Τα σοβαρά ζητήματα των μεταρρυθμίσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Δικαιοσύνης και της Δημόσιας Υπηρεσίας, του Πόθεν Έσχες, αλλά και του “Pay As You Throw”, τα οποία αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών και τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας, τη λογοδοσία των Βουλευτών και την προστασία του περιβάλλοντος αναμένεται να τεθούν ενώπιον της νέας Βουλής με την έναρξη της κοινοβουλευτικής περιόδου.
Πολλά από αυτά, ιδιαίτερα τα νομοσχέδια που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Δημόσιας Υπηρεσίας και της Δικαιοσύνης, έχουν διασυνδεθεί με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου το οποίο προγραμματίζεται, μεταξύ άλλων, να αντλήσει €1,2 δισεκατ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Όπως έχει αναφερθεί δημοσίως από πλευράς εκτελεστικής εξουσίας, οι πληρωμές που θα γίνονται προς την Κύπρο από την ΕΕ θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την επίτευξη των στόχων και οροσήμων που έχουν τεθεί, κάτι που καθιστά σημαντική την ανάγκη επίτευξης συναίνεσης και έγκαιρης ψήφισης των νομοσχεδίων που αφορούν άμεσα ή επηρεάζουν την υλοποίηση του Σχεδίου.
Πρόκειται για θέματα τα οποία είχαν συζητηθεί από την τελευταία Βουλή. Ορισμένα εκ των οποίων είχαν φθάσει σε τελικό στάδιο, αλλά τελικά δεν οδηγήθηκαν ενώπιον της Ολομέλειας για ψήφιση.
Ερωτηματικό παραμένει το πότε θα επιλέξει η νέα Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών να ασχοληθεί με την μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, το νομοθετικό πακέτο για την οποία κατατέθηκε εκ νέου στο κοινοβουλευτικό σώμα στις 11 Οκτωβρίου 2019, παρουσιάστηκε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών στις 3 Φεβρουαρίου, 2020, και εξακολουθεί να εκκρεμεί.
Πάντως σε δηλώσεις του πρόσφατα ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης είχε σημειώσει, μεταξύ άλλων, ότι η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου.
Σημείο τριβής τα δημοψηφίσματα στη Μεταρρύθμιση Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Η Ολομέλεια της Βουλής στις 15 Απριλίου με 29 ψήφους υπέρ και 16 εναντίον, καταψήφισε την πρόταση της Κυβέρνησης για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές.
Σημείο τριβής μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας ήταν το κατά πόσο η μεταρρύθμιση θα εγκρινόταν μέσω πολλών τοπικών δημοψηφισμάτων.
Πάντως, σε δηλώσεις του στις 21 Μαΐου ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής εξέφρασε την ετοιμότητα «από την πρώτη μέρα να μπούμε σε συζητήσεις, συζητήσεις ουσίας, με συγκεκριμένο στόχο τη μεταρρύθμιση».
Μια εβδομάδα νωρίτερα, στις 14 Μαΐου, η Ένωση Δήμων με ανακοίνωσή της καλούσε όλα τα κόμματα, που θα αντιπροσωπευθούν στη νέα Βουλή όπως επανεξετάσουν το θέμα της Μεταρρύθμισης στη βάση του νομοσχεδίου, που κατατέθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών, έχοντας υπόψη και τις δημοτικές εκλογές, οι οποίες θα ακολουθήσουν των Βουλευτικών περί τις αρχές Δεκεμβρίου 2021.
Τεχνικά θέματα απέτρεψαν την ολοκλήρωση του Πόθεν Έσχες
Σε τελικά στάδια είχε φτάσει η εργασία της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής όσον αφορά τη προετοιμασία του κειμένου του Πόθεν Έσχες, αν και όπως είχε δηλώσει ο τότε Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαχαρίας Ζαχαρίου δεν ήταν εφικτό να οδηγηθεί στην Ολομέλεια αφού υπολείπονταν ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες.
