Του Γιώργου Κυπριανού
Από την αρχή της πανδημίας, συζητιέται πάρα πολύ το θέμα της ωφελιμότητας και της χρησιμότητας του πολιτισμού και του αθλητισμού και ο αρνητικός αντίκτυπος, κυρίως στους νέους, από τη στέρηση και την απαγόρευσή τους. Το θέμα έλαβε κι άλλες επικίνδυνες διαστάσεις, όταν άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας μαρτυρίες γύρω από τις περιβόητες σεξουαλικές παρενοχλήσεις και κακοποιήσεις. Γενικά, διατηρώ προσωπική άποψη, η οποία με κατατρέχει εδώ και πολλά χρόνια, σχετικά με τη διάσταση μεταξύ του τι σημαίνουν στην ουσία “πολιτισμός” και “αθλητισμός” και τι παρουσιάζεται και προβάλλεται σήμερα από θεσμούς, μέσα ενημέρωσης και ιθύνοντες των δύο χώρων. Από την αρχή εξηγούμαι, ότι για όσα θα ακολουθήσουν, αποφαίνομαι μόνο υπό την ιδιότητα του πολίτη και του γονιού και δεν εκπροσωπώ κανένα.
Έγινα και γίνομαι μάρτυρας πολλών καταστάσεων που με ωθούν, ομολογουμένως, σε μια αρνητική διαπίστωση. Δεν είναι λίγες οι φορές, που διερωτήθηκα αν το θέαμα του οποίου γίνομαι κοινωνός είναι αληθινή τέχνη, είναι “κάλλος”, είναι “φως”, είναι ομορφιά, είναι εξευγενισμός, είναι ωφέλιμο, είναι κατάλληλο, είναι ποιοτικό και ηθικό. Αν όντως προάγει τον πολιτισμό, αν καλλιεργεί τον άνθρωπο σαν χαρακτήρα και σαν προσωπικότητα, αν τον τελειοποιεί, αν τον εξημερώνει και τον ωθεί σε αυτοκριτική, σε “κάθαρση” και εσωτερική αλλαγή. Πραγματικά, βρέθηκα πολλές φορές στη δύσκολη θέση να αναγκαστώ να αποχωρήσω οικογενειακώς από παραστάσεις και εκδηλώσεις ή να αλλάξω συχνότητα λόγω ευτέλειας, χυδαιότητας και κακογουστιάς, νιώθοντας φοβερά απογοητευμένος για κατ’ επίφασιν ανθρώπους της “τέχνης” και του “πολιτισμού” αλλά και από κρατικούς φορείς (βλ. φετινό μας τραγούδι στο διαγωνισμό της Γιουροβίζιον κ.α.).
Ηλίθιος, παραδέχομαι, ένιωσα, όταν πρόσφερα και γω τον οβολό μου στην τελευταία προσπάθεια των ανθρώπων του “πολιτισμού” για τη συλλογή χρημάτων και ευαισθητοποίηση κράτους και κοινού. Πέρα από το μέτριο επίπεδο διοργάνωσης και παρουσίασης της μαραθώνιας σχετικής παράστασης, ένας “stand up comedian” κορόιδεψε και χλεύασε τον ίδιο τον Χριστό, τον Θεό μου!!! Απαράδεκτο κατ’ εμένα από άνθρωπο του πολιτισμού και αναφέρομαι στον ειρωνικό σχολιασμό τόσο των προσώπων όσο και περισσοτέρως των ιερών συμβόλων οποιασδήποτε θρησκείας. Άνθρωπο, τον οποίο εγώ “σπόνσαρα” για να με προσβάλει!!
Τα ίδια και στον αθλητισμό. Έχω απορία αν όσοι κόπτονται για την ψυχοσωματική ζημιά στους νέους λόγω των απαγορευτικών μέτρων, αισθάνονται πραγματικά την αποστολή και τον ρόλο τους ως παράγοντες του αθλητισμού. Αν το “νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ” και το “εὖ ἀγωνίζεσθαι” είναι ο κανόνας και ο στόχος τους. Αν έχουν την εσωτερική καλλιέργεια πέρα από την εξωτερική, την ικανότητα, την παίδευση και προπαντώς το ήθος για να αναλάβουν επί καθημερινής βάσης την παίδευση παιδιών και ενηλίκων. Αν μέσα από την εκγύμναση, τις προπονήσεις ομαδικών και ατομικών αθλημάτων σέβονται τον αθλητή, τον αντιμετωπίζουν με διάκριση και εξατομικευμένα, τον εξευγενίζουν σαν άνθρωπο και του μαθαίνουν την εντιμότητα, τη σοβαρότητα, τη συνέπεια, την πειθαρχία, την ευγένεια; Δυστυχώς, συνειδητοποιώ, ότι σε πολλές των περιπτώσεων όχι μόνο ασυμβίβαστες αλλά έως και αντίθετες είναι οι καταστάσεις. Ένταση, πίεση, τρομοκρατία, δημόσια και κατ’ ιδίαν καταρράκωση της προσωπικότητας και της αυτοπεποίθησης, ανταγωνιστικότητα, υποτιμητική διάκριση των όχι και τόσο προσοντούχων, φωνασκίες, βωμολοχίες, αισχρολογίες, προσβλητικά αστεία, σεξουαλικά σχόλια και νοήματα, απρεπείς χειρονομίες, υπονοούμενα, χειροδικίες και τόσα άλλα, για να μην αναφέρουμε, ειδικά στο χώρο των ακαδημιών ομαδικών αθλημάτων, τη χρησιμοθηρική και καριερίστικη αντιμετώπιση του αθλητισμού, παρασύροντας τους νέους σε φρούδες ελπίδες, εμμονές, απογοητεύσεις, ψυχαναγκασμούς κ.α.
Οφείλω να ομολογήσω, ότι γνωρίζω πολλούς ανθρώπους του πολιτισμού και του αθλητισμού έντιμους, υπεύθυνους και αξιοπρεπείς. Επίσης, πιστεύω ακράδαντα στην μεγάλη ωφελιμότητα της ενασχόλησης με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, τους δύο πυλώνες μιας υγιούς παίδευσης και ψυχοσωματικής καλλιέργειας και ισορροπίας του ανθρώπου. Καταδικάζω οποιαδήποτε σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση από τον οποιονδήποτε, οπουδήποτε και αν συμβαίνει. Κατανοώ και συμπονώ την οικονομική δυσχέρεια πολλών καλλιτεχνών και ανθρώπων του αθλητισμού και την μεγάλη ανάγκη των ιδίων και των οικογενειών τους για βιοπορισμό. Καυτηριάζω, όμως, και στιγματίζω μια πραγματικότητα που είτε λανθάνει της προσοχής μας είτε αποσιωπούμε για διάφορους λόγους, είτε έχουμε αποδεχθεί ως το “σύνηθες” και “φυσιολογικό”, είτε, είτε… Είναι επιτακτική ανάγκη, να διακριθεί ο όρος του καλλιτέχνη και του αθλητή από τον αληθινό άνθρωπο του πολιτισμού και του αθλητισμού. Άλλο το χάρισμα και το ταλέντο και άλλο ο υπηρέτης των υψηλών ιδανικών και των αξιών των δύο αυτών χώρων που πηγάζουν από την χιλιόχρονη ελληνοχριστιανική παιδεία και παράδοση.
Κι αν τόσο μάς σόκαραν τα σκάνδαλα περί σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης, το θεωρώ υποκρισία μας, το ότι δεν αντιληφθήκαμε από νωρίς την αλήθεια πίσω από τις βιτρίνες, τις στολές, τα πόστερς και τα μεγάλα φώτα. Δεν ασχοληθήκαμε με την ουσία και το ήθος το πολιτισμού και του αθλητισμού, τα οποία θα ‘πρέπει να εκπροσωπούν και να εμπνέουν άνθρωποι, σύνολα, οργανώσεις, σύλλογοι κ.α.. Απολογούμαι αν ο λόγος μου είναι σκληρός και ίσως προσβλητικός. Είναι η άποψή μου, είτε αντικειμενικά σωστή είτε λανθασμένη. Και γω κρίνομαι καθημερινά και ομολογώ ότι σε πολλά αποτυγχάνω. Ας γίνει όμως η δύσκολη αυτή κατάσταση ευκαιρία αποκρυστάλλωσης νοημάτων, θεσμών, προσώπων και προτύπων. Να ξεκαθαρίσει το τοπίο, να φανεί τι στήκει και τι πίπτει στο καμίνι της πανδημίας.
Γιώργος Κυπριανού, Εκπαιδευτικός – Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