για αρκετή ώρα δεν είχε ξεκαθαρίσει αν η προσπάθεια ρυμούλκησης θα είχε κατεύθυνση την Ιταλία ή την Αλβανία. Επί του θέματος φαίνεται να υπήρξε διαφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, καθώς το Μπρίντιζι απήχε από το πλοίο γύρω στα 50 ναυτικά μίλια, ενώ το Δυρράχιο πολύ λιγότερο, γι’ αυτό και εκδήλωσε αυτή την προτίμηση η Ελλάδα, όμως οι ιταλικές Αρχές επιθυμούσαν το πλοίο να δέσει στην Ιταλία. Πάντως και στα δυο λιμάνια ξεκίνησαν από νωρίς να στήνονται οι υποδομές για πιθανή υποδοχή του «Norman Atlantic».
Η επιχείρηση ρυμούλκησης σταμάτησε κάποια στιγμή, καθώς κόπηκε ο κάβος από το ρυμουλκό που έσερνε το φλεγόμενο πλοίο, γεγονός που προξένησε επιπλέον καθυστέρηση. Οι δυσκολίες αυτές στην πορεία ξεπεράστηκαν, αλλά η διαδικασία γινόταν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
«Τα πατώματα βράζουν»
Συγκλονιστικές ήταν οι μαρτυρίες των επιβατών του «Norman Atlantic», οι οποίοι επικοινωνούσαν με τους συγγενείς τους και τα ΜΜΕ. Εκτεθειμένοι στον καπνό, τη βροχή και τον παγωμένο αέρα, περιέγραφαν τις δραματικές στιγμές που ζούσαν, γνωρίζοντας ότι κινδύνευε η ζωή τους. «Είμαστε έξω στο κατάστρωμα, έχουμε ξεπαγιάσει, πνιγόμαστε από την κάπνα», είπε το μεσημέρι στo Mega o κ. Γιώργος Στυλιαράς, επιβάτης του δρομολογίου Ηγουμενίτσα – Ανκόνα. «Το καράβι ακόμη καίγεται, τα πατώματα βράζουν […] Άλλοι τρέμουν, άλλοι βήχουν από τον καπνό», συνέχισε. Όπως είπε, ο καπετάνιος ενημέρωσε τους επιβάτες ότι αναμένεται ρυμουλκό για να τραβήξει το πλοίο. «Το θέμα είναι ότι μέχρι τότε δεν ξέρουμε αν θα αντέξουμε», πρόσθεσε.
«Αν δεν πνιγούμε, θα πεθάνουμε από το κρύο»
Άλλος επιβάτης, ο Γιώργος Σαράντης, είπε: «Το καράβι φλέγεται ακυβέρνητο, διασωστικά δεν υπάρχουν εδώ γύρω, ούτε πυροσβεστικά να ρίχνουν νερό». Με τη φράση «αέρας, κύμα, βροχή, ανελέητα…» περιέγραψε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν, διαβεβαίωσε όμως ότι στο πλοίο δεν υπήρχε πανικός. «Έχουμε βάλει όλοι τα σωσίβια και περιμένουμε», είπε. Σημείωσε ακόμα ότι δεν υπήρξε έγκαιρη ενημέρωση για τη φωτιά που ξέσπασε στο γκαράζ όταν οι περισσότεροι επιβάτες κοιμούνταν. «Ήταν η μυρωδιά του καμένου πλαστικού που μας πέταξε όλους πάνω», τόνισε. Το ίδιο ανέφερε και η επιβάτης Ράνια Φυραίου. «Μύρισε καπνός στην καμπίνα. Φορέσαμε ζεστά ρούχα και βγήκαμε έξω», είπε. «Υπάρχουν πολλά παιδάκια και ηλικιωμένοι. Είμαστε ο ένας κοντά στον άλλο και προσπαθούμε να ζεσταθούμε», τόνισε, ενώ κάποιος συνεπιβάτης της ακούστηκε να λέει «αν δεν πνιγούμε, θα πεθάνουμε από το κρύο».
Πρόσφατα προβλήματα
Σοβαρές παρατηρήσεις για τη στεγανότητα, τα σωστικά μέσα και τα φώτα εκτάκτου ανάγκης του επιβατηγού/οχηματαγωγού «Norman Atlantic» είχαν κάνει, πάντως, οι λιμενικές Αρχές της Πάτρας μετά την καθιερωμένη επιθεώρηση του πλοίου, στην οποία είχαν προβεί στις 19 Δεκεμβρίου. Οι λιμενικές Αρχές είχαν δώσει προθεσμία δεκαπέντε ημερών στην πλοιοκτήτρια εταιρεία να διορθώσει τα προβλήματα. Μεταξύ άλλων εντοπίστηκαν ελλείψεις στους μηχανισμούς κλεισίματος των υδατοστεγών θυρών, που επηρεάζουν τη στεγανότητα του πλοίου, και είχε εντοπιστεί ότι δεν υπήρχε σαφές σχέδιο διαχείρισης για επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης σε επιβατηγά πλοία. Όπως φαίνεται στο έγγραφο, ο έλεγχος των λιμενικών αποκάλυψε την ύπαρξη ελλείψεων στα συστήματα εκτάκτου ανάγκης του πλοίου. Οι επιθεωρητές σημείωσαν μια παρατήρηση στα φώτα εκτάκτου ανάγκης και στον έλεγχο των δομικών συνθηκών στο πλοίο ανέφεραν έλλειψη στους μηχανισμούς σφράγισης των υδατοστεγών θυρών. Στο έγγραφο αναφέρονται επίσης ελλείψεις σε σωστικές εφαρμογές.
Ερωτήματα θέτουν οι ναυτεργάτες
Εν τω μεταξύ, σοβαρά ερωτήματα έθεσαν χθες, με ανακοίνωσή τους, τα ναυτεργατικά σωματεία Πανελλήνια Ένωση Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, Πανελλήνια Ένωση Κατωτέρων Πληρωμάτων Μηχανής Ε.Ν., Πανελλήνια Επαγγελματική Ένωση Μαγείρων Ε.Ν. και Πανελλήνια Ένωση Πληρωμάτων Ρυμουλκών – Ναυαγοσωστικών. Όπως επισημαίνουν, τα ερωτήματα αυτά πρέπει «να απαντηθούν με ακρίβεια και να ελεγχθεί αυστηρά η τήρηση των κανόνων ασφαλούς ναυσιπλοΐας και προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα». Το πρώτο ερώτημα που θέτουν είναι ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες της πυρκαγιάς, αν λειτούργησαν τα μέσα πυρόσβεσης, αν υπήρχε η αναγκαία στεγανότητα του πλοίου και γιατί δεν έγινε δυνατόν να αντιμετωπιστεί η πυρκαγιά από την αρχή. Το δεύτερο ερώτημα είναι, «γιατί ενώ η πυρκαγιά εκδηλώθηκε στις 4 περίπου το ξημέρωμα της Κυριακής 28 Δεκέμβρη, απομακρύνθηκαν μόνο 150 επιβάτες με σωσίβιες λέμβους και παρέμεινε στο πλοίο μεγάλος αριθμός επιβαινόντων, σε μια περιοχή (ανοικτά της Κέρκυρας) που μπορούν, παρά τις συγκεκριμένες (χωρίς υπερβολές) άσχημες καιρικές συνθήκες, να συμβάλουν έγκαιρα στην επιχείρηση διάσωσης παραπλέοντα πλοία, πολεμικά πλοία, ρυμουλκά ανοικτής θαλάσσης και ελικόπτερα παντός καιρού». Το τρίτο ερώτημα είναι: «Ποιο είναι το ιστορικό του πλοίου, αν είναι μετασκευασμένο οχηματαγωγό, αν δικαιολογείται η παρουσία τόσο μεγάλου αριθμού επιβατών και οχημάτων, αν η οργανική σύνθεση του πλοίου κάλυπτε τις ανάγκες, και αν ήταν επαρκή και λειτούργησαν τα μέσα διάσωσης». Το τέταρτο αναφέρεται στο ιστορικό των ελέγχων του πλοίου και πώς αντιμετωπίστηκαν οι παρατηρήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του ελέγχου στις 19 Δεκεμβρίου 2014 από τις Λιμενικές Αρχές στην Πάτρα, που έχουν αναρτηθεί στο σύστημα «EQUASIS», οι οποίες αφορούν την αξιοπλοΐα του.
Και ναυάγιο
Λες και αυτή η επιχείρηση δεν ήταν αρκετή, η Ιταλία είχε να αντιμετωπίσει και δεύτερο περιστατικό στη θάλασσα. Δύο άνθρωποι πνίγηκαν, ενώ τέσσερις αγνοούνταν μέχρι χθες το βράδυ και εκφράζονταν φόβοι ότι είναι νεκροί, έπειτα από τη σύγκρουση δύο εμπορικών πλοίων εν μέσω κακοκαιρίας στη βόρεια Αδριατική, στα ανοικτά του ιταλικού λιμανιού της Ραβέννας, όπως ανακοίνωσαν Ιταλοί αξιωματούχοι. Οι δύο νεκροί ναύτες ανήκαν στο ενδεκαμελές πλήρωμα του εμπορικού πλοίου «Gokbel» υπό τουρκική σημαία, το οποίο ναυάγησε μετά τη σύγκρουση με ένα άλλο υπό σημαία του Μπελίζ, το «Lady Aziza». Τα δύο σκάφη συγκρούσθηκαν μέσα σε τρικυμία σε απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων από την ακτή. Όπως δήλωσε στην ιταλική κρατική τηλεόραση ο δήμαρχος της Ραβέννας, Φαμπρίτσιο Ματεούτσι, όλο το πλήρωμα του «Gokbel» ήταν Τούρκοι. Το ατύχημα σημειώθηκε περίπου στις 10 το πρωί. Ο Ματεούτσι πρόσθεσε ότι διασώθηκαν πέντε μέλη του πληρώματος του τουρκικού πλοίου, τα οποία είναι καλά στην υγεία τους, ενώ από το άλλο πλοίο δεν υπάρχουν τραυματίες.
Πηγές: ΑΠΕ, in.gr, Το Βήμα, Πρώτο Θέμα