Σε δηλώσεις του στις 20 Απριλίου, λίγες μέρες πριν την τελευταία Ολομέλεια της Βουλής, ο κ. Ζαχαρίου είπε ότι η Επιτροπή άκουσε πάρα πολλούς εμπλεκόμενους, όπως την Επιτροπή για τη Λευκή Βίβλο, λογιστές και δικηγόρους , οι απόψεις των οποίων ενσωματώθηκαν στο κείμενο, προσθέτοντας ότι «δεν θα προχωρήσουμε στη ψήφιση γιατί θεωρούμε ότι έχει (το κείμενο) ακόμη κάποιες ατέλειες και δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι το οποίο δεν θα στέκει στη βάσανο της κριτικής».
Είχε εκτιμήσει ωστόσο ότι η Επιτροπή Θεσμών θα μπορέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα, μέχρι το καλοκαίρι, να ολοκληρώσει την διαδικασία.
Όγκος σοβαρών νομοσχεδίων που έχουν να κάνουν με την Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης
Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών βρίσκεται το πακέτο νομοθετημάτων που αφορά την Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης που στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των δομών και της λειτουργίας των ανώτατων βαθμίδων της Δικαιοσύνης, με την επαναλειτουργία του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Δικαστηρίου, καθώς και τη λειτουργία ξεχωριστού Εφετείου.
Στο πλαίσιο αυτής της μεταρρύθμισης προνοείται και τροποποίηση του Συντάγματος.
Με νομοσχέδια που βρίσκονται κατατεθειμένα ενώπιον του Κοινοβουλίου η εκτελεστική εξουσία στοχεύει επίσης στην αναθεώρηση των δικαστικών διαδικασιών, της σύνθεσης των δικαστηρίων, της δικαιοδοσίας των Οικογενειακών Δικαστηρίων και την αναβάθμιση των προσόντων, των εξουσιών και των καθηκόντων των δικαστών, τη συνολική αντικατάσταση της υφιστάμενης περί Φυλακών νομοθεσίας, την ίδρυση Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου, αλλά και το νομοσχέδιο που θα δημιουργεί νέα δικαιοδοσία στα Επαρχιακά Δικαστήρια για εξέταση χρηματοοικονομικών διαφορών μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών.
Άλλα νομοσχέδια που δεν κατάφερε να ψηφίσει η προηγούμενη Βουλή αφορούν την σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς στα πρότυπα των συστάσεων της Επιτροπής GRECO και την προστασία προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Στα τελικά στάδια της συζήτησης και το νομοσχέδιο για το “Pay As You Throw”
Στα τελικά στάδια βρισκόταν η συζήτηση πριν τη διάλυση της Βουλής για το νομοσχέδιο που προνοεί καθολική εφαρμογή του προγράμματος διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων Πληρώνω Όσο Πετώ (Pay As You Throw).
Όπως είχε δηλώσει ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος Γιώργος Λουκαΐδης, στις 7 Απριλίου, ο χρόνος που απέμενε δεν ήταν αρκετός για να ψηφιστεί σε νόμο. Ωστόσο, όπως ο ίδιος είχε εκτιμήσει, αυτό δεν επηρέαζε την εφαρμογή του προγράμματος αφού αυτό θα τεθεί σε εφαρμογή μετά την έγκριση της δευτερογενούς νομοθεσίας και την πάροδο της μεταβατικής περιόδου των έξι μηνών.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστα Καδή η Κύπρος έχει σημαντικές προκλήσεις ενώπιον της αφού το 2019 είχε φτάσει μόλις στο 15% στην προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων, ενώ ήταν ιδιαίτερα αυξημένη η ποσότητα των δημοτικών αποβλήτων που κατέληξαν στους χώρους υγειονομικής ταφής. Εξήγησε ότι ο στόχος είναι να φτάσει η Κύπρος σε ανακύκλωση αστικών αποβλήτων στο 55% το 2025, στο 60% το 2030 και στο 65% το 2035.
Ο κ. Καδής είχε αναφέρει επίσης από 1η Ιανουαρίου 2025 θα πρέπει να γίνεται χωριστή συλλογή επικίνδυνων αποβλήτων από τα νοικοκυριά, ενώ από 31 Δεκεμβρίου 2023 τα οργανικά απόβλητα είτε θα διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή, είτε θα συλλέγονται χωριστά για να μην αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων.