Πόσες φορές…έχουμε ακούσει ότι η μαθητιώσα νεολαία του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου δεν ξέρει τι σημαίνει 25η Μαρτίου ή 28η Οκτωβρίου; Τι ρόλο έπαιξε η Επανάσταση του 1821 για την Ελλάδα και τους σημερινούς Έλληνες;
Η δική μας έρευνα σε παιδιά του Λυκείου αλλά και σε γονείς, έδειξε ότι οι περισσότεροι όχι μόνο γνωρίζουν αλλά και περιμένουν με αγωνία να αισθανθούν στην ψυχή τους την συγκεκριμένη ημέρα. Γνωρίζουν καλά τι σημαίνει εθνική εορτή και τι Ελληνική Ιστορία.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι της Κατερίνας Παπαϊωάννου, μαθήτριας Γ΄ Λυκείου, Λυκείου Κοκκινοχωρίων Φώτη Πίττα.
«Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία»
«Αυτήν την όμορφη και γαλήνια ανοιξιάτικη μέρα οι καμπάνες των εκκλησιών ηχούν χαρμόσυνα και οι ψυχές των ευσεβών Χριστιανών χαίρουν και ευφραίνονται για την εορτή των εορτών της Χριστιανοσύνης. Όμως την ίδια τούτη μέρα και μαζί με τη γιορτή του Ευαγγελισμού, το έθνος των Ελλήνων γιορτάζει τη μεγαλύτερη γιορτή της νεότερης ιστορίας του. Μια μέρα σαν και τούτη που ήταν η χαραυγή της 25ης Μαρτίου 1821, χτυπούσαν χαρμόσυνα οι καμπάνες και τα σήμαντρα του Μοναστηριού της Αγίας Λαύρας για να αναγγείλουν τον ξεσηκωμό του σκλαβωμένου γένους κατά των Τούρκων κατακτητών. Και την ίδια εκείνη στιγμή, στη μικρή εκκλησία του Μοναστηριού τα αποφασισμένα παλληκάρια, μαζί τους κι η ψυχή ολόκληρου του έθνους, κοντά τους η μεγάλη Ελλάδα του Μιλτιάδη, του Θεμιστοκλή, του Λεωνίδα, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, με την ευλογία του σεβάσμιου Ιεράρχη Γερμανού, ύψωναν το ιερό λάβαρο της Επανάστασης και έδιναν τον φοβερό όρκο «Ελευθερία ή Θάνατος». Έσχατη, λοιπόν, υπόθεση η Ελευθερία, όπως κι ο θάνατος έσχατος.
Έτσι, αρχίζει ο επικός αγώνας. Αρχίζει ο μεγάλος αγώνας του πνεύματος κατά της ύλης. Ο αγώνας των ανδρείων εναντίον των βαρβάρων κατακτητών. Σε αυτόν τον αγώνα όλοι πολέμησαν, και οι γέροι και τα παιδιά και οι γυναίκες. Με την ψυχή τους αλύγιστη και το φρόνημά τους αδάμαστο, επιχείρησαν να φωνάξουν στους Τούρκους πως αυτός ο τόπος δε σηκώνει τη σκλαβιά, δεν ανέχεται την τυραννία, πως η ελληνική ψυχή δεν κάμπτεται και δεν υποδουλώνεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Εθνομάρτυράς μας Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, ο οποίος δεν σωπαίνει και απαντά στις απειλές του Τούρκου κυβερνήτη της Κύπρου περί αφανισμού των Ρωμιών, διασώζοντας ταυτόχρονα και την εθνική μας αξιοπρέπεια:
«Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου,
κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ιξηλείψη,
κανένας, γιατί σιέπει την που τα ‘ψη ο Θεός μου.
Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψει!
Εκείνες τις σκοτεινές και δύσκολες ώρες, άνδρες ψυχωμένοι σαν τον Υψηλάντη, τον Μακρυγιάννη, τον Κολοκοτρώνη και τους υπόλοιπους αλύγιστους πολεμιστές, κράτησαν ψηλά τη σημαία της Λευτεριάς. Και φυσικά, δεν ήταν η λογική που τους κράτησε όρθιους και ανίκητους σε εκείνη την πεισματική, την ως το τέλος αντίσταση. Μα ήταν η καρδιά και η ψυχή, που μόνο αυτές μπορούν να σηκώσουν τον άνθρωπο στα φτερά τους μέχρι την πιο ψηλή κορφή της ανθρωπιάς και της δόξας. «Η μεγαλοσύνη στα έθνη δε μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα», όπως υποστήριξε ο Κωστής Παλαμάς.
Η τόσο απλοϊκή και λαϊκή φράση του Μακρυγιάννη «τρώνε από μας και μένει και μαγιά» φανερώνει τη δύναμη της ζωής που κρύβει η ελληνική φυλή. Οι Έλληνες, αν και λίγοι αγωνίζονται πάντοτε για την ελευθερία τους, στηριζόμενοι στις ηθικές δυνάμεις, όχι στις υλικές. Χάνονται πολλοί αντιμετωπίζοντας τον εχθρό, αλλά η φυλή κατορθώνει να επιβιώνει, προστατευόμενη από τον Παντοδύναμο. Όλα τα θεριά πολεμούν να τους φάνε και δεν μπορούν, καθώς οι λίγοι Έλληνες προβάλλουν την ηρωική τους «τρέλα» και δεν λογαριάζουν τον θάνατο. Πάντα πολεμώντας, το καριοφίλι ασίγαστο στο χέρι, σχισμένα και καμένα τα προσκυνοχάρτια, μέρα και νύχτα σε μάχη, πέτυχαν να ξαναγυρίσει για πάντα η Λευτεριά στον τόπο όπου γεννήθηκε.
Ζωντανές εικόνες πίστεως, αρετής, αγάπης προβάλλουν οι ήρωες του 1821, αιώνια πρότυπα για κάθε Έλληνα, αλλά για κάθε υπόδουλο λαό. Δίδαξαν με τον αγώνα τους πως οι λίγοι, όταν είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για την απόκτηση του πανίερου και πανάχραντου ιδανικού της ελευθερίας, στο τέλος το επιτυγχάνουν. Τα λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη, «Είμαστε στο ”εμείς” κι όχι στο “εγώ”», αποπνέουν το πνεύμα ομοψυχίας, συλλογικότητας, συνεργασίας και ταπεινοφροσύνης των Ελλήνων του 1821.
Σήμερα νέες μορφές υποδούλωσης κι αιχμαλωσίας καταδυναστεύουν την πατρίδα και το λαό της, ποικίλα γεγονότα συνταράζουν την ανθρώπινη ψυχή. Για όλα αυτά έχουμε ανάγκη από αληθινούς ήρωες, για να αντλήσουμε τα υποδείγματα ζωής εναντίον όσων μας ταπεινώνουν, εμπνεόμενοι από αγωνιστική διάθεση, προσήλωση στα ανώτερα ιδανικά και στις ηθικές αξίες και ετοιμότητα για θυσία. Η οριστική μας ελευθερία θα ξεπεταχθεί από τα «ιερά κόκαλα» των ηρώων μας, ακολουθώντας το παράδειγμά τους, τον αγώνα τους για ελευθερία. Ας αποτινάξουμε το ζυγό της ύλης κι ας αναζητήσουμε πρώτιστα την πνευματική μας ελευθερία και ανεξαρτησία. Μακάρι ο Πανάγαθος να βοηθήσει να φουσκώσει γρήγορα η «μαγιά» της γενιάς του Μακρυγιάννη, για να γίνει άρτος για την «Αγία Μετάληψη».
Μια ιστορία που συνέβη το 1821 στο Μεσολόγγι…
Ο Νίκος Πλακίδας είναι ένας από τους ελάχιστους «φύλακες» της Ελληνικής παράδοσης. Γεννήθηκε το 1965 στην Κατοχή Μεσολογγίου και από μικρό παιδί έδειξε την αγάπη του για την λαϊκή παράδοση της Αιτωλοακαρνανίας και του Μεσολογγίου. Από τα εφηβικά του χρόνια, άρχισε να μαζεύει αυθεντικές φορεσιές, να μελετά τον τρόπο κατασκευής τους, αλλά και να πρωτοστατεί σε έθιμα του τόπου, πανηγύρια και παραδοσιακές γιορτές. Σύντομα πρόκειται να γράψει ένα βιβλίο που θα περιλαμβάνει όλες τις ιστορίες που του έλεγαν οι παππούδες του.
Ο Νίκος Πλακίδας αναφέρει στο ant1iwo:
«Η πόλη του Μεσολογγίου πολιορκήθηκε για έναν ολόκληρο χρόνο από τους Τούρκους. Βομβαρδίστηκε επανειλημμένα μα όταν οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι οι Μεσολογγίτες δεν υπήρχε περίπτωση να παραδοθούν, απέκλεισαν την πόλη με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκόψουν κάθε διαδικασία ανεφοδιασμού με τρόφιμα και πυρομαχικά.
Οι Μεσολογγίτισσες, σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης, στάθηκαν στο πλευρό των πολεμιστών εμψυχώνοντάς τους και βοηθώντας τους στην περίθαλψη των τραυματισμένων και στη μεταφορά των πυρομαχικών.
Στην απόφαση για την ηρωική έξοδο…
Οι γυναίκες του Μεσολογγίου αποφάσισαν να θυσιαστούν μαζί με τους άντρες πολεμιστές. Κάποιες ντύθηκαν με αντρικά ρούχα και πέθαναν πολεμώντας ενώ άλλες αιχμαλωτίστηκαν από τους πολιορκητές. Η ηρωική στάση των γυναικών του Μεσολογγίου αποτυπώθηκε λογοτεχνικά, μεταξύ άλλων, και στο ποιητικό σύνθεμα του Διονυσίου Σολομού, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».
Αυτή την ιστορία μου την είπε η γιαγιά μου…
Οι Τούρκοι κάποια στιγμή μίλησαν με τους Έλληνες και συμφώνησαν να πάψει ο πόλεμος για λίγες ώρες. Τότε, πέρασαν μερικοί πασάδες από το πλατύ αυλάκι που χώριζε το Μεσολόγγι από το τουρκικό στρατόπεδο. Βγήκαν και μερικοί Έλληνες οπλαρχηγοί, μαζί τους και ο οπλαρχηγός Μήτσος Κοντογιάννης. Ήταν ντυμένος με την καλή του τη φορεσιά και το ψυχοπαίδι του, του κρατούσε το τσιμπούκι με τον καπνό. Ήθελε να δείξει στους Τούρκους ότι: Σιγά την πολιορκία, εμείς καλά περνάμε. Τάχαμου!
Δεν υπήρχε καθόλου καθαρό νερό αλλά βρόμικο. Εκείνοι όμως το καθάρισαν λίγο και έφεραν στους πασάδες να πιουν. Τους έκαναν και το τραπέζι. Ήθελαν να τους δείξουν ότι τίποτα δεν τους έλειπε και ας πέθαιναν της πείνας. Ήταν περήφανοι Έλληνες, πραγματικά παλικάρια που θυσίασαν τα πάντα για την πατρίδα τους.
Ζήτω η 25η Μαρτίου! Ζήτω ο Ελληνισμός!».